Hãy cùng Muôn Màu theo dõi nội dung hay nhất về
16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
dưới đây nhé:
Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng bao gồm dàn ý cụ thể, lược đồ tư duy cùng 16 bài văn mẫu hay được chính THPT Lê Hồng Phong lựa chọn từ các bài văn đạt điểm cao lớp 11 sẽ giúp các em có thêm nhiều gợi ý học tập, trau dồi vốn văn học của mình, hoàn thiện bài văn lúc ôn tập, đoàn luyện và làm các bài rà soát sắp đến đạt kết quả tốt.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia lớp 11 để thấy được thực chất nhố nhăng, đồi tệ của xã hội “thượng lưu” thành phố những năm trước cách mệnh tháng 8 năm 1945 và nghệ thuật trào lộng rực rỡ của Vũ Trọng Phụng.
Đề bài: Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng
Dưới đây là dàn ý phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia và các bài văn mẫu hay nhất giúp các em thông suốt hơn về ý nghĩa của tác phẩm.
Nội dung chính
Mục lục
Dàn ý Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia
1. Mở bài
– Giới thiệu những nét điển hình về Vũ Trọng Phụng: có địa điểm đặc trưng quan trọng trong nền văn xuôi Việt Nam tiên tiến. Ngòi bút sắc sảo của ông thành công nhất ở tiểu thuyết và truyện ngắn.
– Giới thiệu đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia: Là toàn thể chương XV của tiểu thuyết Số đỏ – cuốn tiểu thuyết thành công của Vũ Trọng Phụng.
2. Thân bài
a. Trị giá nội dung
Ý nghĩa đầu đề
– “Tang gia”: nhà có đám, đúng ra với tình cảnh ấy, ko khí phải tràn trề nhiều buồn tiếc
– “Hạnh phúc”: Xúc cảm lúc gặp chuyện nhiều thú vui, đây là xúc cảm đối lập hẳn với tình cảnh “tang gia”
⇒ Đầu đề chứa đựng tranh chấp trào lộng hàm chứa tiếng cười chua chát, kích thích trí tò mò của người đọc
Những thú vui không giống nhau lúc cụ cố Tổ mất
+ Thú vui chung cho cả gia đình:
– Gia đình tràn trề thú vui bởi cụ cố tổ chết cũng là khi cái di chúc đi vào thời gian thực hành chứ ko còn lí thuyết viễn vông nữa
⇒ 1 gia đình bất hiếu
+ Thú vui của những thành viên trong gia đình:
– Cố Hồng (đàn ông cả): vui vì được diễn trò già yếu trước mọi người, mơ mòng nghĩ mình được mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo để người ta nghĩ “úi kìa con giai nhớn đã già thế kia kìa”
⇒ Con người háo danh vẻ ngoài, chẳng phải thương tiếc gì trước cái chết của chính người sinh ra mình
– Ông Văn Minh: ham thích vì cái di chúc kia đã đi vào thời gian thực hành chứ ko còn trên lý thuyết viễn vông nữa
⇒ Người cháu bất hiếu, đầy dã tâm.
– Bà Văn Minh: mừng rỡ vì được quảng bá những mốt trang phục táo tạo nhất.
⇒ Người cháu thực dụng, thiếu tình người.
– Cô Tuyết: Được dịp mặc trang phục “thơ ngây” để chứng tỏ mình hãy còn tiết trinh nhưng mà âu sầu như kim châm vào lòng lúc ko thấy Xuân tóc đỏ đâu với gương mặt “buồn lãng mạn”.
⇒ Người con gái hư hỏng, lẳng lơ.
– Cậu Tú Tân: sướng điên người lên vì được dịp sử dụng cái máy ảnh đã lâu ko có cơ hội dùng tới
⇒ Con người vô tâm, kém hiểu biết.
– Ông Phán: Phấn kích vì ko ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có trị giá.
⇒ Chỉ coi trọng và vui tươi vì mình được thêm 1 khoản, ko có tư cách, vô liêm sĩ.
– Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc trưng vì nhờ hắn nhưng cụ Tổ chết, danh giá uy tín lại càng béo hơn.
+ Thú vui của những người dưng gia đình:
– Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: “giữa khi ko có người nào đáng bị phạt… đương rầu rĩ… thì phấn kích đỉnh điểm”.
– Bè bạn cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương
– Hàng phố: đám ma đi tới đâu huyên náo tới ấy, cả phố nhốn nháo khoe đám ma béo, người đời chỉ để mắt vào những kiểu áo quần tang.
⇒ Bức tranh trào lộng chân thật mang đậm tính khôi hài
Cảnh đám ma kiểu mẫu
– Tả bao quát đám ma lúc đang đi trên đường:
+ Chậm trễ, nhốn nháo như hội rước.
+ Liên kết ta, Tàu Tây để khoe giàu 1 cách hợm mình.
– Tả cận cảnh: Người đi dự: điêu trá, bàn đủ thứ chuyện.
– Cảnh hạ huyệt:
– Khởi đầu: cậu tú Tân thì dàn dựng việc chụp hình 1 cách điêu trá và vô văn hóa.
– Tiếp theo: Ông Phán thì diễn việc làm ăn với Xuân: “Xuân Tóc Đỏ… gấp tư”
⇒ Ấy là 1 màn hài kịch trình bày sự nhố nhăng, đồi tệ, bất hiếu, bất lương của xã hội thượng lưu trước 1945.
b. Trị giá nghệ thuật
– Xây dựng cảnh huống lạ mắt
– Phát hiện những cụ thể đối lập gây gắt cùng còn đó trong 1 con người, sự vật, sự việc.
– Thủ pháp thổi phồng, nói ngược, nói mỉa,… được sử dụng 1 cách linh động.
– Mô tả biến hóa, linh động và sắc sảo tới từng cụ thể, nói trúng nét riêng của từng đối tượng.
– Văn pháp trào lộng
3. Kết bài
– Điểm lại những nét điển hình về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
– Ý nghĩa thực tế của đoạn trích: Đoạn trích mang đến 1 bài học đạo đức cho con người trong mọi thời đại
Lược đồ tư duy phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia
16 Bài văn mẫu Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 1
Nói đến thể loại tiểu thuyết của nền văn chương Việt Nam tiên tiến ta ko quên nói đến tác phẩm nổi danh “Số đỏ” làm nên tuổi của nhà Vũ Trọng Phụng. Cuốn tiểu thuyết đã phát huy cao độ tài năng công kích, châm biếm sắc sảo của tác giả trước những trò nhố nhăng, bịp bợm của xã hội thực dân phong kiến ở nửa đầu thế kỉ XX. Rực rỡ nhất, ấn tượng nhất là đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã tái tạo 1 đám tang thất thường của những con người với thái độ và tình cảm thất thường trước vong hồn người đã khuất.
Điều thất thường ấy được trình bày ngay ở đầu đề của đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Theo như lệ thường gia đình có người mất, vĩnh biệt cõi tạm trở về vĩnh viễn với cõi âm phải đau khổ, thương xót, ai oán nhưng mà ở đây lại là hạnh phúc. 1 hạnh phúc khó diễn đạt cho hết, hạnh phúc đấy chảy trong từng huyết quản của mỗi con cháu trong dòng tộc từ người béo tới trẻ bé. Điều đấy đi ngược với trị giá đạo đức, với tình thương của con người.
Điều thất thường của đám tang được làm nên bởi thái độ của những người nhà yêu trong gia đình. “Cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”, họ coi đây là 1 thời cơ hiếm có, 1 cơ hội đã tới để mỗi người có cơ hội trình bày nguyện vọng của bản thân.
Cụ cố Hồng đứa con béo của cụ cố Tổ trong khi tang gia lúng túng, ông vẫn thung dung nằm mơ mòng nghĩ tới khi mình được “mặc bộ đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu, để cho người đời phải chỉ trỏ úi kìa con giai nhớn đã già tới thế kia kìa”. Thật là đứa con rứt ruột đẻ ra, nuôi dưỡng nay lại mang tội bất hiếu với bố. Nhưng mà điều đấy chẳng có gì lạ đời trong khi tất cả mọi người đều tương tự nên nó biến thành tầm thường.
Văn Minh (cháu nội) đã từng du học bên Tây về nước chẳng có lấy 1 mảnh bằng cấp chỉ chăm chắm vào việc chia của nả, mong cho tờ chúc thư được đi vào thực thi là lúc cụ cố Tổ chết nên ông ta vui lắm, mừng lắm. Việc làm ngay ấy của ông là mời luật sư tới để chứng kiến cái chết của ông nội cũng là mong chúc thư được tiến hành. Trong khi tang gia vẻ mặt đăm đăm chiêu chiêu, vò đầu rứt tóc của ông thật hợp tình có lí nhưng mà bản chất là đang băn khoăn nghĩ suy ko biết nên đối xử như thế nào cho phải vì 1 cái ơn béo, 2 cái tội bé của Xuân. Nguyễn Tuân đã nhìn thấu cái tâm can, lòng dạ của con người mang danh có học vấn của 1 nhà cách tân xã hội đấy vậy cơ mà vô tâm vô tình chỉ ân cần tới tiền nong và danh vọng hão.
Cậu Tú Tân, cháu nội cụ Tổ hào háo hức, phấn chấn thật sự vì cậu có cơ hội để trổ tài nghệ thuật trình bày mình như 1 thợ chụp ảnh nhiều năm kinh nghiệm bởi có dịp sử dụng “mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Riêng cháu rể quý Phán mọc sừng thì khấp khởi hạnh phúc vì được bố vợ bảo nhỏ vào tai sẽ bồi thường cho thêm số tiền vài ngàn đồng bởi chính ông cũng chẳng thể ngờ rằng đôi sừng vô hình trên đầu lại có trị giá tới thế.
Đám dâu con như bà Văn Minh, cô Tuyết thì “mở đầu la ó lên rằng phái già chậm rãi”. Họ hồ hộp, mong đợi tới khoảnh khắc biểu diễn thời trang trong đám tang. “Bà Văn Minh thì sốt cả ruột vì mãi ko được mặc bộ đồ xô gai tân thời, cái mũ mẫn trắng viền đen”, cô Tuyết đã trưng diện sẵn bộ áo quần Thơ ngây là “cái áo dài voan mỏng, bên trong có cooc sê trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội cái mũ mấn xinh xinh” với nét mặt buồn lãng mạn mang vẻ mặt của người trong gia đình có tang.
Ko khí tang ma thì như ngày hội béo mọi người mọi nhà sum vầy. Đây là cụ thể trào lộng gây cười ra nước mắt trong suốt hoạt cảnh tang gia. Đám tang nhưng người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám…Tang gia ấy nhưng mà người nào cũng vui vẻ hạnh phúc cả. 1 đám tang rất béo có đầy đủ kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, vài 3 trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa… có đầy đủ loại người trong xã hội từ cảnh sát cho tới sư sãi, từ thằng hạ lưu giả mạo nhà cách tân xã hội cho tới các kiến trúc sư thời trang, già trẻ gái trai đủ cả. Họ tới đám tang để phô diễn chiến công và sự sang giàu của mình. Ấy là Xuân tóc đỏ_người yêu cô Tuyết, con ma cà bông đội lốt nhà cách tân hiện ra đem theo 2 vòng hoa khổng lồ, 6 chiếc xe kéo cao sang và 1 đám sư sãi. Điều này làm cho cụ cố Hồng rất vui tươi hạnh phúc và cũng hàm ân cực kỳ bởi đã góp phần khiến cho đám tang càng thêm cao sang để trình bày sự sang giàu của gia đình. Sự hiện ra của Xuân càng tô đậm vẻ hợm mình, khoa trương, dị hợm của đám ma cụ Tổ lên cao làm cho người đọc phải sững sờ, bỡ ngỡ. Những người bạn của cụ cố tới đưa đám chẳng hề để chia buồn nhưng cốt để khoe huân chương trên ngực, đám trai thanh gái lịch ở nơi tang thương nhưng vẫn có thể làm những trò nhố nhăng vừa đi đưa đám vừa “cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau…” Tới lúc hạ huyệt mai táng thể xác của người chết để họ về hơi an nghỉ cuối cũng là khi ai oán, chua xót nhất đấy vậy nhưng con người ta diễn nó thật lố lỉnh. Nhà văn đã lia ống kính quay cận cảnh hạ huyệt với từng nét mặt của những con người. Cậu Tú Tân thì bẻ từng người thế nọ, thế kia để tạo dáng chụp ảnh kỉ niệm, những người bạn thì nhảy lên các mộ khác để chụp cho ảnh khỏi giống nhau, cụ cố Hồng vừa ho khạc vừa mếu máo, giả tạo giỏi nhất là Phán khóc hứt hứt oặt người đi mãi ko thôi nhưng mà vẫn ko quên dúi vào tay Xuân tờ năm đồng gấp làm tư để giữ chữ tín cho cuộc buôn bán. Chỉ 1 vài cụ thể bé nhưng mà có trị giá nghệ thuật cao nó càng làm rõ thêm mục tiêu tới đám tang của những người nhà.Vũ Trọng phụng đã phanh phui khuôn mặt điêu trá của những con người ko có tình mến thương đồng loại mặc nhiên, vui vẻ trước cái chết. Theo như nhiều nhà nghiên cứu nhận xét: “Đây là cái bi của người chết, cái hài của xã hội, cái vô phúc của gia đình sang giàu lắm tiền nhiều của nhưng mà thiếu tình người”.
Bằng ngòi bút trào lộng tài năng nhà văn Vũ Trọng Phụng đã vạch trần 1 xã hội lố lăng với những thói hư tật xấu làm mất đi sự tân tiến, văn minh và trị giá đạo đức tốt đẹp của dân tộc. Văn pháp thổi phồng nhưng ko như thổi phồng, nghệ thuật khắc họa đối tượng với các cụ thể tiêu biểu làm nổi trội lên chân dung đặc điểm của mỗi người, lối viết văn rất thông minh và lạ mắt làm nên trị giá của đoạn trích để lại nhiều ấn tượng cho bạn đọc về xã hội thiếu tình người khi bấy giờ.
“Trên trang viết Vũ Trọng Phụng sắc sảo bao lăm thì trong cuộc đời Vũ Trọng Phụng càng thật tình bấy nhiêu. Con người đấy ko giết mổ quá 1 con muỗi. Nhưng mà thật thần kì, văn học của con người đấy khiến cho kẻ trọc phú phải giật thót, kẻ trưởng giả phải gắt gỏng.” Đúng là tương tự con người đấy có những trang viết thật tài tình đã tái tạo lại bức tranh xã hội đang buổi giao thời Đông Tây lố lỉnh, cảnh đám ma xuất hiện như 1 màn hài kịch, 1 bức tranh biếm họa cực kỳ đã cho người đọc thấy 1 đám ma béo khiến cho “người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu” tất cả những điều khác lạ theo luân lí đạo đức cơ mà tầm thường trong tình cảnh xã hội bấy giờ được sắc nét lại qua ngòi bút của 1 giọng văn mai mỉa, công kích thâm thúy làm nên trị giá của tác phẩm.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 2
Non sông bữa nay tươi đẹp, tăng trưởng chỉnh sửa từng giờ, song ta vẫn chẳng thể quên 1 thời gian khuất tất nhất trong lịch sử giang san. Thời gian dân tộc ta chìm trong bóng tối cơ chế thực dân nửa phong kiến, ti tỉ kẻ khoác lên những “tấm áo” điêu trá, nhố nhăng, đồi tệ cùng nhau hình thành 1 bức tranh ghép của xã hội thối nát. Với ngòi bút trào lộng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã công kích chua cay cái xã hội tư sản thành phố chạy theo lối sống lố lăng, bịp bợm đương thời qua “Số đỏ”. Có quan điểm cho rằng “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng là 1 “tấn cái trò” của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến. Quả vậy, xã hội được đề đạt và quy mô và thi pháp trong “Số đỏ” tuy chưa thể ngang tầm với “Tấn cái trò” (Balzac) nhưng mà chừng độ đề đạt hiện thực và ảnh hưỏng sâu rộng của tác phẩm với số đông cũng chẳng phải kém cạnh.
Honoré de Balzac – được xưng tụng như 1 “bậc thầy của chủ nghĩa hiện thực” (Engles) đã để lại 1 công trình ván học khổng lồ: bộ “Tấn cái trò” với 97 tiểu thuyết được sáng tác từ 1829 tới 1850. Tuy chưa được kết thúc, “Tấn cái trò” vẫn là 1 bức tranh hiện thực bao la, miêu tả những tranh chấp gay gắt trong xã hội tư sản Pháp nửa đầu thế kỉ 19. Balzac gọi những cuốn tiểu thuyết của ông là những “bi hài kịch”. Và đây cũng chính là điểm chung khiến ta liên hệ “Số đỏ” của văn xuôi Việt Nam với “Tấn cái trò” của nền văn chương cổ đại Pháp.
“Số đỏ” (1936) là tác phẩm điển hình nhất của Vũ Trọng Phụng và vào loại tuyệt vời nhất của văn xuôi Việt Nam tiên tiến. Dùng tiếng cười làm vũ khí, “Số đỏ” đã phanh phui bản chất thối nát của các phong trào “Âu hóa”, “thể thao”… được bọn cai trị khuyến khích, tăng trưởng rần rộ cuối những năm 30. Với 1 loạt những chân dung biếm họa phong phú, “Số đỏ” giúp ta tưởng tượng cái xã hội thành phố lố lăng, đồi tệ thời trước. “Hạnh phúc của 1 tang gia”- 1 chương điển hình trong “Số đỏ” phê chuẩn cái chết và đám tang của cụ cố tổ, tác giả đã dựng lên 1 màn hài kịch, nêu bật nhiều tranh chấp khôi hài đủ các cung bậc. Xuyên suốt chương truyện là 1 văn pháp trào lộng lạ mắt trong việc trình bày thú vui sướng hỉ hả của những thành viên trong đại gia đình cụ cố Hồng trước cái chết cụ cố tổ và những kẻ đưa đám ma như trẩy hội.
Trong “Lão Hạc”, Nam Cao viết: “Đối với những người hầu quanh ta, nếu ta ko cố tìm nhưng hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, keo kiệt, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, ko bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương”. Nếu Nam Cao tới với căn số con người bằng 1 tấm lòng nhân đạo, nâng đỡ con người khiến chính người đọc cũng ngùi ngùi bên từng trang viết, thì Vũ Trọng Phụng phanh phui cái “hạnh phúc” đáng khinh bỉ, lũ con cháu bất hiếu, nhố nhăng đã khô héo cả những tình cảm máu mủ thiêng liêng nhất.
“Hạnh phúc của 1 tang gia”, đầu đề này thực thụ mới lạ, giật gân khiến ngươi đọc phải để mắt. Ngoài ra, đây chẳng hề là 1 sự giật gân dễ ợt, vô lý nhưng đă đề đạt đúng cái sự thực mai mỉa: con cháu của đại gia đình này thật sự phấn kích, thậm chí “hạnh phúc” lúc cụ tổ chết 1 cái chếtdđược mong chờ từ lâu. Chứng phấn chấn, những niềm phấn chấn muôn màu, muôn vẻ. Ta ko khỏi cười thầm khỉ “cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm…”, nhưng mà ấy nào có là thú vui sướng thầm kín, ” tâng bừng, vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thê xe đám ma…”. Ấy chỉ mới là thú vui chung nhưng thôi. Vũ Trọng Phụng đã cố tìm nhưng hiểu cáỉ đại gia đình này qua từng con người. Ta thương hại cho thói hiếu danh, thích được để mắt của cụ cố Hồng, “mơ mòng cho tới cái khi cụ mặc đồ xổ gai, lụ khụ chống gậy…”, thương thay cho 1 “mơ ước” bé nhoi là tự biến mình thành trò xiếc để “người đời chỉ trỏ khen…”.Rồi ông phán mọc sừng cảm thấy hạnh phúc vì được thêm 1 sô tiền, ông Văn Minh “ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành”, cậu Tú Tân ” sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài năng chụp ảnh”. Vũ Trọng Phụng đã xây dựng nên 1 màn kịch từ những “ước mơ” thầm kín tới thú vui sướng dâng trào, toàn cảnh “tang gia” tuyệt nhiên ko gợn 1 chút tiếc thương nào. Phũ phàng hơn “bầy con cháu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ, ông Văn Minh “thầm hàm ân Xuân Tóc Đỏ vì ngẫu nhiên gây ra cái chết kia của cụ già”.
Balzac từng mô tả cái chết trong nghèo đói về cả vật chất lẫn ý thức cùa lão Gôriô 1 cách mai mỉa. Song, dù sao chăng nữa “những phận sự cuối đấy cùng được tiến hành nhiệt tình bởi 2 người thanh niên lạ lẫm. Có thể nói, ma của cụ cố tổ trong “Số đỏ” hoàn toàn tương phản với những gam màu buồn trong “Phận sự rốt cục”(Lão Gôriô). Nghệ thuật châm biếm sắc sảo, Vũ Trọng Phụng đã sử dụng những cụ thể lựa chọn nhằm khắc họa thật sắc nét bình ánh cái đám tang lộ rõ lối học đòi, “tân tiến rởm”. Ta chẳng thể nhìn thấy liệu đây là đám ma hay đám rước bởi cái hẩu lốn, tạp nham “Ta, Tàu, Tây…”, “lợn quay”, “vòng hoa”, “câu đối”. Bọn con cháu thì ko còn lời gì để tả, Tuyết “mặc bộ… Thơ ngây… hở cả nách, nửa vú…” với gương mặt mang “1 nét buồn lãng mạn rất đúng mốt”. Cậu Tú Tân thì háo hức “lãnh đạo chụp ảnh… như ở hội chợ” những gì gọi là béo tát, trang trọng, danh giá của cái đám ma đấy chi là sự khoa trương điêu trá, sự rởm đời nhố nhăng, trình bày tâm lý háo danh tới kì quái qua những vẻ ngoài nghi lễ đưa tang hẩu lốn cực kỳ buồn cười. Tác giả đã hạ 1 câu văn mai mỉa tột đỉnh “thật là 1 đám ma¬ có thể khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu”.
Ko chỉ sử dụng các nhân tố tranh chấp từ những cái tầm thường, thậm chí bình thường để trào lộng: Vũ Trọng Phụng còn xây dựng nên ti tỉ những đối tượng phụ làm nền cho bức tranh biếm họa nhiều ít có xuất xứ từ chính hiện thực, những nguyên hình trong xã hội dâm bôn, điêu trá đương thời. Từ những ông bạn thân của cụ cố Hồng… đeo đầy những huân chương… tới “giai thanh gái lịch” đất Hà thành đang Âu hóa “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau…” đã biểu thị mọi góc cảnh của cái tính vô văn hóa, vô đạo đức của bọn cặn bã mang những chiếc mặt nạ bịp bợm. Những hành động của ông Phán mọc sừng đối với Xuân Tóc Đỏ ở cuối đoạn trích là những cụ thể trào lộng đặc trưng chua chát góp phần ko bé tô dậm sự nhố nhăng, vô đạo đức của xã hội thượng lưu thời ấy. “Ông Phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi” nhưng mà vẫn ko quên bí ẩn “dúi vào tay Xuân 1 tờ giấy bạc gấp tư”. Những nhà trí thức chân chính của Việt Nam, ko ít người đã từng du học Pháp, nhưng mà họ đã đau vì nỗi đau bầy tớ, họ từng đau vì lòng tự ái dân tộc bị thương tổn dưới gót giày xâm lược của quân viễn chinh Pháp và họ bỏ hết những tiện dung và ích lợi tư nhân để vào chiến khu “theo chân Bác”. Ta hãy nghe 1 đoạn nhật kí của Giáo sư Hồ Đắc Di (người thầy của Thầy thuốc lừng danh — Tôn Thất Tùng) “Người nào đã từng sống kiếp đọa đày trong đêm trường bầy tớ; hay ít nhất đã trải qua những mệt nhọc, day dứt lương tâm, phẩm chất, ắt sẽ lao theo cơn lốc cách mệnh, 1 lúc ánh sáng của nó soi rọi tâm hồn”. Trí thức chân chính Việt Nam cùng nhân daan lao động làm nên cuộc Cách mệnh tháng 8, quét sạch những trò ma mãnh, lừa lọc của thứ tân tiến điêu trá, bịp bợm và hiện trạng số đỏ của xã hội Việt Nam ko còn chỗ đứng trong “cơn lốc cách mệnh”.
Từ cách đặt đầu đề chương truyện, đặt tên đối tượng, vật dụng, cách so sánh, cách dùng hình ảnh, tới cách đặt câu, cách tạo giọng điệu., đều trình bày đậm nét chất trào lộng, châm biếm, đem đến hiệu quả nghệ thuật đáng kể. Sau cái hài buồn cười đấy là cả 1 thảm kịch đáng “buồn”, ấy chính là thảm kịch của cả xã hội trong khi đạo đức con người xuống cấp, tư cách băng hoại: sau tiếng cười ta thấm thía xót xa cho xã hội Việt Nam thời đấy. “Số đỏ” thực xứng đáng là 1 “Tấn cái trò” của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến thối nát. Đọc Số đỏ khái quát, và chỉ cần 1 chương XV “Hạnh phúc của 1 tang gia”, ta cũng đã bật cười và rồi xót xa muốn khóc cho những trị giá truyền thống cao cuốn hút nhất của dân tộc ta đã bị giày xéo tới tan tành làm não lòng tâm hồn Việt. Vũ Trọng Phụng đã đưa chúng ta vào chứng kiến 1 toàn cầu “phi loài người” nhưng thần thế đồng bạc và thực dân đã trình làng bằng khẩu hiệu ngụy trang “văn minh- khai hóa”.
Trước ấy ko lâu, Trần Tế Xương ũng từng khóc – cười cho xã hội truyền thống Việt Nam đảo điên qua bài thơ “Mồng 2 tết viếng cô Kí”. Sau ấy, Vũ Trọng Phụng đánh dấu như 1 trang phóng sự, chuẩn xác và sinh động tới ko ngờ bằng giống nòi bút nhưu chảy máu từ 1 trái tim thắm nồng tình yêu dân tộc. Thông điệp từ trang “Số đỏ” ngày trước nhắc nhở mỗi chúng ta bữa nay 1 tinh thần nghĩa vụ với đát nước. Để hiện trạng “Số đỏ” sẽ mãi chỉ là “phút lỡ nhịp ngang cung” trong toàn thể trang sử hào hùng của 1 dân tộc tự cường và giàu lòng tự tôn.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 3
Vũ Trọng Phụng – cây bút hiện thực tuyệt vời của văn chương Việt Nam. Ông sáng tác trên nhiều mảng như tiểu thuyết, phóng sự, … ở mảng nào ông cũng trình bày tài năng quan sát bậc thầy của mình về hiện thực xã hội Việt Nam thời gian trước cách mệnh. Trong hệ thống tác phẩm ấy, nổi trội nhất phải kể tới Số đỏ – thiên tiểu thuyết có thể làm vinh hạnh cho bất kỳ nền văn chương nào. Nghệ thuật trào lộng trong tác phẩm đã đạt tới đỉnh cao, đặc trưng là trong trích đoạn “Hạnh phúc 1 tang gia”.
“Hạnh phúc 1 tang gia” được trích từ chương XV lúc Xuân Tóc Đỏ làm cụ cố tổ chết. 1 đáng tang trang trọng, đầy lúng túng, “hạnh phúc” của đám con cháu trước cái chết của người nhà trong gia đình. Với quang cảnh đám ma, Vũ Trọng Phụng đã phanh phui thực chất xấu xa, “chó đểu” của lũ con cháu cũng như xã hội đương thời.
Ngay từ đầu đề của văn bản đã cho thấy sự tranh chấp, trào lộng. Hạnh phúc vốn là tình trạng tâm lí lúc con người được thỏa mãn 1 mong muốn, 1 nhu cầu nào ấy của bản thân. Còn tang gia là lúc gia đình ấy có người mất, ko khí bao trùm sẽ là sự um ám, buồn thương, tang thương. Lúc liên kết 2 nhân tố này lại làm cho người đọc bất thần, ngỡ ngàng về 1 hạnh phúc quái lạ của gia đình cụ cố Hồng.
Cái chết của cụ cố tổ chẳng những ko làm họ đau khổ, nhưng con mang đến thú vui vô hạnh, niềm hạnh phúc béo béo cho đám con cháu. Bởi lúc cụ cố tổ chết, tất cả đám con cháu sẽ được chia gia tài: “Cái chết kia khiến cho nhiều người phấn kích lắm”, “vì vậy tang gia người nào cũng vui vẻ cả” “người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, thuê kèn đám ma”. 1 ko khí tâng bừng, rộn ràng, tươi vui bao trùm lên đám tang, nhưng người ta cứ ngỡ như nhà có việc hỉ.
Ấy là thú vui chung, còn mỗi thành viên trong gia đình lại có thú vui khác riêng cho mình. Cụ cố Hồng có được thời cơ nghìn năm để diễn trò già nua trước đám đông, để cho người đời chỉ trỏ khen mình là già, để trình bày gia đình mình có phúc béo. Cùng lúc đây cũng là thời cơ để tỏ lòng hiếu hạnh với cha mình, phê chuẩn việc tổ chức đám ma thật béo, thật hoành tráng. Còn cụ bà vui tươi vì tổ chức được cho cha 1 đám ma danh giá nhờ có sự hiện ra của sư cụ Tăng Phú. Thú vui của bà Văn Minh thật dễ ợt ấy là được mặc bộ đồ xô gai tân thời, để giúp bà quảng bá những mẫu thời trang tang lễ của tiệm may Âu hóa. Bà Văn Minh đã gián tiếp tiến hành mục tiêu biến đám tang thành sàn trình diễn thời trang. Còn ông Phán mọc sừng ko ngờ đôi sừng trên đầu mình lại có trị giá béo béo tới thế, ngoài tiền được chia gia tài còn được chia thêm tiền bồi thường danh dự, vậy là kế hoạch đào mỏ của ông đã thành công. Nhưng mà còn những trẻ tuổi như Tuyết hay cậu Tú Tân lại có thú vui rất dễ ợt: Tuyết có cơ hội được mặc bộ y phục tang lễ thơ ngây để chứng minh với người đời mình là người ko hư hỏng; còn cậu Tú Tân vui tươi vì có cơ hội được dùng cái máy ảnh mới sắm, được thỏa mãn thị hiếu chụp ảnh, trình bày tài nghệ chụp ảnh.
Ko chỉ người trong nhà vui, nhưng những người dưng cũng tìm được niềm hạnh phúc trong đám tang cụ cố tổ. Đối với ông TYPN đám tang là dịp để những mẫu thiết kế của ông ra mắt công chúng và ông trông đợi sự phản hồi của dư luận ra sao. 2 viên cảnh sát Min Đơ và Min Toa phấn kích đỉnh điểm vì đang khi ko có việc để làm thì được thuê trông giữ đám ma. Với Xuân Tóc Đỏ đám tang này giúp y củng cố địa vị của mình ở xã hội thượng lưu và được ông Phán mọc sừng trả tiền nốt năm đồng còn lại. Còn hàng phố, những người bao quanh thì vui sướng lúc được xem đám tang béo tát, linh đình; được xem những màn biểu diễn thời trang miễn phí. Tất cả mọi người đều có niềm hạnh phúc riêng. Vũ Trọng Phụng đã dùng ngòi bút châm biếm, công kích chua cay của mình để phanh phui khuôn mặt thật của xã hội thượng lưu đương thời: vô đạo, ko có lương tâm.
Cảnh đám tang lại là sự pha tạp Tây, Tàu lộn lạo: tiếng kèn xuân nữ não nuột, tiếng lốc bốc xoảng và bú dích, tiếng Ta, kèn Tây tuần tự thi nhau rộ lên. Đám tang béo tát, đi tới đâu làm huyên nào tới ấy nhưng mà ko có chút tình người. Người tiễn đưa thì tranh thủ khoe khuân chương, đám trai gái thì đùa cợt, đùa bỡn với nhau. Điệp khúc “đám cứ đi” điệp đi điệp lại cho thấy đám đông vô tình, bất nghĩa. Tác giả đã 1 lần nữa phanh phui khuôn mặt xã hội thượng lưu thành phố.
Cảnh hạ huyệt càng trở thành nực cười hơn nữa. Những người nhà thì tạo dáng chụp ảnh, cậu Tú Tân ép mọi người tạo đủ tư thế sao cho thật âu sầu để cậu chụp được những bức ảnh để đời. Ông Phán mọc sừng và Xuân Tóc đỏ lại là những diễn viên đại tài, khi mà đóng kịch khóc thương cụ cố tỏ đã kịp thực hiện 1 cuộc bàn bạc, sắm bán với Xuân Tóc Đỏ: “ông Phán cứ khóc oặt người đi, mãi ko thôi” “chợt thấy ông Phán dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư” … Cảnh hạ huyệt đã 1 lần nữa phanh phui khuôn mặt điêu trá, đểu cáng của lũ con cháu.
Tác phẩm tạo được cảnh huống trào lộng rực rỡ, từ cái chết của cụ cố tổ và đám ma béo tát lũ con cháu tổ chức đã phanh phui khuôn mặt xấu xa của đám con cháu cũng như những kẻ bên ngoài gia đình. Tiếng nói, giọng điệu trào lộng rực rỡ: “Thật là 1 đám ma béo tát”, “chết 1 cách tĩnh tâm” “2 cái tội bé 1 cái ơn béo”,… Cách so sánh khôi hài: Chối từ việc chữa chạy như những vị lương y biết tự tôn… Sử dụng những cụ thể đối lập gay gắt nhưng mà cùng còn đó trong cùng 1 sự vật, hiện tượng để từ ấy làm bật lên tiếng cười. Bên cạnh đó các thủ pháp thổi phồng, nói ngược, những lời bình luận khôi hài được áp dụng linh động làm bật tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.
Qua đoạn trích Hạnh phúc 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng đã phanh phui, phê phán thực chất nhố nhăng, đồi tệ của xã hội thượng lưu ở thành phố đương thời phê chuẩn hình ảnh của 1 gia đình có tang. Réo lên hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp đạo đức của 1 bộ phận người Việt Nam cả bữa qua và hiện nay. Cùng lúc qua trích đoạn cũng thấy được tài năng trào lộng bậc thầy của Vũ Trọng Phụng qua cảnh huống, tiếng nói và giọng điệu châm biếu, trào lộng rực rỡ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 4
Nếu nói về những tác phẩm thuộc văn chương trào lộng Việt Nam thì chẳng thể ko nói đến cái tên “Số đỏ” của nhà văn Vũ Trọng Phụng. Có nhẽ chính vì 1 lối châm biếm sắc sảo rõ nét cũng như đã khiến cho tính quyến rũ của tác phẩm được hiện rõ và để lại những tiếng cười châm biếm chua cay. Và đoạn trích ấn tượng “Hạnh phúc của 1 tang gia” là 1 trong những thành công trong toàn thể tiểu thuyết “Số đỏ” của nhà văn được mệnh danh là “Ông vua phóng sự Bắc Kỳ” này.
Có thể thấy được điều trước tiên nhưng ta cảm thu được ngay ấy chính là tiêu đề của đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Ta như nhận thấy được rằng đây chính là tranh chấp và nực cười của câu chuyện. Lúc trong nhà có tang, tang xoành xoạch đi liền với sự mất mát và đau thương nhưng mà ở trong đoạn trích này ta lại chẳng phải thấy được sự đau thương đâu nhưng nó lại được trình bày bằng những sự hạnh phúc, như khao khát mong đợi xưa nay nay mới được mãn nguyện.
Lúc nhà có tang thì ông Phán mọc sừng khi này lại rất thấy hạnh phúc vì được thêm số tiền ấy chính là vài ngàn đồng bù khoản bị vợ cắm sừng. Và có thể thấy được chính người đàn ông cả – Cụ cố Hồng cũng như nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng tới cái khi cụ mặc áo gai, lụ khụ chống gậy. để cho người đời thấy được sự âu sầu cũng như là chỉ trỏ để khen 1 cái đám ma như thế, 1 cái gậy như thế. Còn đối với ông Văn Minh thì ông lại như rất ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ hình như ko còn là lí thuyết viển vông nữa. Còn đối với cậu Tú Tân sướng điên người lên, vì chỉ nó khi này thì ông mới có cơ hội thi thố tài chụp ảnh. Bên cạnh đó thì bà Văn Minh nôn nao chờ quảng bá những kiểu đồ tang tân thời của hiệu may Âu hóa của mình và giờ đây rốt cục được như ý. Còn cô Tuyết lại lại như thêm vui tươi lúc lại có cơ hội khoe với người đời cái thân thể còn gợi cảm qua lần áo tang mong manh kia như để nói rằng “chưa tới nỗi đánh mất chữ trinh”. Và hình như tất cả hạnh phúc cứ thế nhưng tuôn ra, trào ra khó dấu diếm.
Chính những sự quyến rũ của đoạn trích nhưng mà lại còn ở những tranh chấp trào lộng căn bản. Đầu tiên ta như thấy được nó nằm ngay trong đầu đề của chương ấy là “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Tất cả mọi thành viên trong gia đình đều như đã thấy đây chính là 1 dịp may ,cơ mà còn là dịp may đặc trưng để thỏa mãn ý muốn, tiến hành được ý đồ riêng tây của mình. Có nhẽ chính thành ra nhưng bởi vậy cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Chính cái bọn con cháu vô tâm người nào người nào hình như cũng đã phấn kích thỏa thích. Người ta như thật tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, và cả cảnh gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân.
Tuyệt nhiên, trong đám tang ấy ko có 1 người nào tỏ ra đau khổ tiếc thương người quá cố. Ông Vưn Minh như lại còn thầm hàm ân lúc Xuân tóc đỏ đã vô tình khiến cho cái chết của cụ cố Hồng tới mau lẹ hơn, tất cả nhà người nào người nào cũng hào hứng để đón nhận ngày đưa tang, ngày nhưng cụ cố Hồng chết.
Tiếp theo ấy chính là cảnh đám tang. Cảnh đám tang như cũng đã đập vào mắt người ta trước nhất là sự học đòi lối sống tân tiến rởm quả thực nhố nhăng. Và cộng với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, qua 1 số cụ thể lựa chọn, hình ảnh đám tang lộ rõ sự học đòi lối cái lối sống tân tiến rởm đấy. Ấy hình như chính là 1 đám ma béo tát, trang trọng, và kệch cỡm như còn theo cả lối Ta, Tàu, Tây. Đám tang như có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng, và bu đích và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Và hình như lại có cậu Tú Tân lãnh đạo, hay là những nhà a ma tơ chụp ảnh đã thi nhau như ở hội chợ. Có nhẽ chính cái đám ma đấy làm huyên náo cả thị thành bằng kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu tuần tự thay nhau nhưng rộn lên. Chính bằng màn biểu diễn, và cả sự PR đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen nhưng nhân ấy, Tuyết bèn mặc đồ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình như chưa bị đánh mất cả chữ trinh. Và cả trong cái đám ma đấy còn làm huyên náo bằng việc lố lỉnh ấy chính là có thể bán cho những người nào có tang đang đớn đau vì kẻ chết như cũng đã được lợi tí chút hạnh phúc ở đời.
Quả thật đây “Thật là 1 đám ma béo tát có thể làm người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cúi đầu!…”
Phê chuẩn ấy ta còn như đã thấy còn 1 thành phần cực kỳ quan trọng nữa trong đám tang, góp phần làm nên sự béo tát của nó. Và ko người nào cả ngoài ấy là những người đưa tang. Trước hết là những ông bạn được coi là thân của cụ cố Hồng nghe đâu đưa đám tang lại như chỉ để khoe huân chương, huy chương, khoe những “kiểu râu hoặc dài hoặc ngắn hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn” nhưng thôi chứ có thương xót gì người đã mất. Rồi những giới thượng lưu đều như cảm động lúc nhận ra làn da trên cánh tay và ngực Tuyết,…Cái đám tang như là để họ có thể là trò hề, như là 1 dịp để họ những con người kia thỏa sức trình bày.
Chính bằng 1 ngòi bút trào lộng bậc thầy, tác giả tài năng Vũ Trọng Phụng đã vạch mặt bọn trưởng giả chạy theo đồng bạc, như vạch mặt cả những hạng người như học đòi lối sống tân tiến rởm, bịp bợm, dâm đãng, đồi tệ thời ấy qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia” rực rỡ này.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 5
“Số đỏ” là tiểu thuyết rực rỡ nhất của Vũ Trọng Phụng, cũng là tác phẩm có trị giá hàng đầu trong nền văn chương Việt Nam tiên tiến. Trong tác phẩm này, phê chuẩn việc xây dựng cảnh huống “cười ra nước mắt” tác giả đã phanh phui thực chất thối nát, nhố nhăng của phân khúc địa chủ, đại tư sản, qua ấy là tiếng khóc đầy xót xa cho sự suy đồi của những trị giá đạo đức tốt đẹp. Chương XV của tác phẩm – Hạnh phúc của 1 tang gia là đoạn trích điển hình cho cảm hứng trào lộng, phê phán này. Nhận xét về đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia cũng như tiểu thuyết “Số đỏ”, có quan điểm cho rằng “Số đỏ của Vũ Trọng Phụng như 1 tấn cái trò của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến thối nát”.
“Tấn cái trò” là tác phẩm 97 tiểu thuyết rực rỡ của “bậc thầy chủ nghĩa hiện thực” Balzac. Qua Tấn cái trò là bức tranh hiện thực bao la của xã hội Pháp trong những năm nửa đầu thế kỉ XIX. “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng là bức tranh xã hội thực dân nửa phong kiến với sự suy đồi của giai cấp địa chủ đại tư sản. Chính sự đồng nhất trong nội dung đề đạt đã gợi liên tưởng “Số đỏ” của Việt Nam chính là “Tấn cái trò” của nền văn chương cổ đại Pháp.
“Hạnh phúc của 1 tang gia” thuộc chương XV của tiểu thuyết Số đỏ, đoạn trích nói về đám tang của cụ cố Tổ. Phê chuẩn những cảnh huống khôi hài, tác giả Vũ Trọng Phụng đã phanh phui cái nhố nhăng của các đối tượng trong câu chuyện. Văn pháp trào lộng không xa lạ đã trình bày ấn tượng về thú vui sướng, hạnh phúc của những thành viên trong gia đình cố Hồng trước sự ra đi của cụ cố Tổ.
Ngay tên của đoạn trích đã trình bày được cái bi hài kịch trong gia đình đại tư sản danh giá “hạnh phúc của 1 tang gia”. “Hạnh phúc” là tình trạng thăng hoa, vui sướng lúc được thỏa mãn 1 nhu cầu nào ấy của cuộc sống, còn “tang gia” lại chỉ gia đình có tang, gắn với sự mất mát về tình cảm. Theo lẽ thường, 1 gia đình có tang thì ko khí bao trùm sẽ là nỗi đau thương, sự mất mát về người và tình cảm. Nhưng mà đám tang của cụ cố Tổ lại thật lạ thường, bởi đám tang tuy có sự mất mát về người nhưng mà lại có thể mang lại hạnh phúc, sự thỏa mãn cho tất cả các thành viên trong gia đình và ngoài gia đình.
Cố Hồng – đàn ông của cụ cố Tổ cảm thấy vui sướng vì được mặc áo xô gai, chống gậy “mơ mòng cho tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, chống gậy…”. Trong suốt đám tang, cố Hồng luôn tỏ ra già yếu, lẩn thẩn cùng câu nói cửa mồm không xa lạ “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Thú vui sướng của đối tượng này lúc cha của mình mất chính là muốn nghe lời trằm trồ, tán tụng của mọi người trong khu phố, muốn phô ra cái phúc của 1 gia đình đại tư sản, rằng đàn ông già bố mới mất. Vợ chồng Văn Minh là con cả của Cố Hồng, theo lẽ thường cần đứng ra lo kiêm toàn hậu sự cho ông nhưng mà vấn đề nhưng vợ chồng Văn Minh ân cần lại là việc thừa kế “ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành” và việc nên hay ko nên cưới chạy tang cho cô Tuyết.
Phán Mọc Sừng cảm thấy lâng lâng hạnh phúc vì được thêm 1 số tiền hơi hơi, cậu Tú Tân cảm thấy hạnh phúc vì được chụp ảnh “sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài năng chụp ảnh”. Cô Tuyết diện lên mình bộ y phục thơ ngây không liên quan bối cảnh. Mọi cái nhố nhăng, rởm đời được phô bày 1 cách rõ nét mang lại tấn bi hài cười ra nước mắt.
Qua đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”, tác giả Vũ Trọng Phụng đã lên án gay gắt xã hội thực dân nửa phong kiến với phong trào Âu Hóa đầy nhố nhăng, nơi những trị giá đạo đức bị coi nhẹ, giày xéo để biến thành thứ bi hài trong cuộc sống. Ngòi bút trào lộng của Vũ Trọng Phụng đã mai mỉa, giễu đầy chua cay với đám ma khác đời, vô tiền khoáng hậu này “thật là 1 đám ma có thể khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu”.
Số đỏ là lời lên án thâm thúy cái khuất tất của xã hội thực dân nửa phong kiến, cũng là tiếng khóc xót thương cho sự ra đi của những trị giá đạo đức. “Hạnh phúc của 1 tang gia” là tấn bi hài cười ra nước mắt nhưng Vũ Trọng Phụng đã tái dựng đầy thành công.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 6
Vũ Trọng Phụng là nhà văn hiện thực phê phán tuyệt vời của nền văn chương VN. Có nhẽ rực rỡ nhất là đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” được trích từ tác phẩm “Số đỏ”. Tác phẩm như 1 lời phê phán cái sự nhố nhăng, đồi tệ của xã hội “thượng lưu” khi bấy giờ. Ấy là những đứa con, cháu bất hiếu đã đi ngược lại với truyền thống đạo đức của dân tộc ta.
“Hạnh phúc của 1 tang gia” tác giả xây dựng đầu đề đầy kịch tính, thuần tuý khi tầm thường giả dụ gia đình có người mất thì tất cả đều phải đau khổ và thương tiếc chứ, vậy nhưng ở đây chứa đựng 1 nghịch lí: mọi người luôn bận bịu toan lo để tổ chức 1 đám tang chăm chút linh đình như 1 đám rước với lại còn vui tươi nữa chứ, những người vui tươi ấy chẳng hề người nào khác ấy chính là những đứa con cháu của cụ cố tổ. Ở đây Vũ Trọng Phụng thực thụ gây để mắt cho người đọc và làm bật lên tiếng cười phê phán rất béo. Đã từ lâu mọi người trong cái gia đình này rất mong cụ cố tổ chết để được lợi hạnh phúc. Mọi người đều có 1 niềm hạnh phúc riêng từ cái chết đấy.
Cụ cố Hồng là đàn ông của cụ tổ thế nhưng mà chỉ vì lợi riêng nhưng hạnh phúc trước sự ra đi của cha mình. Cụ thung dung ngồi hút thuốc phiện và cứ gắt 1 câu bất nghĩa “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi” tới 1872 lần và càng trình bày rõ hơn lúc cụ cứ mơ mòng nghĩ tới khi “cụ mặc đồ xô gai chống gậy, ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời phải chỉ trỏ “Úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa!’ Thật là 1 đứa con bất hiếu và háo danh tới mức mù quáng. Ko chỉ có cụ Hồng nhưng đứa cháu đích tôn của ông lại mời luật sư tới để chứng kiến cái chết của ông nội mình để cho “cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ chẳng hề là lý thuyết viển vông nữa” và ko biết phải xử trí như thế nào với Xuân tóc đỏ về những vụ thua kiện nhưng Xuân gây ra ấy chẳng hề người nào khác nhưng chính là ông Văn Minh 1 người cháu hám của, hám lợi. Còn vợ của ông – bà Văn Minh thì đây là 1 thời cơ để mặc bộ đồ xô gai tân thời của tiệm may Âu hóa và càng mừng hơn vì mốt model của đám ma được tung ra và là khi bà thu lợi nhuận để kiếm lời. Còn cô Tuyết là 1 cô con gái hư hỏng, nhố nhăng cũng có cơ hội ăn mặc thời trang “mặc bộ trang phục thơ ngây” rất nhố nhăng trông như hở cả nách và nửa vú và “trên mặt hơi có 1 vẻ buồn lãng mạng rất đúng mốt 1 nhà có đám”.
Cậu Tú Tân thì có cơ hội khoe khoang tài chụp ảnh và có dịp tiêu khiển, trong những đứa con cháu đấy hình như người nào cũng có 1 thú vui riêng nhưng mà có nhẽ người vui sướng nhất là ông Phán mọc sừng 1 kẻ trục lợi từ cái chết của cụ tổ và là 1 kẻ hám tiền, vô liêm sĩ, ông rất vui tươi vì được chia món tiền béo từ “đôi sừng” vô hình trên đầu của mình có người nào cơ mà vui lúc mình bị vợ cắm sừng cơ mà được thêm tiền vì “đôi sừng” đấy chứ! Đúng là 1 kẻ trâng tráo. Vì món tiền được chia nhưng ông bàn việc làm ăn với Xuân tóc đỏ để thu thêm lợi cho mình. Bằng cách nói dí dỏm và nghệ thuật đối lập tác giả đã chỉ ra họ là những đứa con cháu hám danh, bất hiếu, vô đạo đức đã giày xéo lên đạo lí làm người cũng như truyền thống văn hóa của dân tộc. Những người trong gia đình đã thế thì những người dưng gia đình càng vui hơn lúc họ được những phần lợi nhuận từ cái chết đấy như 2 viên cảnh sát Min-đơ & Min-toa đang khi thất nghiệp lại có việc làm và tất nhiên là có tiền, các bạn của cụ cố Hồng thì có cơ hội để khoe khoang nào là những huy chương: Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh… tới những bộ râu trên mép trên cằm, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc dài hoặc ngắn, còn các trai thanh gái lịch thì có cơ hội hò hẹn nhau, ve vãn nhau, chim nhau, cười tình với nhau đủ mọi thứ chuyện. Thật là 1 cảnh dở khóc dở cười của những kẻ trai thanh, gái lịch. Đám ma ở đây chúng ta thấy ko có sự tiếc thương, chua xót nhưng trái lại còn làm nơi để hò hẹn ve vãn.
Ở đây Vũ Trọng Phụng đã dựng lên 1 bức tranh trào lộng, phê phán thực trạng và mang đậm tính khôi hài. Ở trên tác giả đã dựng 1 bức tranh chân thật về sự điêu trá vui sướng của những người trong và ngoài gia đình thì ở đây tác giả lại mô tả cảnh 1 đám tang thật kiểu mẫu với cảnh “1 đám ma theo cả lối ta, tàu, tây, lợn quay đi lọng” 1 đám ma thật béo tát như đám rước “có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa”. Bằng giọng văn hóm hỉnh, châm biếm tác giả viết “Thật là 1 đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu…!” 1 đám ma chậm rãi như đám rước với câu “đám cứ đi” tác giả đã mô tả bao quát cảnh đưa đám nhưng mà ở đây khiến cho chúng ta liên tưởng hình như tác giả chẳng hề là người thuật lại sự việc nữa nhưng là người chứng kiến và tham dự vào đám tang ấy bằng việc mô tả cận cảnh: người ta thấy những câu như con nhỏ nhà người nào kháu thế? – con nhỏ kế bên đẹp hơn nữa! – Ừ, ừ cái thằng đấy phụ bạc bỏ mẹ! và với điệp từ “Đám cứ đi” làm rõ sự chậm rãi của đám ma hơn nữa!.
Cứ như thế tới cảnh hạ huyệt mở màn là cậu Tú Tân với “chiếc áo thụng trắng” trách móc từng người và dàn dựng những cảnh để khoe tài năng chụp ảnh của mình 1 cách điêu trá, cộng với ấy là những người bạn của cậu “rần rộ nhảy lên những ngôi mộ khác nhưng chụp để cho ảnh khỏi giống nhau “thật là vô văn hóa, bát nháo, làm mất đi vẻ nghiêm trang của đám. Tiếp tới “Xuân tóc đỏ đứng cầm mũ trang nghiêm 1 chỗ kế bên ông Phán mọc sừng” với thủ pháp nghệ thuật của mình tác giả đã mô tả sự dí dỏm của cảnh hạ huyệt bằng những tiếng khóc “Hứt…hứt…..hứt…” của ông Phán mọc sừng kế bên ấy ông còn bàn việc làm ăn với Xuân tóc đỏ, ông dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc 5 đồng gấp tư. Qua cảnh hạ huyệt và cảnh đưa đám tác giả nêu rõ hơn về màn kịch trình bày sự nhố nhăng, đồi tệ bất hiếu, bất lương của xã hội khi bấy giờ.
Từ 1 cảnh huống truyện căn bản Vũ Trọng Phụng đã xây dựng những tranh chấp theo nhiều cảnh huống không giống nhau nhằm để trình bày rõ thực chất vô đạo đức với sự nhố nhăng của phân khúc xã hội “thượng lưu” khi bấy giờ. Cộng với những thủ pháp nghệ thuật thổi phồng, nói ngược, mai mỉa càng làm nổi trội sự vô đạo đức đồi tệ của xã hội trước 1945.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 7
Ở đời, có mấy người nào là “phấn kích”, “hạnh phúc”, “vui vẻ” trước cái chết của con người, trừ lúc ấy là cái chết của đối phương ko đội trời chung. Huống chi ấy lại là cái chết của người nhà, là sự ra đi của các đấng sinh thành, thì làm sao có thể lấy làm hạnh phúc được? Thế nhưng kỳ lạ và mai mỉa thay, có 1 “tang gia” trong tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng lại “hạnh phúc” thật, lại “nhiều người phấn kích lắm”, lại “người nào cũng vui vẻ cả”…!
Nghệ thuật trào lộng, suy cho cùng, là nghệ thuật phát hiện và diễn đạt được những cái thất thường, kỳ dị chứa đựng trong nó tranh chấp trào lộng, rồi thổi phồng, phóng béo những cái thất thường, kỳ dị đấy lên để gây cười. Viết về cái “tang gia” “hạnh phúc” trong tiểu thuyết của mình, nhà văn của “rừng cười nhiệt đới” đã tỏ ra rất thư thái, thung dung khi mà làm chủ thứ nghệ thuật này. Thậm chí, ông còn nắm được nhiều cách thức tạo tiếng cười. Chỉ cần đọc kĩ 1 chương, chương XV chả hạn, cũng thấy rõ điều này.
Nội dung chương truyện có thể tóm lược như sau: Cụ Tổ họ Hồng đã ngoài 8 mươi tuổi nhưng cứ “sống mãi” (!) Đám con cháu hám danh hám lợi trong nhà chỉ mong cho ông lão này sớm chết. Mong ước này thành hiện thực lúc Xuân Tóc Đỏ – trong 1 lần “nổi nóng” vì tự ái, đã om sòm “cáo giác” trước mặt mọi người rằng ông Phán dây thép, cháu rể cụ Tổ (chồng cô Hoàng Hôn) là “1 người chồng mọc sừng”. Việc cáo giác ấy – thực ra, do ông Phán dây thép thuê Xuân làm với giá 10 đồng – đã trực tiếp gây ra cái “mệnh chung” của cụ cố Tổ và có cái đám tang kì dị này.
Tên đầy đủ của chương truyện này có vẻ rườm rà và thiếu mạch lạc 1 cách đầy dụng tâm: Hạnh phúc của 1 tang gia – Văn Minh nữa cũng nói vào – 1 đám ma kiểu mẫu. Thật là 1 cái tên xứng với những gì nhưng nhà văn mô tả, trần thuật và muốn nói trong chương truyện. Nó chứa đựng cái thất thường mang tranh chấp trào lộng (“Hạnh phúc của 1 tang gia…”.), nó dự đoán những dị đồng giữa “phái trẻ”, “phái già” cần phải hòa giải (Văn Minh nữa cũng nói vào…), và nó bao hàm cả cái “chuẩn mực” đáng hãnh diện và đáng cho những đám ma khác phải noi theo (1 đám ma kiểu mẫu).
Ngoài ra, chỉ riêng 6 chữ Hạnh phúc của 1 tang gia thôi cũng đã cô đặc trong ấy những cái thất thường và những tranh chấp trào lộng của toàn thể màn hài kịch hoành tráng nhưng các đối tượng Số đỏ đang diễn trong chương này.
Mất người nhà là mất mát ko gì bù đắp được, nỗi buồn của tang gia thường được xem là nỗi buồn thâm thúy nhất – thành ngữ dân gian thường ví von “buồn như cha chết”, “buồn như nhà có đám”; còn chủ sở hữu những nhà có đám tang thường được xem là “khổ chủ” – bởi vậy, 2 chữ tang gia thường gợi lên cả 1 số đông gia đình khổ cực, xấu số.
Nhưng mà cái tang gia này thì lại ko thế: Cả tang gia người nào cũng hạnh phúc, vui sướng. Niềm hạnh phúc, vui sướng toát ra từ ko khí và bức tranh toàn cảnh của đám tang, đặc trưng là những nhận xét, những lời bình, lời kể khôi hài của tác giả, kiểu như “Cái chết kia khiến cho nhiều người phấn kích lắm” hay “tang gia người nào cũng vui vẻ cả”, “người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, thuê kèn đám ma”,… được sử dụng khá chi chít trong đoạn trích.
Niềm hạnh phúc, vui sướng của tang gia, lúc thì lộ liễu, lúc lại bí ẩn, toát ra từ từng gương mặt hài hước, tạo thành những bức biếm họa lạ mắt. Ông Phán-mọc-sừng, ông cháu rể “quý hóa” của “người chết” thì phấn kích vì với sự hỗ trợ của Xuân Tóc Đỏ, kế hoạch tận dụng sự hoang dâm điều tiếng của vợ ông làm vũ khí “đào mỏ”, đã thành công mỹ mãn ko ngờ. Nhờ có cái “mệnh chung” của ông nội vợ nhưng ông cháu rể này “đã được cụ cố Hồng bảo nhỏ vào tai rằng sẽ chia cho con gái và rể thêm 1 số tiền là vài ngàn đồng”. Chính ông ta cũng “ko ngờ rằng trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”.
Cụ cố Hồng, ông đàn ông trưởng “chí hiếu” của “người chết” thì phấn kích tới ngất ngây, vì nhờ cái “mệnh chung” của cha mình, nhờ có đám tang này nhưng cái danh giá cao sang của ông sẽ được nâng lên nhiều bậc. Cụ “nhắm nghiền mắt lại để mơ mòng tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu, để cho người đời phải chỉ trỏ: – Úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa!”. Và, “cụ chắc cả mười phần rằng người nào cũng phải ngợi khen 1 cái đám ma như thế, 1 cái gậy như thế…”.
Văn Minh (chồng), ông cháu đích tôn “chí hiếu” của “người chết” thì chỉ hot lòng “mời luật sư tới chứng kiến cái chết của ông nội nhưng thôi”. Ông phấn kích, vì nhờ cái “mệnh chung” của ông nội mình nhưng “cái di chúc” chia của kia sẽ có hiệu lực thật sự “chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa”.
Rồi, cậu Tú Tân phấn kích vì nhờ cái “mệnh chung” của ông nội nhưng sắp được dùng tới mấy cái máy ảnh mới sắm; Văn Minh (vợ) phấn kích bởi sắp được chưng diện mốt y phục mới; ông Typn phấn kích bởi được tạp chí quảng bá các mẫu thời trang nhưng ông dày công thiết kế cho đám tang, v.v.
Con cháu trong nhà, mỗi người 1 niềm hạnh phúc riêng đành rằng, ngay tới các ông cảnh sát Min Đơ, Min Toa cũng nhờ cái “mệnh chung” của cụ tổ nhưng được thơm lây: họ “phấn kích đỉnh điểm”, “vì được có đám thuê”, “đã coi ngó rất hết dạ”. Sư cụ Tăng Phú thì “phấn kích và vênh váo ngồi trên 1 chiếc xe, vì sư cụ chắc rằng trong số người đời đứng xem ở các phố, thế nào cũng có người nhìn thấy rằng sư cụ đã đánh đổ được Hội Phật giáo…”
Cụ bà thì “phấn kích vì ông đốc Xuân đã ko giận cơ mà giúp đám, điếu phúng tới thế, và đám ma như thế kể đã là danh giá nhất tất cả”. Ấy là chưa kể, các “giai thanh gái lịch” Hà thành, nhờ có đám tang nhưng được “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau,…”; các quý ông “tai béo mặt béo” thì được dịp phô diễn râu ria đủ kiểu trên cằm trên mép, khoe huân chương, huy chương đủ hạng trên ngực, trên mình v.v.
Thậm chí, tới cả “cụ tổ” cũng nhờ cái “mệnh chung” của chính mình nhưng được phấn kích: “Thật là 1 đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu…!” Nỗi phấn kích, hạnh phúc thất thường, kỳ dị, thậm chí quái đản này, qua ngòi bút Vũ Trọng Phụng, như có sức lây lan rất rộng, rất sâu: từ người bề trên tới người bề dưới, từ người trong tang gia tới người dưng tang gia, từ “khổ chủ” tới khách “đi đưa” đám, từ người sống tới “người chết”.
Nó lại được duy trì dai sức đậm đặc từ hết trang nọ đến trang kia theo diễn biến của đám tang, từ khi “phát phục” tới lúc “cất đám”, “đưa đám”, và tới cả lúc “hạ huyệt”. Xem thế đủ thấy niềm hạnh phúc nhưng cái chết kia đem đến thật là vô bến bờ và niềm phấn kích đúng là ko còn bỏ sót người nào. Vũ Trọng Phụng quả là người thích đùa và rất biết đùa.
Trong đám ma, thú vui là thật, nỗi buồn là giả, cũng có nghĩa rằng cái đám ma kia tất cả là giả. Cái khó của nhà văn là phải lật tẩy sao cho người ta thấy rõ cái giả đấy đành rằng nhưng còn phải thấy cả thuộc tính lấp lửng giữa cái giả với cái thật. Đã là cái giả, cái rởm thì phải mô phỏng cái thật, cố tình giống thật nhưng mà thường ko bao giờ hoàn toàn giống thật. Thế là hiện ra tranh chấp. Rốt cục thì rồi chân tướng thật, giả cũng tới khi phải tự phơi bày.
1 đám ma nhưng thiếu sự đau buồn và lòng tiếc thương thật tình, thì dù “béo tát”, “danh giá” tới đâu, cũng chỉ là thứ trò diễn lố lăng, chẳng thể gọi là đám ma đành rằng nhưng cũng chẳng thể gọi là đám rước đám hội. Tranh chấp thật-giả được nhà văn khai thác khá triệt để nhằm phóng béo cái thất thường, kỳ dị làm bật ra tiếng cười phê phán.
Quả thực, trong cái xã hội “số đỏ” đầy rẫy những thứ rởm đời bấy giờ, ko có cái gì là ko làm giả, làm rởm được. 1 lúc đã có bằng sắc rởm; nghệ thuật, thi ca, khoa học rởm; tân tiến “Âu hóa” rởm; tín ngưỡng rởm,… thì cũng có thể có chuyện đau buồn, tang chế kém lắm chứ. Ngoài ra, dưới ngòi bút tinh tường, sắc sảo của nhà văn, tất cả, rốt cục, sự thực đã quay về đúng với thực chất của nó.
Câu văn mở màn đoạn trích hàm chứa 1 sự đối chiếu thật – giả rất sâu sắc: “3 hôm sau, ông cụ già mệnh chung.”. Nhìn từ phía tác giả, câu văn này ẩn giấu 1 nụ cười châm biếm (chết nhưng cũng có “mệnh chung”, chết giấc?). Nhìn từ phía đối tượng (đám cháu con chí hiếu) nó ẩn giấu 1 tiếng reo mừng. Cụ tổ hẳn đã có những phen “chết giấc” khiến cho đám cháu con kia hụt hẫng bế tắc, và cả tang gia đã kì vọng cái “mệnh chung” này quá lâu rồi. Do đó, lúc ông cụ “mệnh chung” thì người ta tất phải vui sướng hạnh phúc cực độ. Và, tang gia “người nào cũng” “hạnh phúc”, “vui vẻ cả”…, nhận xét này đã vang lên trong chương truyện như là 1 điệp khúc đầy mai mỉa.
Mai mỉa hơn, khi mà “đưa đám” người ta cũng thoáng thấy đây ấy những bộ mặt buồn, nhưng mà buồn hoàn toàn là vì những cớ khác. Ông Văn Minh có vẻ mặt “đăm chiêu” buồn là vì ông mải nghĩ tới việc “thực hành” cái “di chúc kia”. Tuyết buồn “lãng mạn” là vì “ko thấy bạn giai đâu cả”. Các quí ông “tai béo mặt béo” cảm động chẳng hề vì nghe “tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán não nuột”, nhưng vì nhận ra “làn da trắng ” trên cánh tay và trên ngực tuyết,…
Khi hạ huyệt, người ta cũng nghe thấy có tiếng khóc. Nhưng mà chỉ là tiếng khóc nhằm hấp dẫn sự để mắt của mọi người, chẳng hề khởi hành từ trái tim, cất lên từ đáy lòng. Cụ Hồng khóc là cốt để người ta phải để mắt tới và khen cái gậy trong tay cụ và trằm trồ khen rằng “con giai nhớn đã già tới thế kia”. Ong Phán mọc sừng khóc “Hứt…! Hứt…! Hứt…!”, “oặt cả người đi” là cốt để người ta phải tưởng rằng, ông là 1 chàng cháu rể “quý hóa”.
Khi mà kể về “hạnh phúc” của “tang gia”, 1 mặt, tôn trọng hiện thực, Vũ Trọng Phụng cố tình tạo ra sự lớn mờ giữa cái thật và cái giả đúng như cái hiện thực xã hội vốn có: vàng thau lộn lạo, đen trắng lớn mờ. Nhưng mà mặt khác, ông cũng tỉnh ngủ vạch ra những đường biên cần phải có, giữa vàng thau, đen trắng và lật tẩy cái giả 1 cách thật tài tình.
Cả đám tang thực ra chỉ là 1 màn kịch, 1 trò diễn béo, được dàn dựng theo đúng ý của người nọ người kia. Các cụm từ “đúng với ý muốn…”, “như ý…” trong đoạn văn sau được dùng rất ý vị nhằm lật tẩy thuộc tính trò diễn đấy của đám ma:
“Cả 1 thị thành đã nhốn nháo lên khen đám ma béo, đúng với ý muốn của cụ cố Hồng. Người đời để mắt đặc trưng vào những kiểu áo quần tang của tiệm may Âu hoá như ý ông Typn và bà Văn Minh.”,…
“Ý muốn của cụ cố Hồng”, “ý ông Typn và bà Văn Minh” gợi nhớ tới ý của cậu Tú Tân qua hành vi: “hạch sách từng người 1, hoặc chống gậy, hoặc gục đầu, hoặc cong lưng, hoặc lau nước mắt như thế này, như thế nọ,… để cậu chụp ảnh kỉ niệm khi hạ huyệt.”. Vũ Trọng Phụng như nhà nhiếp ảnh đã “chụp ảnh”- tức là bấm đúng lúc- và lật tẩy được tất cả. Khái quát, sự lật tẩy của tác giả càng bất thần thì càng thú vị, khôi hài.
Đọc chương truyện, có cảm giác như ko 1 hành vi giả tạo nào của đám con cháu “chí hiếu” – dù rất bé – qua được mắt ông. Nhưng mà điều đặc trưng thú vị là sự lật tẩy của nhà văn thường tạo được bất thần. Nhờ thế, tiếng cười mai mỉa bật ra 1 cách thiên nhiên, thâm thúy. Ông lật tẩy Văn Minh chồng:
“Ông lưỡng lự, vò đầu bứt tóc, khi nào mặt cũng đăm đăm chiêu chiêu, thành thử lại vì vậy hợp thời trang, vì mặt ông thật đúng với cái mặt 1 người khi gia đình đương là tang gia lúng túng.” Ông lật tẩy cô Tuyết: “Bữa nay, Tuyết mặc bộ trang phục Thơ ngây – cái áo dài voan mỏng trong có coóc xê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen, và đội 1 cái mũ mấn xinh xinh.
Thấy người đời đồn mình hư hỏng nhiều quá, Tuyết bèn mặc bộ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh. Với cái tráp trầu cau và thuốc lá, Tuyết mời các tân khách rất nhanh nhảu, trên mặt lại có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám.” Ông lật tẩy “các ông tai béo mặt béo”: “… Nhiều ông tai béo mặt béo thì sát ngay với linh cữu, lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết, người nào nấy cũng đều cảm động hơn những lúc nghe tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán, não nuột.”
Ông lật tẩy cả đám đông: “Người nào cũng làm ra khuôn mặt nghiêm túc, song le sự thực thì vẫn nói thầm với nhau nói chuyện về vợ con, về nhà cửa, về 1 cái tủ mới mua, 1 cái áo mới may. Trong mấy trăm người đi đưa thì 1 nửa là nữ giới, đông đảo tân thời, bạn của cô Tuyết, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà Phó Đoan, vân vân… Thật là đủ giai thanh gái lịch, nên họ chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau, bằng những vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma.”
Ông lật tẩy cả bầy con cháu “chí hiếu”: “1 bầy con cháu chí hiếu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ.” Và sắc sảo, bất thần nhất là việc ông lật tẩy cuộc “trả tiền giao kèo” bí ẩn, tinh xảo giữa ông Phán mọc sừng và Xuân Tóc Đỏ: “Xuân tóc đỏ đứng cầm mũ trang nghiêm 1 chỗ kế bên ông phán mọc sừng. Khi cụ Hồng mếu máo và ngất đi thì ông này cũng khóc béo “Hứt!… Hứt!… Hứt!…”. Người nào cũng chú tâm tới ông cháu rể quý hóa đấy.
Ông ta khóc quá, muốn lặng đi thì may có Xuân đỡ khỏi ngã. Nó chật vật mãi cũng ko làm sao cho ông đứng hẳn lên được. Dưới cái khăn trắng béo tướng, cái áo thụng lòe xòe, ông phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi. – Hứt!… Hứt!… Hứt!… Xuân tóc đỏ muốn bỏ quách tay ra thì chợt thấy ông phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư… Nó nắm tay cho khỏi có người nom thấy rồi đi tìm cụ Tăng Phú lạc trong đám 3 trăm người đương rầu rĩ và đớn đau về những điều sơ ý của khổ chủ.”
Cái nhìn trào lộng sắc sảo của Vũ Trọng Phụng thường tìm tới với các vẻ ngoài nghệ thuật cân xứng. Từ cách bố cục kết cấu tới cách sử dụng ngôn từ của ông đều đậm chất muối trào lộng. Ở cấp độ kết cấu, 2 thủ pháp chủ quản thường được nhà văn sử dụng khá đắt: a) liên kết tả cảnh xa với tả cận cảnh; b) tạo cảnh huống kịch tính và duy trì được độ căng cần phải có cho câu chuyện.
Việc liên kết tả cảnh xa với cận cảnh mang tính nghệ thuật cao nhất là đoạn kể về việc “cất đám”, “đưa đám” và “hạ huyệt”. Ở ấy, sự liên kết thiên nhiên giữa cận và viễn rất hài hòa, thiên nhiên, nhưng mà viễn hay cận đều có tính năng nghệ thuật riêng. Các câu, đoạn tả cảnh xa – chả hạn: “Đám ma đưa tới đâu làm huyên náo tới ấy….”, “Đám cứ đi…”, “Đám cứ đi…”- thường khiến cho người ta có cái cảm giác là đám ma rất béo tát, linh đình, “kiểu mẫu”. (Nhưng mà thiên hạ thì vẫn hay đo lòng hiếu nghĩa của tang gia bằng chừng độ béo tát, linh đình đấy).
Khi mà ấy, các câu, đoạn tả cận cảnh và thỉnh thoảng đặc tả, thì lại khiến cho người ta có thể soi vào từng góc khuất, hay hành vi, cụ thể bé nhất để thấy hết cái điêu trá, rởm đời, lố lăng, kỳ quặc và “bất nghĩa lý” của cái đám tang này. Rõ ràng là chỉ lúc soi mắt nhìn vào từng góc khuất, từng hành vi bé nhặt thì mới thấy được sự thực này: “Người nào cũng làm ra khuôn mặt nghiêm túc, song le sự thực thì vẫn nói thầm với nhau nói chuyện về vợ con, về nhà cửa, về 1 cái tủ mới mua, 1 cái áo mới may.”, hoặc: “Xuân Tóc Đỏ muốn bỏ quách ra thì chợt thấy ông Phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư…”.
Vậy là, nhìn từ cự ly xa nhà văn thâu tóm được trung thành cái vẻ ngoài có vẻ giống thật, thậm chí rất “kiểu mẫu”, “béo tát” của đám ma. Còn nhìn từ cự ly gần, thật gần nhà văn đã lật tẩy cái giả, cái bản chất chứa đựng và được che giấu ở bên trong của nó: sự bất hiếu, bất lương và thói đạo đức giả. Tiếng cười đã bật ra, rất thiên nhiên, từ tranh chấp thật- giả này.
Kế bên việc liên kết giữa mô tả viễn và cận cạnh, nhà văn còn sử dụng cân đối kỹ thuật tạo cảnh huống kịch tính và duy trì được độ căng cần phải có cho câu chuyện. Chả hạn, sau lúc ông già “mệnh chung”, đã “được quan trên khám đã qua quýt”, thú vui của đám cháu con tưởng đã có thể nở rộ, thì vì 1 lý do nào ấy, sự phấn kích có nguy cơ bị hoãn lại. Tức khắc có bao lăm phản ứng chỉ trích lẫn nhau giữa “phái trẻ” với “phái già”:
“Phái trẻ, tức là bọn dâu con, đã mở đầu la ó lên rằng phái già chậm rãi. Cậu tú Tân thì cứ điên người lên vì cậu đã chuẩn bị mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới. Bà Văn Minh thì sốt cả ruột vì mãi ko được mặc đồ xô gai tân thơi, cái mũ mấn trắng viền đen – dernières créations.
Những cái rất ăn với nhau nhưng tiệm Âu hóa 1 lúc đã lăng-xê ra thì có thể ban cho những người nào có tang đường đớn đau vì kẻ chết cũng được lợi tí chút hạnh phúc ở đời. Ông Typn rất bực mình vì mãi ko được thấy những sự chế tác của mình ra mắt công chúng để xem các tạp chí phê bình ra sao. Người ta đổ lỗi cho ông Văn Minh ko khéo can thiệp để mọi việc phải trì hoãn, cụ cố Hồng cứ nhắm mắt nhắm mũi lại kêu khổ lắm, cụ bà hay lề lối, vẽ chuyện luộm thuộm.
Vậy ấy, người trong tang gia đã phải “la ó lên…”, “điên người lên…”, sốt cả ruột”, “rất bực mình”, “đổ lỗi cho…”, “kêu khổ lắm”,… Câu chuyện trở thành căng thẳng và giàu kịch tính hẳn lên. Lệnh phát phục chỉ mới trì hoãn có 1 ngày nhưng người ta đã bực dọc, nóng ruột, âu sầu tương tự, giả như ông già 8 mươi này cứ “sống mãi” thì họ còn bực dọc, nóng ruột, âu sầu tới mức nào. Thế mới biết, có được niềm “hạnh phúc” như của “tang gia” này cũng ko đơn giản gì. Ở cấp độ ngôn từ, chất muối trào lộng được cô đặc trong 1 số vẻ ngoài câu văn nói mỉa.
Có lúc nhà văn mai mỉa bằng lời văn có chứa các cụm từ phản nghĩa, ngược nghĩa. Tỉ dụ cụm từ “hạnh phúc của 1 tang gia” trong đầu đề đoạn trích, hoặc cụm từ “công hiệu tới nỗi họ mất mạng” trong đoạn văn nói về “thuốc thánh” đền Bia (“Người ta đã nghĩ tới cả thuốc thánh đền Bia vừa mới chữa 1 người ho lao và 1 người bi cảm hàn bằng bùn đen và cứt trâu, công hiệu tới nỗi họ mất mạng.”).
Có lúc ông mai mỉa bằng câu văn viết theo lối nói ngược. Chả hạn, sau lúc đánh dấu hàng loạt câu nói “thì thào” trơ trẽn, nhảm nhí của đám “trai thanh gái lịch” tới dự đám tang, tác giả viết: “Và còn nhiều câu nói vui vẻ, ý nhì khác nữa, rất xứng đáng với những người đi đưa đám ma.”
Tới đây, có thể kết luận rằng: Từ cái “mệnh chung” của “ông cụ già” tới đám ma giả của tang gia, và từ cái đám ma giả tang gia tới thú vui thật của bọn người hám danh, hám lợi, đạo đức giả được kể trong chương truyện này là cả 1 hành trình thông minh của 1 tài năng béo – tài năng trào lộng Vũ Trọng Phụng.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 8
Đoạn trích ” Hạnh phúc của 1 tang gia” – trích trong tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng được coi là 1 tác phẩm lừng danh và mang nhiều ý nghĩa về cuộc sống con người thời ấy. Cũng là tác phẩm lên tiếng căm hận, khinh bỉ cái xã hội thối nát khi bấy giờ.
Lúc đọc đầu đề của tác phẩm chắc ko người nào ko thắc mắc phải ko nào? Đám tang là nơi trình bày sự tôn kính, nghiêm trang lịch sự và thương tiếc với những người đã khuất nhưng mà đám tang trong tác phẩm của Vũ Trọng Phụng ấy là 1 thú vui, là thời cơ để cho mọi người khoe của là nơi để mọi người nô đùa trò chuyện cười đùa cùng nhau. Các thành viên trong gia đình bận bịu để tổ chức chăm chút, cho thật linh đình 1 ngày vui, 1 đám hội chứ chẳng hề 1 đám ma. Và là hạnh phúc của các thành viên trong gia đình trong khi người nhà của mình ra đi. Cho thấy được cái xã hội của phân khúc thượng lưu khi bấy giờ chỉ màng tới lợi danh nhưng ko màng ko tiếc thương gì người nhà của mình.
Tác phẩm đã nói lên được cái chết của cụ tổ ấy là cái chết của sự tấm tức, đã được mọi thành viên trong gia đình mong đợi. Xuân tóc đỏ là 1 đối tượng được tác giả đưa vào để làm nền móng, là người gây ra cái chết cho cụ tổ. Tất cả các thành viên trong gia đình gào lên như đau buồn xót trước cái chết của cụ tổ nhưng mà thật ra chẳng hề vậy, nhưng ấy là sự vui tươi hạnh phúc lúc cụ tổ chết đi và để lại 1 khối gia tài béo béo cho các thành viên.
Cụ cố Hồng đàn ông cả của cụ tổ thì rất phấn kích vì cái mệnh chung của cha mình và cho rằng đây là thời cơ để cụ tỏ ra sự già yếu lúc lo cho cái chết và bất thần trước cái chết của cha mình. Đối tượng này đã làm nổi trội được cái sự nhố nhăng nhưng ngu dốt hám danh trong cái xã hội phong kiến.
Văn Minh và ông Typn thì vui tươi về cái chết của ông nội và vui tươi hơn lúc ông được đưa nền tân tiến Á Âu và PR hàng của mình vào đám tang của ông nội mình. Ko chỉ vậy ông còn tìm thời cơ để trả ơn cho Xuân tóc đỏ để bịt mồm những tội ác của ông. Bà Văn Minh thì vui tươi vì sẽ được mặc đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng, viền đen. Tỏ ra sự vong ân bội bạc là 1 kẻ vô học vấn.
Cô Tuyết thì được dịp mặc bộ trang phục thơ ngây – cái áo dài voan mỏng trong có coóc-sê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội 1 cái mũ mấn xinh xinh, cùng lúc lại có dịp để gò lấy trên mặt lại hơi có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám. Để tỏ ra sự mất trinh bạch của mình còn tỏ ra mình là 1 người hư hỏng ko được dạy bảo.
Cậu Tú Tân thì vui tươi vì có thể chụp ảnh vì cái máy ảnh của cậu để lâu ngày ko dùng, cậu tỏ ra là mình là đạo diễn và săn ảnh chụp ảnh 1 cách nhố nhăng tạo ra những cảnh của ko khí đám tang.
Ông Phán Mọc Sừng thì vui tươi vì cái sừng trên đầu nhưng được lợi thêm tiền. Xuân Tóc Đỏ thì tên tuổi càng nhiều được nhiều người tôn trọng bình chọn cao vì đã có công trong cái chết của cụ Tổ.
Phê chuẩn các đối tượng trên tác giả đã nói chung được 1 cách nói chung về các thành viên trong nhà cụ tổ. Phê chuẩn các đối tượng này ta có thể thấy được cái thực chất nhố nhăng vô học của các thành viên trong gia đình lúc có người nhà của mình ra đi.
Ko chỉ các thành viên trong gia đình nhưng còn có những người dưng của gia đình cũng vậy, là thời cơ để những người ko có việc làm có việc làm, là thời cơ để mọi người trò chuyện cười đùa cùng nhau, cùng những người khoe của khoe cái sự sang giàu của mình, là dịp để họ hò hẹn, cặp kè, trò chuyện tình tứ, đi dạo phố cùng nhau. Và niềm phấn kích hơn lúc thấy được những vùng mẫn cảm quyến rũ của cô Tuyết đứa cháu hưng hỏng.
Cảnh đám tang được tổ chức như đám hội như 1 tấm đại hài kịch, nói lên sự nhố nhăng, vô đạo đức của cái xã hội thượng lưu ngày trước. Qua đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng đã phê phán phán mạnh bạo thực chất bất nhân, điêu trá và sự nhố nhăng, đồi tệ của xã hội phong kiến khi bấy giờ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 9
Được gọi với cái tên ông vua phóng sự đất Bắc, Vũ Trọng Phụng là nhà văn thích thú của ko chỉ rất nhiều bạn đọc nhưng còn với nhiều văn nghệ sĩ trong văn đàn Việt Nam. 1 trong những tác phẩm điển hình nhất của ông chính là tác phẩm Số đỏ. Số đỏ là tiểu thuyết được Vũ Trọng phụng viết năm 1936, được coi là 1 tuyệt bút của văn chương trào lộng. Ta có thể mày mò điều ấy rõ nhất qua đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia.
Ngay từ cái tiêu đề người đọc có thể nhận thấy 1 sự tranh chấp rõ ràng: tang gia nhưng mà lại hạnh phúc. Đây quả là 1 nghịch lí. Nhưng mà nếu đọc truyện thì lại thấy tiêu đề này cực kỳ có lí. Cái nhưng xã hội vốn coi là nghịch lí lại biến thành rất có lí trong gia đình đại bất hiếu này.
Bối cảnh của đoạn trích là sự ra đi của ông cụ tổ là bố của cụ cố Hồng, đã ngoại 8 mươi tuổi và nay ra đi bởi vì uất ức trước việc cháu rể chồng của cụ cặp bồ. Theo lẽ thường cái chết của người có địa vị nhất nhà, người nhập vai trò là điểm tựa ý thức cứng cáp cho các lứa tuổi thành viên trong gia đình sẽ làm đớn đau, tan tành trái tim của con cháu. Nhưng mà ở đây, cái chết của cụ cố tổ hình như lại chính là niềm mong chờ mỏi mòn của các thành viên từ rất lâu. Như 1 nhà quay phim, ống kính của tác giả quay cận cảnh từng đối tượng 1. Mỗi đối tượng lại có 1 hạnh phúc riêng, 1 thú vui khôn tả:
Cụ cố Hồng hạnh phúc vì sẽ được mọi người trọng vọng về tuổi thọ của người con giai nhớn là “cố Hồng”. Dù vẫn còn trẻ chưa tới cái tuổi “thọ” nhưng mà cụ luôn thích được mọi người trọng vọng, kính nể, thích được tôn sùng như 1 vị cụ cố đức cao trọng vọng. Hẳn rồi, bố mình chết thì mình tất nhiên biến thành người địa vị béo nhất nhà, ko cố thì còn là gì nữa. Ông Văn Minh thì mừng vì đây là thời gian cái di chúc đi vào thời gian thực hành. Ông nội mất thì cái sản nghiệp của ông mới được chính thức để lại cho con cháu nhưng người cháu trai này hẳn đang nóng ruột như ngồi trên tổ kiến mong đợi nó được tiến hành.
Bà Văn Minh thì mừng vì đây là thời cơ PR cho những mốt áo tang, đem đến lợi nhuận cho tiệm may. Đám tang của cụ cố tổ hẳn là 1 cái đám tang trang trọng và tầm cỡ, sẽ có rất nhiều người tới dự đủ các phân khúc từ quan chức đến phân khúc bình dân, với 1 “ngày hội” béo tương tự, nếu để các thành viên trong gia đình cùng diện những bộ áo tang tân thời của bà thì chẳng những ko mất tiền PR nhưng những bộ váy đấy sẽ được rất nhiều người biết tới và tìm tới với cửa hiệu Âu hóa.
Cô Tuyết thì vui tươi vì đây là thời cơ trưng diện trang phục mốt nhất trước mặt người tình cùng mọi người. Với cái vẻ đẹp xuân sắc cùng sự sang giàu của gia đình, cô có thể mua những bộ cánh điệu đà để Xuân tóc đỏ cùng mọi người ngắm nhìn sự ngây thơ của mình.
Với cậu Tú Tân thì đây là thời cơ để cậu điều khiển các nhà a ma tơ điện ảnh thi thố tài năng trước mắt mọi người. Thời khắc đương thời, có được những chiếc máy chụp hình đã chẳng hề những gia đình bình thường, giờ đây cậu lại có thể khoa chân múa tay đề nghị cả 1 nhóm thợ phải chụp kiểu này kiểu kia, góc này góc khác, quả như 1 thợ chụp ảnh tầm cỡ, đầy nghệ thuật. Có vẻ như gia đình nhà cụ cố tổ người nào cũng đeo đuổi những nét đẹp nghệ thuật tiên tiến và đời mới nhất.
Ông Phán mọc sừng thì mừng bởi cuộc thương thuyết với Xuân tóc đỏ đã xong xuôi tốt đẹp, đúng như ông mong chờ, thành công mỹ mãn. Ông vừa có thể công khai cho gia đình nhà vợ cái hãnh diện vì mình được là 1 người chồng mọc sừng, có thể phanh phui cô vợ lăng loạn Hoàng Hôn. Cái vụ thương thuyết nhưng ông đã mất tiền túi giờ đây lại phát huy tính năng còn hơn cả mong chờ, khiến cho tất cả mọi người đều biết, làm cụ cố tổ tức tới nỗi chết vì uất.
Đối với bạn của cụ cố Hồng, đây là thời cơ trưng diện các kiểu râu và các loại mề đay, “Bắc Đẩu Bội Tinh, Long Bội tinh, Cao Mên Bội tinh, Vạn Tượng Bội tinh…”. Chẳng hề tự dưng nhưng trời cho thời cơ để khoe những cái ấy với bàn dân người đời, vậy ngày giờ đây, cả người đời sẽ phải nhìn vào những huân chương của các ông. Cùng lúc đây cũng là thời cơ để họ chen nhau đi gần cỗ áo để nhìn bộ ngực của cô Tuyết qua làn áo voan của bộ váy thơ ngây.
Đối với đám bạn của con cháu: bà phó Đoan, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, cô Tuyết… gồm toàn giai thanh gái lịch, nam thiếu nữ tú của đô thành nhưng mà họ đi ở đây là để trưng diện những bộ cánh tiên tiến nhất, đám tang sẽ là 1 sàn diễn béo và họ sẽ là những người mẫu thời trang catwalk trên sân khấu của mình. Đây cũng là thời cơ để họ chim chuột nhau, cười tình với nhau, bình phẩm chê bai nhau.
Cả đám tang liên tiếp hiện ra điệp khúc “đám cứ đi”, diễn đạt 1 sự tiếp tục vô tận, cái sự việc đưa 1 đám tang như 1 trục đường trải thảm đỏ để người ta bước đi biểu diễn trong sự trằm trồ ngắm nhìn của mọi người.
Cảnh hạ huyệt là khi tụ hội đầy đủ nhất sự điêu trá vô đạo đức cũng là khi nhưng các vai hề diễn xuất 1 cách tài tình nhất (cảnh hề đấy lại gợi liên tưởng đến đám ma của Gorio trong tác phẩm của Balzac), nào là người gục người quỳ người gào khóc, tất cả theo đúng xếp đặt của cậu Tú Tân để cậu tiến hành bộ ảnh trong những phút chốc để đời. Tới ông cháu rể Phán mọc sừng cũng nghẹn ngào tiếng khóc “Hứt! Hứt Hứt” giống với mong muốn hất hất hất đất vào huyệt của ông.
Đám tang đã diễn ra theo đúng giai đoạn và đạt được kết quả viên mãn, đúng với mong chờ của mỗi người. Người nào cũng thấy khấp khởi mừng thầm vì thời cơ trời ban và họ đã đạt được đúng nỗi niềm mong mỏi lúc giữa cái đám danh giá nhất thì họ đã được khoa trương những thứ nhưng mình muốn khoe.
Tên truyện tưởng ko thật nhưng mà quả đúng là rất thật. Mỗi người đều thực thụ có những niềm hạnh phúc riêng, chẳng phải giả tạo, tưng bốc. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia nói riêng và tác phẩm Số đỏ khái quát đã phanh phui khuôn mặt của nền tân tiến phương Tây và phong trào Âu hóa, nhưng mà bản chất đây là sự ăn chơi đồi tệ của bọn trưởng giả ở thành phố. Mặt khác tác phẩm cũng phơi bày hiện thực xã hội Việt Nam trước cách mệnh, 1 xã hội nhốn nháo thật giả lộn lạo. Kẻ vô học nhưng mà giỏi bịp thì biến thành vĩ nhân, 1 mệnh phụ đồi tệ dâm đãng thì được cọi là 1 tấm gương về tiết hạnh, 1 gia đình băng hoại về đạo đức thì được coi là mẫu mực về nề nếp.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 10
Mỗi lúc nhắc đến Vũ Trọng Phụng người ta đều nhớ đến ông là “ông vua phóng sự của đất Bắc Kì”. Đúng vậy, ông có 1 công trình khổng lồ về phóng sự và tiểu thuyết, với các tác phẩm bất hủ như: Cạm Bẫy Người (1993), Giông tố (1936).Nhưng mà có nhẽ độc giả nhớ nhất tới tiểu thuyết “Số Đỏ” của ông. Với những sự thực xã hội bấy giờ được tác giả tô vẽ lại qua lăng kính của mình. Đặc trưng đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã nêu lên được những nét chủ chốt của câu chuyện và thấy được văn pháp trào lộng rực rỡ của Vũ Trọng Phụng.
Trong đoạn trích này chủ quản nói về cái chết và đám tang Cụ tổ được tái tạo lên như 1 màn hài kịch. Có rất nhiều cốt truyện và các khuôn mặt không giống nhau trong đám ma điều này dẫn tới 1 đám ma đau thương biến thành 1 đám ma đáng cười xót xa. Chính cái chết của cụ tổ cho thấy đây là 1 cái chết vừa đáng cười vừa đáng khóc. Tại sao lại vậy? Khóc vì đạo đức của 1 bộ phận con người suy đồi tới tột đỉnh, cha chết, ông chết nhưng “bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích thỏa thích”. “Cái chết của ông già hơn 80 tuổi” đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”. Người nào cũng nghĩ tới cái lợi cho mình, tương tự, đúng với cái đầu đề của đoạn trích tưởng như lố lỉnh của cuộc sống đời thường, nhưng mà ko “Hạnh phúc của 1 tang gia” lại đúng lúc cụ tổ mất. Những tiếng khóc, sự “báo hiếu” của con cháu bản chất là sự khoe sang giàu với người đời. Bằng ngòi bút trào lộng, châm biếm, công kích của tác giả, khiến cho đoạn trích các đối tượng được hiện lên rất đáng cười, những tiếng cười ra nước mắt.
Để thấy được hạnh phúc của gia đình lúc cụ tổ mất tác giả đã đi vào từng đối tượng để thấy được họ đang xót thương đau khổ hay biến đám ma của cụ cố tổ vào mục tiêu của bản thân?
Cụ cố Hồng – đàn ông cả của cụ tổ thì rất phấn kích vì cái chết của cha mình và cho đây là 1 thời cơ để tỏ ra già yếu lúc lo cho cái chết của cha mình. Đối tượng này đã làm nổi trội được những sự nhố nhăng nhưng ngu dốt ham danh trong xã hội phong kiến.
Kế bên cụ cố Hồng là Văn Minh và ông TYPN lại tỏ ra vui tươi khôn cùng trước cái chết của ông nội và đây cũng là 1 thời cơ để ông đưa nền tân tiến Á-Âu vào PR ở đám tang. Thật đau lòng thay, 1 đám ma hay là 1 phiên chợ để con cái mang ra PR, kinh doanh. Hay chính bà Văn Minh thì lại vui tươi vì đây là dịp để chưng diện đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng, viền đen. Đúng là sự vong ân bội bạc của những kẻ vô học vấn.
Trong đoạn trích tác giả còn nói về cô Tuyết, tới đám ma nhưng mà lại mặc bộ trang phục gây thơ “Cái áo voan mỏng trong coóc-xê, hở cả nách cả vú” tưởng như tác giả tả hơi quá, nhưng mà ko chỉ ở cách ăn mặc nhưng cô Tuyết này còn trình bày ở cả tính cách, sự lẳng lơ, tưởng như vẻ mặt buồn vì đám tang, nhưng mà đây là nỗi buồn nhớ người yêu.
Hết tới cô Tuyết lại tới cậu Tú Tấn, vui tươi vì cái máy ảnh đã được đem ra sử dụng vì Cậu sắm đã lâu nhưng ko dùng, thật ngỗ ngược lúc đám ma cơ mà dẫm lên các ngôi mộ để chụp ảnh, tạo kiểu như 1 nhà thợ chụp ảnh nhiều năm kinh nghiệm.
Hay chính ông Phán Mọc Sừng vui tươi vì cái sừng trên đầu mình được lợi thêm tiền sau lúc đám ma xong. Khi mà ấy Xuân Tóc Đỏ thì tên tuổi lại càng nhiều hơn và càng được nhiều người tôn trọng vì đã có công trong cái chết của cụ Tổ.
Ko chỉ có những người thân của cụ cố tổ phấn kích ra mặt nhưng còn những người hầu ngoài cũng góp 1 phần vào niềm hạnh phúc của gia đình lúc đang có tang. Là đám ma nhưng mà lại có kiệu bát cống, có lợn quay che lọng như thế khác nào 1 đám rước? Hay có cả kèn ta, kèn tây sự nhố nhăng của sự “âu hóa”. Hay tại chính đám ma này cũng là thời cơ cho những “nam thiếu nữ tú” “chim cò” nhau. Thật đáng lên án thay.
Qua việc tô vẽ lại các đối tượng bằng lăng kích của tác giả đã trình bày rõ được sự lố lỉnh, tây-ta lộn lạo của những học giả đòi làm sang. Bằng ngòi bút châm biếm trào lộng cay độc. Khi thì thổi phồng khi thì biếm họa. Khi tưởng như đang đau khổ đau thương nhất nhưng mà lại là những niềm hạnh phúc được vỡ oà của những con cháu bất nhân, bất hiếu. Hay đáng lẽ là sự đau thương, đau khổ, thì lại là sự phô của, sự tình tứ nhau.Từ trang chủ, bọn con cháu, hay chính những người tân khách tới viếng đều là những vai hề. Chẳng hề thiên nhiên nhưng Vũ Trọng Phụng lại viết “Người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu.” Đây là 1 cụ thể bé nhưng mà cũng để cho người đọc thấy được giọng điệu mai mỉa của tác giả.
Tương tự, qua đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” cho người đọc thấy hiện thực xã hội khi đương thời, sự đáng cười nhưng mà cũng chính là sự đáng thương của 1 bộ phận con người trong xã hội khi bấy giờ. Những tiếng cười ra nước mắt vì đạo đức con người bị suy thoái, sự âu hóa tây ta lộn lạo làm nên sự lố lỉnh. Từ ấy, đáng lên án, phê phán gay gắt bộ phận này trong xã hội. Cùng lúc, cũng qua đây cho ta thấy được sự tinh tế, rực rỡ trong việc lột tả hiện thực xã hội của Vũ Trọng Phụng bằng ngòi bút trào lộng sắc sảo.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 11
Số đỏ là cuốn tiểu thuyết trào lộng được viết theo thiên hướng hiện thực chủ nghĩa. Tác phẩm đã phát huy cao độ tài năng châm biếm, công kích sắc sảo của Vũ Trọng Phụng trước những thói xấu xa, điêu trá của xã hội thực dân, phong kiến nửa đầu thế ki XX. Dưới ngòi bút kì tài của Vũ Trọng Phụng, chương nào, đoạn nào cũng thú vị, quyến rũ như 1 màn hài kịch toàn vẹn. Đặc trưng gây ấn tượng là chương Hạnh phúc của 1 tang gia.
Ý nghĩa châm biếm gửi cả trong cái tên của chương truyện. 1 gia đình có tang, thậm chí đại tang ắt phải thương tiếc, sầu não tới chừng nào, đấy vậy cơ mà hạnh phúc. Mới nghe có vẻ ngược đời nhưng mà trong tình cảnh chi tiết của gia đình này thì điều đấy lại chân thật, có lí. Ở đám tang cụ Tổ, mọi người đều vui như Tết: con cái, cháu chắt, họ hàng thân thích, người quen biết. người nào cũng thấy đây là 1 dịp may hiếm có để 1 ước muốn, 1 ý đồ nào ấy.
Vũ Trọng Phụng vạch rõ chân tướng lố lăng, lố lỉnh của những hạng người mang danh là thượng lưu, quý phái, tân tiến, văn minh nhưng mà bản chất lại là những cặn bã, quái thai của cái xã hội ở Tây dở ta buổi đấy.
Trong chương này, tác giả đã xây dựng thành công những cảnh huống tiêu biểu để biểu lộ những tính cách rực rỡ. Đầu tiên, phải nhắc đến thái độ của những kẻ có quan hệ ruột rà với cụ Tổ.
Cái chết của cụ chẳng khiến cho đứa con, đứa cháu nào thương tiếc bởi đã từ lâu, họ mong cụ chết cho nhanh để chia gia tài. Thay vào sự thương tiếc, cái chết của cụ đã mang đến cho họ thú vui béo béo ko che đậy nổi – 1 “hạnh phúc”: Cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Bọn con cháu vô tâm người nào cũng vui sướng tha hồ. Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma. Tang gia người nào cũng vui vẻ cả.
Cậu tú Tân, cháu nội cụ Tổ háo hức, phấn chấn thật sự vì cậu có cơ hội trổ tài sử dụng cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới. Vợ Văn Minh (cháu dâu) mừng rỡ vì sẽ được mặc đồ xô gai tân thời và đội cái mũ mấn trắng viền đen. để PR cho 1 kiểu đồ tặng mới lạ của shop Âu hoá vừa mới chế ra.
Còn người đàn ông cả của cụ Tổ thì phấn kích vì 1 lí do khác béo hơn. Cụ cố Hồng mơ mòng tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời bình phẩm, ngợi khen: úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa. Văn Minh (cháu nội), đã từng du học tận bên Tây bao năm, về nước ko có lấy 1 mảnh bằng, chỉ lăm lăm nghĩ đến chuyện chia gia tài thì ham thích ra mặt vì cái di chúc kia đã vào thời gian thực hành chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa. Riêng người cháu rể (Phán mọc sừng) lại khấp khởi, sướng rơn trong bụng vì đã được bố vợ bảo nhỏ vào tai rằng sẽ chia cho con gái và con rể thêm 1 số tiền vài ngàn đồng. Chính ông ko ngờ rằng trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới thế!
Ko khí của đám ma là ko khí của 1 ngày hội. Đây cũng chính là tranh chấp trào lộng gây cười ra nước mắt xuyên suốt hoạt cảnh này. Đám ma rất béo, béo chưa từng thấy ở đất Hà Thành lâu nay., Có đủ cả kiệu bát cống, lợn quay. đi lọng, vài 3 trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa điếu phúng, vài trăm người đưa đám nghiêm nghị, thành kính đi sát ngay sau linh cữu cụ Tổ, trong đủ thứ tiếng kèn huyên náo: kèn ta, kèn Tây, kèn Tàu, có cả âm thanh chói tai, rộn ràng của lốc bốc xoảng.
Đám ma cụ Tổ biến thành dịp may hiếm có để trưng bày và PR các mốt áo quần Âu hóa mới nhất của tiệm may vợ chồng Văn Minh – thành phầm lạ mắt của các kiến trúc sư mĩ thuật Typn. Cô Tuyết cháu gái cụ Tổ với bộ trang phục thơ ngây khá hở hang và nét mặt cố tạo ra 1 vẻ buồn lãng mạn, rất đúng mốt 1 nhà có đám, làm cho bao lăm vị khách con trai lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết phải xúc động còn hơn nghe tiếng kèn. người nào ân oán, não nuột. Bộ đồ tang đã được cải cách của vợ Văn Minh cũng khiến cho mọi người phải xuýt xoa, trằm trồ.
Ngoài những thân nhân của người quá cố phải nhắc đến đám bè bạn, tân khách của tang chủ, đi đưa đám chẳng hề để chia buồn nhưng là cốt khoe ngực đầy những huy chương như: Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh, Vạn Tượng bội tinh.. trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loàn quản.Đám nữ giới quý phái, đám trai thanh gái lịch đang đeo đuổi, đua đòi phong trào Âu hoá, vừa đi đưa ma vừa cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau. Và mai mỉa thay, họ làm tất cả những chuyện đấy bằng vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma (!) Điều ấy chứng tỏ họ hoàn toàn hững hờ với người chết, tất cả đều mặc nhiên, vui vẻ và gian trá.
Người dân 2 bên đường đổ xô ra xem đám ma như xem 1 sự lạ. Đám ma béo tới nỗi những người trong tang gia cảm thấy cực kỳ phấn kích và hàng phố nhốn nháo cả lên khen đám ma béo. Nhà văn lạnh lùng bình luận: Đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu. Thật là mai mỉa, chua chát!
Đằng sau sự khoa trương, cố làm ra vẻ trang trọng, danh giá đấy là sự rởm đời tới mức nhố nhăng, là thói háo danh tới trơ trẽn của bọn người sang giàu, hãnh tiến và bao trùm lên tất cả là thói đạo đức giả, tự lừa mình và lừa người.
Song song với việc miêu tả vẻ ngoài đám ma với đủ các nghi tiết trọng thể, Vũ Trọng Phụng ko quên đi sâu trình bày, lột trần mặt trái của nó. Ngòi bút sắc sảo của nhà văn trưng lên liên tục những bức biếm họa trước mắt người đọc, để rồi giúp người đọc nhìn thấy rằng cái đám ma béo tát đấy chỉ thiếu 1 cái độc nhất vô nhị nhưng cũng quan trọng nhất của đám ma – ấy là tình người. Thiếu lòng tiếc thương thật tình đối với người đã khuất thì tất cả những vẻ ngoài loè loẹt, om sòm kia đều biến thành bất nghĩa, thành trò cười cho người đời. Những kẻ có mặt trong đám ma giống nhau ở chỗ đều điêu trá và vô đạo đức.
Xuân Tóc Đỏ hiện ra, đẩy sự nhố nhăng, dị hợm của đám ma cụ Tổ lên đến đỉnh cao. Hắn chọn đúng khi để có mặt, trước sự để mắt của mấy trăm con người và gây ấn tượng mạnh với 2 vòng hoa khổng lồ, 6 chiếc xe kéo cao sang và 1 đám sư, cùng loại sư của báo Gõ mõ. Điều này làm cho bà cố Hồng càng thêm phấn kích: Đó, giả ko có món đấy thìa là thiếu chưa được béo, may nhưng ông Xuân đã nghĩ hộ tôi. Còn cô Tuyết, người tình của Xuân Tóc Đỏ cũng phải cảm động nhưng liếc mắt đưa tình với hắn.
Mấy cụ thể đặc tả cảnh hạ huyệt càng mai mỉa, trào lộng. Vũ Trọng Phụng tả nó như 1 vở kịch nhưng bận tay dàn dựng của đạo diễn quá ư lộ liễu, trắng trợn: cậu Tú Tân bắt từng người phải chống gậy, gục đầu, cong lưng, lau mắt. để cậu chụp ảnh, khi mà bè bạn của cậu rần rộ nhảy lên những ngôi mả khác nhưng chụp để cho ảnh khỏi giống nhau. Chất bi hài của cảnh khiến người đọc cười ra nước mắt. Chỉ có 1 tiếng khóc béo nhất bật lên là của ông Phán mọc sừng: ông oặt người đi, khóc mãi ko thôi và tiếng khóc của ông thật đặc trưng: Hức! Hức! Hức. Ông thương cho người đã khuất chăng? Chẳng hề! Ông đang đóng kịch trước mặt mọi người. Thực ra, cụ Tổ chết ông ta rất mừng vì được chia phần khá nhiều, kể cả cái giá của bộ sừng nhưng cô vợ ông đã cắm lên đầu ông. Mồm khóc, tay ông Phán dúi nhanh vào tay Xuân Tóc Đỏ 1 cái giấy bạc năm đồng gấp làm tư. để trả công hắn đã gọi ông là Phán mọc sừng trước họ hàng nhà vợ, nhờ ấy nhưng ông ta có thêm được 1 món tiền béo.
Qua chương Hạnh phúc của 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng biểu lộ tuyệt vời tài kể chuyện của mình. Văn pháp của Vũ Trọng Phụng giỏi ở chỗ thổi phồng nhưng như ko thổi phồng, khiến cho mọi việc đều như thật và hơn thật, ông để mắt tới các tranh chấp giữa hiện tượng và thực chất, khai thác triệt để nhằm gây nên những tràng cười có ý nghĩa phê phán thâm thúy. Cảnh đám ma xuất hiện như 1 màn hài kịch sinh động, 1 bức biếm hoạ đồ sộ và cụ thể về cái xã hội tự xưng là thượng lưu, cao sang ở Hà Nội thời ấy đang phơi bày tất cả cái thực chất nhố nhăng và đồi tệ trước mắt mọi người.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 12
1 trong số những tác phẩm văn chương điển hình cho xu hướng hiện thực đã phê phán kịch liệt cái xã hội tư sản thành phố trước Cách mệnh tháng 8 1945 là tiểu thuyết “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng. Với lối văn châm biếm sắc sảo các chương trong “Số đỏ” đều là những màn hài kịch đầy thú vị, đặc trưng là chương XV “hạnh phúc của 1 tang gia”.
Đầu tiên ta hãy quan sát xem những người trong tang quyến của cái gia đình danh giá và đám tang vô tiền khoáng hậu đấy xem họ đang nghĩ gì, làm gì trước sự kiện nhưng xưa nay họ mong đợi. Điều trước tiên nhưng ta cảm thu được là ” Tang gia có hạnh phúc”. Tranh chấp và nực cười phải ko? Bởi lẽ, thông thường tang gia nào cũng rầu rĩ, đớn đau trước cái chết của người nhà. Ngược lại mỗi người trong gia đình cụ cố Hồng đều vui tươi, cảm thấy có hạnh phúc lúc cụ cố tổ vừa mất. Thử xem từng người vui ra sao nhé. Ông phán mọc sừng thấy hạnh phúc vì được thêm số tiền là vài ngàn đồng bù khoản bị vợ cắm sừng . Người đàn ông cả – Cụ cố Hồng nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng tới cái khi cụ mặc áo gai, lụ khụ chống gậy. để người đời đều chi trỏ khen 1 cái đám ma như thê, 1 cái gậy như thế. Ông Văn Minh thì lại ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ ko còn là lí thuyết viển vông nữa. Còn cậu Tú Tân sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài chụp ảnh. Bà Văn Minh nôn nao chờ quảng bá kiểu đồ tang tân thời của hiệu may Âu hóa, rốt cục được như ý. Cô Tuyết dịp khoe với người đời cái thân thể còn gợi cảm qua lần áo tang mỏng để nói rằng “chưa tới nỗi đánh mất chữ trinh”. Hạnh phúc cứ thế nhưng tuôn ra, trào ra khó dấu diếm.
Sự quyến rũ của đoạn trích còn ở những tranh chấp trào lộng căn bản. Đầu tiên nó nằm ngay trong đầu đề của chương: “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Mọi thành viên trong gia đình đều thấy đây là 1 dịp may đặc trưng để thỏa mãn ý muốn, tiến hành được ý đồ riêng tây của mình. Do đó cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích thỏa thích. Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân.
Tuyệt nhiên ko người nào tỏ ra đau khổ tiếc thương người quá cố. Thiếu vắng loại tình cảm đấy, tất cả đều trở thành bất nghĩa. Thật vậy, còn phũ phàng hơn là bầy con cháu chí hiếu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ. Chính ông Văn Minh, cháu nội của người quá cố, còn thầm hàm ân Xuân Tóc Đỏ, ngẫu nhiên đã gây ra cái chết của cụ già chán ghét.
Tiếp theo là cảnh đám tang. Đập vào mắt người ta trước nhất là sự học đòi lối sống tân tiến rởm. Với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, qua 1 số cụ thể lựa chọn, hình ảnh đám tang lộ rõ sự học đòi lối sống tân tiến rởm đấy. Ấy là 1 đám ma béo tát, trang trọng, theo cả lối Ta, Tàu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng, và bu đích và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Lại có cậu Tú Tân lãnh đạo, những nhà a ma tơ chụp ảnh đã thi nhau như ở hội chợ. Đám ma đấy làm huyên náo cả thị thành bằng kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu tuần tự thay nhau nhưng rộn lên. Bằng màn biểu diễn, PR đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen nhưng nhân ấy, Tuyết bèn mặc đồ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh. Đám ma đấy còn làm huyên náo bằng việc có thể bán cho những người nào có tang đường đớn đau vì kẻ chết cũng được lợi tí chút hạnh phúc ở đời. Ngoài ra nếu nhìn kỹ sự việc ta sẽ nhìn thấy ngay bản chất kỳ quặc, nhố nhăng của đám tang lạ lùng ấy. Những gì gọi là béo tát, trang trọng, danh giá của cái đám ma này chỉ là sự khoa trương điêu trá, sự rởm đời nhố nhăng, trình bày tâm lí háo danh cực kỳ kì quái, qua những vẻ ngoài nghi lễ đưa tang hẩu lốn tới buồn cười. Và chẳng thể cầm lòng được, tác giả đã phải hạ 1 câu văn diễn tả đầy đủ, toàn vẹn sự mai mỉa tới tột đỉnh: “Thật là 1 đám ma béo tát có thể làm người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cúi đầu!.”
Còn 1 thành phần cực kỳ quan trọng nữa trong đám tang, góp phần làm nên sự béo tát của nó, ấy là những người đưa tang. Bọn họ là người nào? Hãy thử nhé. Trước nhất là những ông bạn thân của cụ cố Hồng nghe đâu đưa đám tang để khoe huân chương, huy chương, khoe những kiểu râu hoặc dài hoặc ngắn hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn. Các vị tai béo mặt béo của xã hội thượng lưu ấy đều cảm động (.) lúc nhận ra làn da trong làn áo voan trên cánh lay và ngực Tuyết. dù họ đang sát ngày với linh cữu. Rồi tới hàng trăm giai thanh gái lịch của Hà Thành văn vật đang Âu hóa với 1 nửa là nữ giới, đông đảo tân thời, bạn của cô Tuyết, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà Phó Đoan, vân vân. đều mang vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma. Cả đám đông đưa tang ấy vừa đi vừa chim chuột, xói móc, bình luận về thân thể nữ giới, nói với nhau những chuyện nhảm nhí trong đời sống đồi tệ thường nhật của họ, đã biểu thị mọi khía cạnh của cái vô văn hóa vô đạo đức của bọn người cặn bã của xã hội tư sản thành phố thời đấy. Tác giả tiếp diễn sử dụng các nhân tố thổi phồng về dạng cách lố lỉnh, tạo tranh chấp và gây cười 1 cách bí ẩn và để ta thấy rõ họ giống như thật, họ ở đâu ấy ngoài đời. Cùng lúc phơi bày 1 sự thực họ là bọn người mang cái danh hão thượng lưu, tân tiến là bọn cặn bã của xã hội tư sản thành phố.
Còn tác giả – kẻ làm phước cho tang gia lúc đã tạo ra cái chết nhưng con cháu đang trông đợi từng khoảnh khắc Xuân Tóc Đỏ? Hiện ra giữa đám tang đang đi lại, đã khiến cho cảnh đưa đám thêm nhố nhăng. Hắn biểu lộ tính tinh khôn, lém lỉnh kế bên tính đểu cáng và dâm đãng vốn có. Hắn biết tự PR đúng chỗ, hiện ra đúng khi, phục vụ đúng ý thích của những người nhưng hắn cần lấy lòng như Tuyết, như cụ bà. Tới cảnh ông Phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư, Xuân Tóc Đỏ vội nắm tay cho khỏi có người nom thấy biến thành cực điểm của màn hài kịch đưa tang này. Sự điêu trá, bịp bợm ở đây thật vô sỉ tới kinh tởm.
Bằng ngòi bút trào lộng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã vạch mặt bọn trưởng giả chạy theo đồng bạc, học đòi lối sống tân tiến rởm, bịp bợm, dâm đãng, đồi tệ thời ấy qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Vũ Trọng Phụng xứng đáng là 1 nhà văn hiện thực bậc nhất trong nền văn xuôi trước Cách mệnh tháng 8 1945.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 13
Vũ Trọng Phụng là nhà văn của trào lưu văn chương hiện thực với các tác phẩm ông lên án xã hội đương thời. Đặc trưng là tác phẩm Số đỏ đã khắc họa rõ xã hội đương thời 1 xã hội bị thực dân Pháp cầm quyền. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia đã tái tạo cảnh tang gia của gia đình cụ cố Hồng với những sự lố lỉnh, kịch cỡn nhất.
Cảnh tang gia lúng túng lúc có công bố cụ cố Tổ chết. Điểm nhìn được đặt vào đám con cháu. Nguyên cớ là do các thành viên vui vẻ vì cụ cố Tổ chết tờ chúc thư đã đi vào tiến hành để được chia gia tài. Gia đình sẵn sàng đám tang với gia đình cụ cố Hồng rất bận bịu sẵn sàng. Trên gác vợ chồng cố Hồng tranh cãi về việc lấy chồng của Tuyết, dưới nhà con cháu sục sôi giờ phát phục đưa tang tiến hành những công tác mong muốn, giao thương khoa khoang tiền của danh vọng. Đám tang và lễ tiết, vẻ ngoài cùng nội dung sẵn sàng chăm chút.
Cụ cố Hồng cha Văn Minh đàn ông cụ cố Tổ người cao tuổi nhất trong gia đình lại thích mọi người nhìn mình già, thích nghe gọi cụ ấy là thị hiếu quái lạ, cụ thể trào lộng là vong hồn toàn tác phẩm. Trong khi gia đình nhốn nháo. “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi” lúng túng, cáu kỉnh, tính liệu thích hợp với đám tang nhưng mà cụ chẳng biết gì, phát ngôn như con vẹt. Thung dung ngồi hút 60 điếu thuốc viện tỏ vẻ đăm chiêu nhưng mà bộc lộ cho 1 tình trạng ko chút đau buồn che đậy 1 sự trù hoạch, khoe mẽ bên trong. Cụ thể “nhắm nghiền mắt” tỏ vẻ lúng túng nhưng mà đang mơ tới khoảnh khắc mình được diễn tròn vai 1 người con già lão có hiếu. Cụ thể liên kết với giọng điệu mai mỉa, văn pháp phô trương làm bật lên hình ảnh cụ cố đại diện cho bọn trọc phú hãnh diện trong xã hội đương thời.
Ông Văn Minh với vẻ vẻ ngoài vò đầu bứt tóc, lưỡng lự đăm đăm, chiêu chiêu bên trong thì lo mời luật sư để chứng kiến cái chết của ông nội để di chúc kia đi vào thời gian tiến hành.
Bà Văn Minh nóng ruột vì ko được quảng bá tân thời diễn thời trang. Còn Văn Minh lại nghĩ tới Xuân tóc đỏ người có công nhiều nhất dẫn tới cái chết của cụ cố Tổ. Tranh chấp giữa vẻ vẻ ngoài với nội dung bên trong để thấy Văn Minh hiện lên bất hiếu cái chết của ông nội thuần tuý là việc kinh doanh.
Cụ Tú Tân với vẻ vẻ ngoài điên người lên, bên trong nóng ruột kì vọng được dùng máy ảnh chưa bao giờ sử dụng. Đám tang là cơ hội để cậu trình bày tài năng. Ấy là 1 kẻ háo tài. Còn Phán mọc sừng là người phấn kích nhất ngỡ ngàng với trị giá béo béo của cặp sừng. Ấy là người vô đạo vô sỉ ko có liêm sỉ, phấn kích vì được cho thêm tiền. Đồng bạc với phán mọc sừng cao hơn cả hạnh phúc, cả danh dự.
Còn Xuân tóc đỏ đối tượng trung tâm nhưng mà lại chưa hiện ra nhưng mà hắn lại là người có công nhất. Cái chết của cụ cố Hồng đã mang lại cho hắn nhiều tiền, danh và tình. Cái buồn bỗng thành thú vui, đại tang hóa đại hỉ, buồn trong khi vui đã là điều khiếm nhã, vui trong khi buồn lại là điều bất nhân. Cả gia đình cụ cố Hồng là địa bất nhân bất lương. Từ ấy nhưng Vũ Trọng Phụng muốn nói sự thực cay đắng lối sống Âu hóa với quyền lực của đồng bạc. Nhà văn xót thương cho căn số những người sống trong xã hội này, những con người biến thành con rối của xã hội.
Đặc trưng cảnh đưa đám và cảnh hạ huyệt đã nói lên hoàn toàn xã hội ấy. Khâu sẵn sàng náo nhiệt bao lăm thì thì khi đưa lại náo nhiệt bấy nhiêu. Đám tang béo tát, cao sang đám tang đi tới đâu làm huyên náo thị thành tới thế bởi sự khoa trương, đám tang hẩu lốn, hổ lốn có sự pha trộn nhiều văn hóa. Những người đưa đám đủ thành phần, đủ nhân vật, cảnh sát, từ đám tân khách béo tới người nghèo hèn. Tất cả ko người nào ân cần tới người đã khuất dù rằng họ có vẻ vẻ ngoài rất hợp đám tang. Đám tang vang lên 2 lớp âm thanh: khóc lóc những người trong tang gia ấy là tiếng khóc giả ko đau thương và âm thanh nói chuyện của những người đưa đám. Đã vẽ ra 1 xã hội bịp bợm luôn khoác trên mình chiếc áo đạo đức giả cố tô son trát phấn.
Cảnh cử hành tang lễ “đám cứ đi” còn đó vẫn diễn ra. Câu khẳng định liên kết tín hiệu 3 chấm của tác giả khẳng định đám tang điêu trá vẻ ngoài tranh nghiêm, cận cảnh lố lỉnh. Sự điêu trá đấy vẫn còn đó vẫn được bằng lòng. Phải chăng “chó điểu” với những con người bất nghĩa lí.
Cảnh hạ huyệt là cảnh trào lộng lố lỉnh nhất với cụ thể cậu Tú Tân lôi thôi trong chiếc áo thụng trắng đã hạch sách từng người 1 để chụp ảnh. Cậu làm đạo diễn cho 1 màn hài kịch được lập ngay trên màn hạ huyệt. Đám rước đám hội chứ chẳng hề đám ma. Cụ thể ông phán mọc sừng khóc béo mãi ko thôi cả đại gia đình phải ghi nhớ công ơn. Âm thanh “Hứt!.Hứt!” thoạt nghe tưởng tiếng khóc của đàn ông nhưng mà nghe kĩ là tiếng hất đất thật nhanh để về chia của nả. Hay tiếng hất của tác giả muốn hất cả đất trời. Cụ thể ông phán dúi Xuân tờ giấy bạc năm đồng gấp tư để cảm ơn Xuân là cụ thể trào lộng tinh xảo nhất là đỉnh cao sự điêu trá bới đây là giờ khắc từ giã sinh li dành sự quân tâm cho người đã khuất nhưng vẫn còn thời kì nghĩ tới tiền. Lợi dụng cái chết của người nhà để kiếm tiền.
Qua cái chết của cụ cố Tổ thú vui ko chỉ ngừng lại trong gia đình nhưng còn lan ra ngoài xa hội. Đoạn đức gia đình bằng loạn, đạo đức xã hội ko có. Cả đám tang là sàn diễn kịch đời và đám con cháu là diễn viên cuốn hút nhất, con cháu bất nhân, xã hội vô đạo đều vì tiền, tình, lợi danh.
Tác phẩm đã khắc họa bức tranh xã hội khi bấy giờ với quyền lực của đồng bạc đặt lên trên tình cảm người nhà trong gia đình. Từ ấy nhưng tác giả muốn lên tiếng phê phán và là bài học cho chúng ta để thấy được gia đình luôn là điều quan trọng nhất.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 14
Năm 1939, Vũ Trọng Phụng bước sang tuổi 24. Ông vua phóng sự đất Bắc liền cho có mặt trên thị trường năm tác phẩm nổi danh: “Giông tố”, “Số đỏ”. “Làm đĩ”, ” Vỡ đê”. “Hạnh phúc của 1 tang gia” là đoạn trích nằm trong tác phẩm “Số đỏ”.
Tang gia là gia đình đau thương buồn thảm. Đó vậy cơ mà hạnh phúc. Lúc cụ Tổ hơn 80 tuổi phải chết đã “sướng lắm”.
Tác giả đã xây dựng thành công 1 cảnh huống tiêu biểu để phơi bày sự đồi tệ trong cái gia đình trưởng giả này, phanh phui những quái thai của cái xã hội dở Ta dở Tây buổi đấy. Bố chết, ông chết “bọn con cháu vô tâm cũng phấn kích thỏa thích”. Đây là dịp hiếm có để khoe của, kheo giàu, phô cái sang ra cho người đời biết. “Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân. Thú vui tràn trề:” tang gia người nào cũng vui vẻ cả”.
Người đàn ông cả – cụ cố Hồng – hút liền 1 chập 60 điếu thuốc phiện, hỉ hả lim dim đôi mắt. Hôm nay, cha chết, cụ vui vẻ lắm, nhưng mà thằng bồi tiêm vẫn còn đếm được 1872 cậu gắt: “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Trong cái dư vị êm ái của thuốc phiện, cụ “nhắm nghiền mắt lại để mơ mòng ” tới cái giờ khắc hạnh phúc “hạnh phúc nhất: mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu” để cho người đời phải trằm trồ::” 1 cái đám ma như thế 1 cái gậy như thế”, rồi kinh ngạc chỉ trỏ: úi giời, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa.,.”. Đàn ông đã “báo hiếu” cha tương tự! Ấy là 1 nét biếm họa thần tình. Tâm hồn sa đọa, đạo lí suy đồi tới khốn cùng, từ cha tới con.
2 đứa cháu nội của cụ Tổ hiện ra giữa đám tang với bao nét kệch cỡm nhố nhăng, Văn Minh đi Tây du học 6-7 năm nhưng chẳng có 1 “mảnh bằng nào cả” về nước hắn mở hiệu may để khích lệ cho trò đời “Âu hóa” nhằm “phô ra những bộ phận bí ẩn của phái đẹp”. Ông nội chết, đứa cháu quý hóa này lăm lăm nghĩ đến chuyện chia gia tài, ham thích ra mặt vì “cái di chúc kia đã vào thời gian thực hành chứ ko còn là lí thuyết viển vông nữa”. Cậu Tú Tân thì mở cờ trong bụng trong bụng, được dịp trổ tài bấm lách tách “mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Khi đưa tang, cậu xăng xít chạy lên chạy xuống, cậu dàn cảnh, cậu đạo diễn khi hạ huyệt hạch sách từng người cách “chống gậy”, “gục đầu”, “cong lưng”, “lau mắt”, như thế này, thế nọ để cậu bấm máy. Y “lôi thôi trong chiếc áo thụng trắng” như 1 tên hề!
Vũ Trọng Phụng đã tả đám ma cụ Tổ bằng nhiều nét hoạt kê, châm biếm chua cay cái rởm đời của bọn thượng lưu tha hóa. 1 đám ma béo tát “1 đám ma kiểu mẫu” nhưng mà chẳng qua là 1 đám rước xách. Có kiệu bát cống lợn quay đi lọng. Có lốc bốc xoảng và bu dích. Có nhiều vòng hoa, 300 câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Đúng là 1 đám ma tạp pí-lù “theo cái lối Ta Tàu, Tây”. Bởi vậy nên bầy con cháu thì hạnh phúc, còn “người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật cái đầu.”. Lấy cái bất hợp lí để phanh phui cái nhố nhăng, đồi tệ là 1 nét vẽ cực kì sắc sảo, lạ mắt trong nghệ thuật trào lộng của Vũ Trọng Phụng.
“Có bao đám tân khách” quý phái và ” cao sang” tới đưa ma cụ cố Tổ. Nữ giới chiếm 1 nửa, là ‘”giai thanh gái lịch”, là bạn của Tuyết và bà Phó Đoan. Họ tới đưa ma là để “cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau.”. Bọn mày râu, bạn của cụ cố Hồng tới đưa tang để khoe mẽ “ngực đầy những huy chương” của “mẫu quốc” hay của bọn bù nhìn ban phát cho. Lúc tả bộ râu của đám tân khách này, tác giả “Số đỏ” đã sáng hình thành những cụ thể, những ngôn từ và giọng điệu trào lộng cay chua. 1 lối nói nhạo, giễu thần tình. Trên mép và cằm các ông trưởng giả khoe tài khoe đức đấy “đếm đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung hoặc lún phún hay rầm rạp, loăn xoăn,.”. Người đọc phải ôm bụng nhưng cười lúc đọc đoạn văn tả những bộ râu đấy. Đằng sau bộ râu kia là những mặt người tha hóa vô luân!
Vũ Trọng Phụng đã dùng thủ pháp “phục bút” lúc tả sự hiện ra của Xuân Tóc Đỏ. Tuyết mặc bộ ” thơ ngây” để đi mời trầu và thuốc lá tân khách với “vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám”. Cô cực kỳ phấn kích lúc thấy “anh Xuân” đã tới bên “liếc mắt đưa tình . để tỏ ý cảm ơn” Xuân Tóc Đỏ đã tới đưa đám 1 cách cao sang cực kì, với 6 chiếc xe, với sư chùa Bà Banh, với sư cụ Tăng Phú, 2 vòng hoa béo. đã khiến cho cụ bà phấn kích kêu lên: “Đó, giá nhưng ko có món đấy thìa là thiếu chưa được béo, may nhưng ông Xuân đã nghĩ hộ tôi!”. Xuân chẳng giận lại còn tới điếu phúng rất béo, khiến cho đám ma cụ cố Tổ trở thành “danh giá nhất tất cả”.
Xuân Tóc Đỏ hiện ra, ông Phán “mọc sừng” vốn đã nhờ “đôi sừng hươu” đấy nhưng được bố vợ chia cho thêm vài ngàn đồng tiền, trong khi khóc thật béo: “Hứt!. Hứt!.. Hứt!.” để báo hiếu vẫn ko quên giữ chữ “tín” với ân nhân. Ông ta đã “dúi vào tay” Xuân ” 1 cái giấy bạc 5 đồng gấp tư”. Cuộc sắm bán hay trả nghĩa diễn ra song phẳng và bí ẩn quá! Xuân và ông Phán “mọc sừng” như 1 cặp bài trùng, 2 diễn viên hài siêu đẳng. Chính cảnh này là tột bực của sự trào phúng trong màn hài kịch “đám ma kiểu mẫu”. Chính ở cảnh này, sự bịp bợm, điêu trá và thô bỉ của bọn “thượng lưu”, đã lên đến độ trâng tráo quá kinh tởm. Những con người ‘ chó đểu” trong cái xã hội “chó đểu” là như thế ấy!
Tóm lại. qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia”, Vũ Trọng Phụng trình bày tuyệt vời tài kể chuyện và nghệ thuật hoạt kê trong mô tả. Cái tài của tác giả “Số đỏ” là đã thổi phồng những bức chân dung biếm họa, những cảnh đời nhố nhăng theo thủ pháp của nghệ thuật trào lộng khiến cho người ta cười nhưng thấy được bao sự thực chứa đựng ở trong ấy. Chuyện kể đầy kịch tính với bao sự bất hợp lí tới ghê người đã lật tung cái mặt nạ của bọn đạo đức giả !
Tiếng cười trong “Số đỏ” là tiếng cười châm biếm có trị giá cáo giác và mang ý nghĩa xã hội thâm thúy. Đám ma cụ cố Tổ thực sự là 1 màn hài kịch, diễn viên là bầy con cháu và lũ tân khách, đã phơi bày tất cả cái thực chất nhố nhăng và đồi tệ của xã hội nhuốm màu sắc “Âu hóa” kệch cỡm.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 15
Có người nói rằng: Hài vồn là cái bi được đẩy lên tới đỉnh cao. Gốc của cái hài là cái bi, và sâu xa hơn là khao khát cái đẹp. Đằng sau tiếng cười ta thấy sự phê phán, bất bình của tác giả trước hiện thực. Điều này hoàn toàn có thể kiểm chứng qua những sáng tác của Vũ Trọng Phụng. Mỗi tác phẩm của ông là 1 chuỗi cười dài đầy phẫn nộ ném vào cái xã hội nhố nhăng, đồi tệ đương thời. Trong số ấy, số đỏ (1936) là tác phẩm điển hình. Tiếng cười sắc nhọn của ông bật ra ở tất cả các chương trong cuốn tiểu thuyết. Rực rỡ nhất là đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia, nằm ở chương XV. Đoạn trích đã lột tả được toàn thể chân dung các đối tượng phê chuẩn 1 cảnh huống đặc trưng.
Mỗi chương trong tiểu thuyết số đỏ đều có 1 đầu đề riêng và đầu đề nào cũng giật gân, lạ mắt, hấp dẫn sự để mắt của người đọc. Ngay trong cách đặt tên: “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã biểu lộ cảnh huống trào lộng: “Tang gia” cơ mà “hạnh phúc”, Nhà có người chết cơ mà vui. Đầu đề này cho thấy tang gia quả có lúng túng thật nhưng mà lúng túng 1 cách phấn kích, lúng túng chẳng hề để tổ chức 1 đám ma nhưng để tổ chức 1 ngày hội, 1 đám rước. Tiếng cười chỉ bật lên khỉ có tranh chấp, những chuyện ngược đời, trái lẽ thường, nhân sinh. Từ tiếng cười có thuộc tính mở màn rất quan trọng này, người đọc theo sự hướng dẫn của tác giả khám phá hàng loạt tranh chấp tiếp theo và ở mỗi tranh chấp, tiếng cười lại được bật ra thành 1 chuỗi cười dài đầy chua xót. Phê chuẩn cảnh huống trào lộng này, chân dung các đối tượng trong xã hội “Số đỏ” cũng hiện lên cực kỳ sinh động, từ chân dung các tư nhân đến chân dung cả 1 cộng đồng, từ các thành viên trong gia đình đến các đối tượng đám đông ngoài xã hội. Nếu chân dung các tư nhân hiện lên rõ nét nhất trong cảnh tang gia thì chân dung đối tượng đám đông lại được bổ sung ở cảnh đưa đám.
Người chết là cụ cố tổ. Cụ để lại cho con cháu 1 gia tài béo nhưng mà cụ già quái ác này lại ghi trong chúc thư là chỉ chia của nả cho con cháu sau lúc cụ nhắm mắt xuôi tay. Do vậy đám con cháu nóng ruột mong đợi cái chết của cụ như kì vọng 1 niềm hạnh phúc. Và “cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”. Tương tự, bước trước tiên, Vũ Trọng Phụng đã phát xuất hiện cái hạnh phúc chung của đám con cháu cụ cố tổ. Cái hạnh phúc của họ khiến cho nỗi ai oán tử biệt sinh li hoàn toàn mất ý nghĩa. Ko khí đám ma cứ rộn rã, tâng bừng như đang vào chính hội: “Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê đám ma”; “bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích tha hồ”, Khách khứa tới chia buồn cũng “nhộn nhịp” ko kém.
Ko ngừng lại ở việc phát xuất hiện thú vui chung của đám thân thích trước thây ma bất hạnh, Vũ Trọng Phụng còn tiến thêm 1 bước quan trọng, đưa ngòi bút sắc sảo lách sâu vào nghĩ suy của mỗi đối tượng để vạch trần và tung hê lên ko tiếc thương tất cả cái vui, cái hạnh phúc riêng đầy ích kỉ của chúng.
Cụ cố Hồng hiện lên là kẻ rởm đời, đua đòi. Mới 60 tuổi nhưng đã thích người ta gọi là cụ cố. Từ trước đến nay cụ chỉ được diễn trò đời già lão trong gia đình. Thì nay, cái chết của ông bố dã tạo cho cụ cái thời cơ vàng để ông có cơ hội khoe già với người đời. Cụ nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng đến cảnh mình mặc đồ xô gai, vừa ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời phải chỉ chỏ: “úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa”. Trong khi tang gia lúng túng, thẳng bồi tiêm đếm được đúng 1782 câu gắt “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Cụ biết gì? Chúng ta ko biết, chỉ thấy rằng lồ lộ trên trang giấy là 1 kẻ thích trình bày. Cụ lặp lại câu nói đấy như 1 con vẹt . Ko tư tưởng bởi chính câu nói ấy cụ cũng ko tinh thần được nó là thế nào. Cũng như con số 1782 câu nói “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”, người đọc chẳng thể ko để mắt đến con số 60 điếu thuốc phiện. Người ta thường nói “tang gia lúng túng” nhưng mà ở đây nghe đâu cụ cố Hồng ko có chút mảy may lo âu nào. Việc ông bố nằm xuống chẳng liên can gì đến nếp sinh hoạt, của cụ cố. Cái khoái lạc của thuốc phiện để lại trong phổi đã xua tan hết thứ tình cảm cha – con sơ khai. Ko chỉ bất hiếu, cụ cố Hồng còn đáng khinh bỉ hơn vì cố nhập vai 1 người con hiếu đễ. Người đọc sau tiếng cười bật ra trước sự dị dạng của cụ thì lại càng chua xót và phẫn nộ hơn lúc nhìn thấy thực chất điêu trá, hợm mình, phô trương ở đối tượng.
Dân gian có câu: “nhà dột từ nóc”, đám con cháu của cụ cố cũng tỏ ra ko chịu thua kém ông cha mình. Chân dung đám con cháu phải kể đến trước tiên là ông Văn Minh. Đối tượng này hiện lên với khuôn mặt đăm đăm chiêu chiêu rất thích hợp với cảnh nhà có đám. Ngoài ra, cái khiến ông mang khuôn mặt đấy chẳng hề là nỗi niềm dành cho người đã khuất nhưng là nghĩ cách làm sao “mời luật sư tới chứng kiến cái chết của ông cụ” để “cái chúc thư kia sẽ vào thời gian thực hành chứ chẳng hề là lý thuyết viển vông nữa”, Thêm vào ấy, ông băn khoăn ko biết nên đối xử với Xuân Tóc Đỏ thế nào. Xuân có tội đã cáo giác 1 em gái ông hoang dâm và thu hút 1 cô em gái khác khiến cho gia phong nhà ông phải 1 phen nghiêng ngả nhưng mà lại có công khiến cho cụ tổ “mệnh chung”. Với Văn Minh, 2 cái tội kia chỉ là tội bé còn công của Xuân mới thực là béo. Thế ra, danh dự, phẩm chất của gia đình ko có trị giá bằng những đồng bạc nhưng ông sắp được lợi. Vũ Trọng Phụng đã rất tài tình lúc phát xuất hiện cái tranh chấp giữa hiện thực và thực chất, giữa bên ngoài và bên trong của đối tượng này. Gương mặt đăm chiêu kia ko khởi hành từ tình thương nhưng mà lại rất hợp với cảnh 1 người đang khi tang gia lúng túng.
Cậu Tú Tân thì “điên người lên” vì đã sẵn sàng mấy cái máy ảnh nhưng chưa được dùng đến. Với cậu, đám ma cụ cố tổ chỉ là dịp được 1 thị hiếu, 1 thú giải trí.
Ông Phán mọc sừng tuy là người trực tiếp gây ra cái chết của cụ cố nhưng mà lại tỏ ra rất hạnh phúc. Thậm chí ông còn “trù hoạch ngay với Xuân 1 công cuộc doanh thương”, ông cháu rể quý hoá này lộ rõ là 1 kẻ hám tiền bất nhân. Hắn ko chỉ coi đồng bạc hơn hạnh phúc nhưng còn coi nó quan trọng hơn cả danh dự bản thân. Do vậy Phán Mọc Sừng mới hả hê và kinh ngạc “ko ngờ rằng đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”. Cái chết của cụ cố tổ chính là mở đầu cho 1 cuộc làm ăn béo của ông.
Với bà Văn Minh và ông Typn thì đám tang là thời cơ nghìn năm có 1 để quảng bá, PR cho các mốt áo quần của trào lưu Âu hoá, Chính thành ra, lúc chưa thấy cụ cố Hồng ra lệnh phát phục, Văn Minh vợ “sốt cả ruột vì mãi ko được mặc những đồ xô gai tân thời” còn “ông Typn rất bực mình vì mãi ko được thấy những sự chế tác âm đạo ra mắt công chúng để xem các tạp chí phê bình ra sao”.
Tương tự, Vũ Trọng Phụng đã lật tẩy nề nếp gia phong của giai cấp tư sản trong công cuộc “Âu hoá”, “Giải phóng”. Cái chết của cụ cố tổ trưởng là mất song lại được rất béo; được tiền, được danh, được tình. Cái buồn hoá thành cái vui, đại tang biến thành đại hỷ. Nếu buồn trong khi vui là khiếm nhã, vui trong khi, buồn là bất nhân thì gia đình cụ cố Hồng là 1 gia đình đại bất nhân, bất lương. Qua gia đình này, tác giả đã nói lên 1 sự thực đắng cay: lối sống Âu hóa đã làm băng hoại đạo đức, tấn công vào những thành trì tưởng cứng cáp nhất là tình cha – con, vợ – chồng, ông – cháu.
Nếu ở cảnh tang gia, đám ma cụ cố tổ mới chỉ làm cho 1 gia đình hạnh phúc thì ở cảnh đưa đám, chẳng những gia đình nhưng còn cả xã hội cũng nô nức, tâng bừng theo.
Đám tang giống như 1 đám hội tâng bừng, rộn ràng, “đưa tới đâu làm huyên náo tới ấy”. Nó theo cả lối ta, Tây, Tàu, “có kiệu bát cống và lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng và bú-dích, và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối”. Đây là đám ma của nhà giàu, hơn nữa còn là của những kẻ hợm mình, khoa trương, nhố nhăng, kệch cỡm, thừa tiền nhưng mà thiếu học.
Trong cảnh đưa đám, Vũ Trọng Phụng đã thật tinh tường lúc phát xuất hiện mỗi người đều có những thú vui riêng.
Min Đơ và Min Toa phấn kích đến đỉnh điểm lúc được “thuê giữ trật tự cho đám ma” vào giữa khi “đang buồn như nhà buôn sắp phá sản” vì “ko có người nào đáng phạt nhưng phạt”. Cụ cố tổ nằm xuống đã khắc phục nạn thất nghiệp cho 2 viên cảnh sát này nên cái hết dạ của chúng cũng chỉ là cái hết dạ vì tiền. Vũ Trọng Phụng đã phanh phui thực chất của nghề cảnh sát trong xã hội thực dân. Bản chất nó chỉ có 1 tính năng độc nhất vô nhị là lăm lăm phạt tiền tài người khác nhưng thôi.
Trong đám ma này “người nào cũng vui vẻ cả, trừ 1 Tuyết”. 1 mình Tuyết âu sầu tới độ: “muốn tự vẫn được”, nhưng mà chẳng hề vì người chết nhưng là âu sầu vì tình; “Kiếm tìm khắp mặt trong bọn người đi đưa đám ma cũng ko thấy bạn trai đâu cả, Tuyết như bị kim châm vào lòng”. Đặc trưng, vẻ mặt và y phục của cô có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt: “Bữa nay Tuyết mặc bộ trang phục thơ ngây – cái áo dài voan mỏng, trong có coóc-xê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội 1 cái mũ mấn xinh xính để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh”. Với đối tượng này, đám ma là dịp để thanh minh với người đời về sự “trắng trong” của mình, nhưng mà ngay trong sự thanh minh đã lộ ra thực chất “hư hỏng hợp lí luận” của cô “gái mới tân thời”.
Giống như cụ cố Hồng, bạn của cụ tới đám tang chẳng hề để chia buồn nhưng là để khoe râu và khoe huân chương: “Những ông bạn thân của cụ cố Hồng, ngực đầy huân chương như Bắc đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh, Vạn tượng bội tinh, vân vân… trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn”. Với tiếng nói trào lộng, mai mỉa, tác giả đã kiến lập trên trang vãn những bộ mặt nhôm nhoam, dị dạng, đầy thuộc tính biếm hoạ. Đặc trưng, “những ông tai béo mặt béo thì sát ngay với linh cữu, lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết, người nào nấy đều cảm động hơn lúc nghe tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán, não nuột”. Tương tự, cái đạo mạo bên ngoài của các vị đã bị Vũ Trọng Phụng phanh phui thực chất.
Cái chết của cụ cố tổ khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Trong ấy có cả sư cụ Tăng Phú: “Sư cụ Tăng Phú thì phấn kích nhưng vênh váo ngồi trên 1 cái xe, vì sư cụ chắc rằng trong số người đời đứng xem ở các phố, thế nào cũng có người nhận rằng sư cụ đã đánh đổ được Hội Phật giáo, và như thế thìa là 1 cuộc đắc thắng trước tiên của báo Gõ mõ vậy”. Cái xấu xa chưa bao giờ lại lộ ra sức khai, trơ tráo, ko cần che giấu như thế. Đấng tu hành tưởng đã dứt bỏ được mộng trần ngày giờ đây hiện nguyên hình là 1 kẻ hãnh tiến, mưu mô, xấu xa.
Sau lúc khắc họa những bộ mặt tư nhân, Vũ Trọng Phụng tiếp diễn khắc họa những bộ mặt cộng đồng. Hàng loạt những từ ngữ tranh chấp đã được tác giả như dụng để làm bật lên chân dung các đối tượng: “Thật là đủ giai thanh gái lịch, nên họ chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau bằng những vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa đám ma”, Những diễn viên dân chúng này đóng vai rất tài tình. Họ đi đưa ma song chẳng phải có 1 lời hỏi han đến người nằm xuống nhưng chỉ thì thào những câu “vui vẻ, ý nhì, rất xứng đáng với những người đi đưa đám ma”.
Thế ra, đâu chỉ có lũ con cháu cụ cố tổ bất hiếu nhưng cả cái xã hội đương thời cũng là 1 xã hội bất nhân, đạo đức giả. Đám ma đầy đủ tất cả, từ vòng hoa, câu đối, đến khăn xô mũ mấn song lại thiếu độc nhất vô nhị 1 thứ, ấy là tình thương, Thậm chí, tiếng khóc rốt cục của ông Phán mọc sừng khép lại đoạn trích cũng chỉ khiến cho điều này biểu lộ rõ thêm: “ông ta khóc quá, muốn lặng đi (…). Ông Phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi..Hứt!… Hứt! …Hứt”. Tiếng khóc song lại gây cười. Ông khóc đến chẳng thể đứng nổi để nhưng tiến hành tốt công cuộc doanh thương với Xuân Tóc Đỏ: “Xuân Tóc Đỏ muốn bỏ quách ra thì chợt thấy ông Phán dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư”. Đây là đối tượng rốt cục khép lại đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” và cũng là 1 trong những diễn viên tuyệt vời. Hắn xí gạt ko chì người dưng nhưng ngay đến Xuân là người trong cuộc cũng chẳng phải biết.
Trong đám tang có kẻ vô tình song cũng có kẻ hữu ý đóng vai kịch rất đạt. Cái đám tang này hiện lên là 1 sàn diễn cuộc đời. Nó cũng là 1 tấn cái trò nhưng đám con cháu chính là diễn viên. Lũ con cháu thì bất nhân, xã hội thì vô đạo, tất cả đều chỉ vì tiền, vì tình, vì danh, vì lợi. Theo mạch truyện, sự băng hoại đấy càng ngày càng lan rộng hơn, từ gia đình nhưng ra cả xã hội. Cũng giống Balzac xưa viết về người sống chết là để nói người sống, đằng sau tiếng cười của Vũ Trọng Phụng, ta thấy được sự căm uất cao độ của tác giả đối với xã hội thượng lưu đương thời. Có thể xem đoạn trích là số đỏ thu bé, trong ấy tư tưởng và nghệ thuật của tác giả được trình bày 1 cách rực rỡ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 16
Trước những năm 1945 xã hội Việt Nam lâm vào cảnh rối ren, binh lửa. Những trị giá văn hoá và tư cách con người hình như bị bóp nghẹt trong toàn cầu “thượng lưu” rởm. Hạnh phúc của 1 tang gia của nhà văn Vũ Trọng Phụng là câu chuyện “cười ra nước mắt” đề đạt 1 cách chân thực và sinh động bối cảnh non sông ta khi bấy giờ. Thực chất nhố nhăng, đồi tệ của giai cấp tư sản dần được biểu lộ dưới ngòi bút trào lộng và giọng văn hóm hỉnh của người nghệ sĩ tài ba.
Vũ Trọng Phụng (1912 – 1939) sinh ra tại Hà Nội trong 1 gia đình nghèo khổ. Ông là nhà văn hiện thực tuyệt vời của nền văn chương Việt Nam tiên tiến, lừng danh với các tiểu thuyết và truyện ngắn, ngoài ra lại đặc trưng thành công ở lĩnh vực phóng sự. Cuộc đời làm nghệ thuật tuy ko dài nhưng mà ông đã để lại cho kho tàng văn chương những tác phẩm có trị giá rực rỡ, điển hình là các phóng sự: Cạm bẫy (1933), Kỹ nghệ lấy Tây (1939),… Các tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê (1936), Lấy nhau vì tình (1937),… Tiểu thuyết Số đỏ được đăng báo lần đầu năm 1936 cho tới năm 1938 thì được in ra thành sách. Đây là câu chuyện kể về Xuân hay còn được gọi với cái tên Xuân Tóc Đỏ, cuộc đời ấu thơ trải qua nhiều xấu số nhưng mà lúc béo lên với bản tính khôn lỏi của mình, hắn luôn tìm mọi cách để vụ lợi cho bản thân, Xuân Tóc Đỏ luôn gặp “hên” bởi mồm lưỡi khôn khéo xu nịnh của mình. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia thuộc chương XV của tiểu thuyết số đỏ, trọng điểm quay quanh đám tang của cụ cố tổ với những nghịch lý bi hài gợi cho người đọc nhiều suy ngẫm về đạo đức con người.
Đoạn trích với đầu đề đã gây nhiều bất thần, kinh ngạc, nó chứa đựng những tranh chấp trào lộng khêu gợi sự tò mò, ham thích cho người đọc. Lạ thay! 1 tang gia sao lại có hạnh phúc? Vốn dĩ mỗi gia đình lúc có người mất đều chìm trong đau buồn, tiếc thương, đấy vậy nhưng gia đình cụ Hồng lại tỏ ra vui vẻ, thậm chí là hạnh phúc. Chỉ bằng 1 đầu đề nói chung Vũ Trọng Phụng đã cho ta thấy cảnh huống truyện xuyên suốt tác phẩm. 1 lũ con cháu bất hiếu, vong ân, nhố nhăng và đồi tệ đang mừng rỡ trước cái chết của cụ cố tổ. Tác giả đã khắc hoạ 1 hiện thực bi hài, trình bày sự châm biếm mai mỉa trước phân khúc “thượng lưu” tha hoá, thối nát.
Lúc nghe tin cụ tổ mất mọi thành viên trong gia đình đều mang trong mình những thú vui riêng, ngoài ra có 1 thú vui chung nhưng ko người nào có thể phủ nhận rằng: “Thế là từ nay nhưng đi, cái di chúc kia sẽ đi vào giai đoạn thực hành chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa”. 1 gia đình tư sản chẳng có gì lạ lúc sở hữu 1 khối của nả đồ sộ, những đứa con cháu ngày ngày tìm đủ mưu mẹo chỉ mong thâu tóm hết cả cái gia tài đáng giá kia. Thú vui trong tang gia dần đã được hé lộ nguyên cớ, sự thực phơi bày trước mắt khiến người đọc ko khỏi xót xa. Tình thân giờ đây chẳng còn nghĩa lý gì lúc lũ con cháu đã bị mờ mắt trước vật chất xa hoa, phù phiếm. Chúng thậm chí còn mong cụ cố tổ mau chết, sự ra đi đột ngột của ông cụ chính là do tên Xuân Tóc Đỏ gây ra, biết vậy nhưng mà cụ cố Hồng chẳng những hèn nào phạt nhưng còn cho rằng mình đang mang “1 cái ơn béo” đối với tên Xuân. Cụ thể truyện này 1 lần nữa khẳng định cái chết của cụ cố tổ là thú vui cực kỳ béo béo đối với đại gia đình tư sản này, mỗi ngày những kẻ này đều lặng lẽ mong đợi cái chết ấy, chúng kì vọng trong sự khó chịu bực bõ rằng: Vì sao cụ cố tổ đã 8 mươi, đã sống đủ rồi còn chưa chết cho con cháu được nhờ ?
Hoà vào thú vui chung là sự tỏa sáng của từng thành viên trong đại gia đình. Tiêu biểu cho loại người hám lợi danh phù hoa, cụ cố Hồng – đàn ông cả trong nhà sướng rơn người lúc nhắm nghiềm mắt nghĩ đến cảnh tượng được “Mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu máo”. Là người đàn ông cật ruột thế nhưng mà chẳng đau khổ trước sự ra đi của bố, cụ cố Hồng lại chỉ ham thích lúc được đóng cảnh thương tiếc tiễn đưa cho bàn dân người đời nhìn vào hâm mộ “Úi giời, đàn ông nhớn đã già tới thế kia kìa”. Vợ chồng ông Văn Minh cũng vui tươi chẳng phải kém cạnh, cháu ruột lòng đầy tham vọng dã tâm chỉ mong chúc thư kia sẽ nhanh đi vào giai đoạn tiến hành, cốt sao ông ta được chia đông đảo là lòng đã chẳng còn thiển nghĩ gì tới cái chết của ông nội. Bà Văn Minh hớn hở ra mặt, đây là dịp bà ta được diện những bộ đồ sành điệu, táo nhất cho bàn dân người đời ngắm nhìn nhưng ước ao. Cô Tuyết được dịp “mặc bộ trang phục Thơ ngây” để chứng minh rằng mình ko hư hỏng như lời người đời đồn. Cậu tú Tân hot lòng như sắp phát điên lên vì “đã chuẩn bị mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Những lứa tuổi trẻ trong gia đình thượng lưu, được ăn học đầy đủ thế cơ mà hành xử 1 cách thiếu hiểu biết, thiếu tình người và vô đạo đức. Chạm đáy của sự trâng tráo và thiếu tư cách ấy là lúc ông Phán – người chồng bị vợ cắm sừng cơ mà cho rằng “trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”. Quả thực là 1 kẻ hám lợi tới nỗi vất bỏ tự tôn và uy nghiêm của bản thân.
Đám ma của đại gia đình thượng lưu đấy có sức tác động cực kỳ béo tới cả những người bao quanh. Chừng như những kẻ lạ lẫm cũng đón chờ thú vui đang lan toả đấy, 2 tên cảnh sát đang thất nghiệp bỗng sướng như điên vì được thuê dẹp trật tự trong đám đông. Những ông bạn của cụ cố Hồng được dịp phô bày đầy những huân, huy chương trên ngực nào là “Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh”,… Những bà phu nhân quý phái cùng đám trai gái giới thượng lưu được dịp tán dóc, hò hẹn, bình phẩm chê bai người này người kia. Xem ra đám tang nhưng mà lại được coi như 1 dịp hiếm có để tụ họp, nói cười, “chim chuột” nhau, đây là bộc lộ của 1 phân khúc xã hội tha hoá về đạo đức trầm trọng, sự tuột dốc của ko phanh của tư cách con người.
Đám ma được diễn ra rùng beng ko khác gì cái hội chợ, tiếng cười nói bàn tán của người đi đưa, tiếng kèn tiếng trống vang danh cả trục đường. Đám ma được diễn ra theo lối “Ta, Tây, Tàu” liên kết nhố nhăng cực kỳ , nào là “vòng hoa”, “3 trăm câu đối” và phải có tới “3 trăm người đi đưa”. Đây quả thật là 1 đám ma béo tát tới nỗi Vũ Trọng Phụng phải giễu đau xót rằng: “khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích”. Giọng văn châm biếm sắc sảo của nhà văn giúp ta phần nào tưởng tượng ra xã hội đạo đức giả đang còn đó song song với lối sống Âu hoá “nửa mùa” của giới tư sản khi bấy giờ.
Nhưng mà có nhẽ cực điểm của sự tha hoá là nằm ở cảnh hạ huyệt cho cụ cố tổ. Đây quả thật là 1 màn kịch siêu việt lúc tất cả những người đưa tang đều là những diễn viên tuyệt vời làm tròn vai diễn. Cậu tú Tân đon đả bắt mọi người tạo dáng “hoặc chống gậy, hoặc gục đầu, hoặc cong lưng,…” cốt làm sao để cậu chụp được bức ảnh khi hạ huyệt. Cụ Hồng “ho khạc mếu máo và ngất đi”, đặc trưng là màn khóc như “chết đi sống lại” của gã con rể quý hoá, vì lời hứa hẹn chia thêm gia tài của cụ cố Hồng nhưng lần này lão ra công diễn cho đạt vai “ông ta khóc quá, muốn lặng đi thì may có Xuân đỡ khỏi ngã”. Tất cả những gì lũ người này trình bày chỉ là đóng kịch điêu trá, chẳng phải có chút tình thương giữa đồng loại. Tác giả Vũ Trọng Phụng phê phán hiện thực xấu xa, đồi tệ, giáng 1 đòn mạnh bạo vào lối sống của phân khúc tư sản “chó đểu, khốn nạn” lúc đấy.
Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia đã biểu lộ rõ tài năng nghệ thuật sắc bén của Võ Trọng Phụng. Dưới ngòi bút trào lộng và những giải pháp tu từ ẩn dụ, nói ngược, nói quá,… nhà văn đã khiến cho quang cảnh xã hội trở thành chân thực như đời thực, ông tập hợp khai thác những góc cạnh tranh chấp trong từng sự vật, hiện tượng từ ấy lột tả rõ thực chất thật của chúng hình thành tiếng cười chua cay cho bạn đọc. Đám ma diễn ra như 1 tấn kịch bi hài, lố lỉnh của xã hội “thượng lưu” thành phố trước những năm Cách mệnh tháng 8 thành công.
**************
Chờ đợi với 16 bài Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng, các em đã thông suốt được tiếng cười trào lộng, mai mỉa của tác phẩm.
Đăng bởi: THPT Lê Hồng Phong
Phân mục: Giáo dục
Bản quyền bài viết thuộc THPT Lê Hồng Phong. Mọi hành vi sao chép đều là ăn gian!
Tác giả: https://c3lehongphonghp.edu.vn – Trường Lê Hồng Phong Nguồn: https://c3lehongphonghp.edu.vn/phan-tich-doan-trich-hanh-phuc-cua-mot-tang-gia-tac-gia-vu-trong-phung/
TagsNgữ Văn lớp 11
Trên đây là nội dung về
16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
được nhiều bạn đọc tìm đọc hiện tại. Chúc quý độc giả thu được nhiều tri thức quý giá qua bài viết này!
Tham khảo bài khác cùng phân mục: Ngữ Văn
Từ khóa kiếm tìm:
16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
Thông tin khác
+16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
#Bài #phân #tích #Hạnh #phúc #của #1 #tang #gia #hay #nhất
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push();
Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng bao gồm dàn ý cụ thể, lược đồ tư duy cùng 16 bài văn mẫu hay được chính THPT Lê Hồng Phong lựa chọn từ các bài văn đạt điểm cao lớp 11 sẽ giúp các em có thêm nhiều gợi ý học tập, trau dồi vốn văn học của mình, hoàn thiện bài văn lúc ôn tập, đoàn luyện và làm các bài rà soát sắp đến đạt kết quả tốt.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia lớp 11 để thấy được thực chất nhố nhăng, đồi tệ của xã hội “thượng lưu” thành phố những năm trước cách mệnh tháng 8 năm 1945 và nghệ thuật trào lộng rực rỡ của Vũ Trọng Phụng.
Related Articles
Phân tách truyện ngắn 2 đứa trẻ (Thạch Lam)
12/02/2022
16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
12/02/2022
Phân tách bài thơ Chiều tối (Mộ) của Hồ Chí Minh
12/02/2022
Mở bài phân tách và cảm nhận bài thơ Đây thôn vĩ dạ (4 mẫu)
12/02/2022
Đề bài: Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng
Dưới đây là dàn ý phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia và các bài văn mẫu hay nhất giúp các em thông suốt hơn về ý nghĩa của tác phẩm.
Nội dung chính
Dàn ý Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang giaSơ đồ tư duy phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia16 Bài văn mẫu Phân tách Hạnh phúc của 1 tang giaPhân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 1Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 2Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 3Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 4Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 5Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 6Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 7Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 8Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 9Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 10Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 11Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 12Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 13Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 14Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 15Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 16
Dàn ý Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia
1. Mở bài
– Giới thiệu những nét điển hình về Vũ Trọng Phụng: có địa điểm đặc trưng quan trọng trong nền văn xuôi Việt Nam tiên tiến. Ngòi bút sắc sảo của ông thành công nhất ở tiểu thuyết và truyện ngắn.
– Giới thiệu đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia: Là toàn thể chương XV của tiểu thuyết Số đỏ – cuốn tiểu thuyết thành công của Vũ Trọng Phụng.
2. Thân bài
a. Trị giá nội dung
Ý nghĩa đầu đề
– “Tang gia”: nhà có đám, đúng ra với tình cảnh ấy, ko khí phải tràn trề nhiều buồn tiếc
– “Hạnh phúc”: Xúc cảm lúc gặp chuyện nhiều thú vui, đây là xúc cảm đối lập hẳn với tình cảnh “tang gia”
⇒ Đầu đề chứa đựng tranh chấp trào lộng hàm chứa tiếng cười chua chát, kích thích trí tò mò của người đọc
Những thú vui không giống nhau lúc cụ cố Tổ mất
+ Thú vui chung cho cả gia đình:
– Gia đình tràn trề thú vui bởi cụ cố tổ chết cũng là khi cái di chúc đi vào thời gian thực hành chứ ko còn lí thuyết viễn vông nữa
⇒ 1 gia đình bất hiếu
+ Thú vui của những thành viên trong gia đình:
– Cố Hồng (đàn ông cả): vui vì được diễn trò già yếu trước mọi người, mơ mòng nghĩ mình được mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo để người ta nghĩ “úi kìa con giai nhớn đã già thế kia kìa”
⇒ Con người háo danh vẻ ngoài, chẳng phải thương tiếc gì trước cái chết của chính người sinh ra mình
– Ông Văn Minh: ham thích vì cái di chúc kia đã đi vào thời gian thực hành chứ ko còn trên lý thuyết viễn vông nữa
⇒ Người cháu bất hiếu, đầy dã tâm.
– Bà Văn Minh: mừng rỡ vì được quảng bá những mốt trang phục táo tạo nhất.
⇒ Người cháu thực dụng, thiếu tình người.
– Cô Tuyết: Được dịp mặc trang phục “thơ ngây” để chứng tỏ mình hãy còn tiết trinh nhưng mà âu sầu như kim châm vào lòng lúc ko thấy Xuân tóc đỏ đâu với gương mặt “buồn lãng mạn”.
⇒ Người con gái hư hỏng, lẳng lơ.
– Cậu Tú Tân: sướng điên người lên vì được dịp sử dụng cái máy ảnh đã lâu ko có cơ hội dùng tới
⇒ Con người vô tâm, kém hiểu biết.
– Ông Phán: Phấn kích vì ko ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có trị giá.
⇒ Chỉ coi trọng và vui tươi vì mình được thêm 1 khoản, ko có tư cách, vô liêm sĩ.
– Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc trưng vì nhờ hắn nhưng cụ Tổ chết, danh giá uy tín lại càng béo hơn.
+ Thú vui của những người dưng gia đình:
– Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: “giữa khi ko có người nào đáng bị phạt… đương rầu rĩ… thì phấn kích đỉnh điểm”.
– Bè bạn cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương
– Hàng phố: đám ma đi tới đâu huyên náo tới ấy, cả phố nhốn nháo khoe đám ma béo, người đời chỉ để mắt vào những kiểu áo quần tang.
⇒ Bức tranh trào lộng chân thật mang đậm tính khôi hài
Cảnh đám ma kiểu mẫu
– Tả bao quát đám ma lúc đang đi trên đường:
+ Chậm trễ, nhốn nháo như hội rước.
+ Liên kết ta, Tàu Tây để khoe giàu 1 cách hợm mình.
– Tả cận cảnh: Người đi dự: điêu trá, bàn đủ thứ chuyện.
– Cảnh hạ huyệt:
– Khởi đầu: cậu tú Tân thì dàn dựng việc chụp hình 1 cách điêu trá và vô văn hóa.
– Tiếp theo: Ông Phán thì diễn việc làm ăn với Xuân: “Xuân Tóc Đỏ… gấp tư”
⇒ Ấy là 1 màn hài kịch trình bày sự nhố nhăng, đồi tệ, bất hiếu, bất lương của xã hội thượng lưu trước 1945.
b. Trị giá nghệ thuật
– Xây dựng cảnh huống lạ mắt
– Phát hiện những cụ thể đối lập gây gắt cùng còn đó trong 1 con người, sự vật, sự việc.
– Thủ pháp thổi phồng, nói ngược, nói mỉa,… được sử dụng 1 cách linh động.
– Mô tả biến hóa, linh động và sắc sảo tới từng cụ thể, nói trúng nét riêng của từng đối tượng.
– Văn pháp trào lộng
3. Kết bài
– Điểm lại những nét điển hình về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
– Ý nghĩa thực tế của đoạn trích: Đoạn trích mang đến 1 bài học đạo đức cho con người trong mọi thời đại
Lược đồ tư duy phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia
Lược đồ tư duy phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia
16 Bài văn mẫu Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 1
Nói đến thể loại tiểu thuyết của nền văn chương Việt Nam tiên tiến ta ko quên nói đến tác phẩm nổi danh “Số đỏ” làm nên tuổi của nhà Vũ Trọng Phụng. Cuốn tiểu thuyết đã phát huy cao độ tài năng công kích, châm biếm sắc sảo của tác giả trước những trò nhố nhăng, bịp bợm của xã hội thực dân phong kiến ở nửa đầu thế kỉ XX. Rực rỡ nhất, ấn tượng nhất là đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã tái tạo 1 đám tang thất thường của những con người với thái độ và tình cảm thất thường trước vong hồn người đã khuất.
Điều thất thường ấy được trình bày ngay ở đầu đề của đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Theo như lệ thường gia đình có người mất, vĩnh biệt cõi tạm trở về vĩnh viễn với cõi âm phải đau khổ, thương xót, ai oán nhưng mà ở đây lại là hạnh phúc. 1 hạnh phúc khó diễn đạt cho hết, hạnh phúc đấy chảy trong từng huyết quản của mỗi con cháu trong dòng tộc từ người béo tới trẻ bé. Điều đấy đi ngược với trị giá đạo đức, với tình thương của con người.
Điều thất thường của đám tang được làm nên bởi thái độ của những người nhà yêu trong gia đình. “Cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”, họ coi đây là 1 thời cơ hiếm có, 1 cơ hội đã tới để mỗi người có cơ hội trình bày nguyện vọng của bản thân.
Cụ cố Hồng đứa con béo của cụ cố Tổ trong khi tang gia lúng túng, ông vẫn thung dung nằm mơ mòng nghĩ tới khi mình được “mặc bộ đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu, để cho người đời phải chỉ trỏ úi kìa con giai nhớn đã già tới thế kia kìa”. Thật là đứa con rứt ruột đẻ ra, nuôi dưỡng nay lại mang tội bất hiếu với bố. Nhưng mà điều đấy chẳng có gì lạ đời trong khi tất cả mọi người đều tương tự nên nó biến thành tầm thường.
Văn Minh (cháu nội) đã từng du học bên Tây về nước chẳng có lấy 1 mảnh bằng cấp chỉ chăm chắm vào việc chia của nả, mong cho tờ chúc thư được đi vào thực thi là lúc cụ cố Tổ chết nên ông ta vui lắm, mừng lắm. Việc làm ngay ấy của ông là mời luật sư tới để chứng kiến cái chết của ông nội cũng là mong chúc thư được tiến hành. Trong khi tang gia vẻ mặt đăm đăm chiêu chiêu, vò đầu rứt tóc của ông thật hợp tình có lí nhưng mà bản chất là đang băn khoăn nghĩ suy ko biết nên đối xử như thế nào cho phải vì 1 cái ơn béo, 2 cái tội bé của Xuân. Nguyễn Tuân đã nhìn thấu cái tâm can, lòng dạ của con người mang danh có học vấn của 1 nhà cách tân xã hội đấy vậy cơ mà vô tâm vô tình chỉ ân cần tới tiền nong và danh vọng hão.
Cậu Tú Tân, cháu nội cụ Tổ hào háo hức, phấn chấn thật sự vì cậu có cơ hội để trổ tài nghệ thuật trình bày mình như 1 thợ chụp ảnh nhiều năm kinh nghiệm bởi có dịp sử dụng “mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Riêng cháu rể quý Phán mọc sừng thì khấp khởi hạnh phúc vì được bố vợ bảo nhỏ vào tai sẽ bồi thường cho thêm số tiền vài ngàn đồng bởi chính ông cũng chẳng thể ngờ rằng đôi sừng vô hình trên đầu lại có trị giá tới thế.
Đám dâu con như bà Văn Minh, cô Tuyết thì “mở đầu la ó lên rằng phái già chậm rãi”. Họ hồ hộp, mong đợi tới khoảnh khắc biểu diễn thời trang trong đám tang. “Bà Văn Minh thì sốt cả ruột vì mãi ko được mặc bộ đồ xô gai tân thời, cái mũ mẫn trắng viền đen”, cô Tuyết đã trưng diện sẵn bộ áo quần Thơ ngây là “cái áo dài voan mỏng, bên trong có cooc sê trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội cái mũ mấn xinh xinh” với nét mặt buồn lãng mạn mang vẻ mặt của người trong gia đình có tang.
Ko khí tang ma thì như ngày hội béo mọi người mọi nhà sum vầy. Đây là cụ thể trào lộng gây cười ra nước mắt trong suốt hoạt cảnh tang gia. Đám tang nhưng người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám…Tang gia ấy nhưng mà người nào cũng vui vẻ hạnh phúc cả. 1 đám tang rất béo có đầy đủ kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, vài 3 trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa… có đầy đủ loại người trong xã hội từ cảnh sát cho tới sư sãi, từ thằng hạ lưu giả mạo nhà cách tân xã hội cho tới các kiến trúc sư thời trang, già trẻ gái trai đủ cả. Họ tới đám tang để phô diễn chiến công và sự sang giàu của mình. Ấy là Xuân tóc đỏ_người yêu cô Tuyết, con ma cà bông đội lốt nhà cách tân hiện ra đem theo 2 vòng hoa khổng lồ, 6 chiếc xe kéo cao sang và 1 đám sư sãi. Điều này làm cho cụ cố Hồng rất vui tươi hạnh phúc và cũng hàm ân cực kỳ bởi đã góp phần khiến cho đám tang càng thêm cao sang để trình bày sự sang giàu của gia đình. Sự hiện ra của Xuân càng tô đậm vẻ hợm mình, khoa trương, dị hợm của đám ma cụ Tổ lên cao làm cho người đọc phải sững sờ, bỡ ngỡ. Những người bạn của cụ cố tới đưa đám chẳng hề để chia buồn nhưng cốt để khoe huân chương trên ngực, đám trai thanh gái lịch ở nơi tang thương nhưng vẫn có thể làm những trò nhố nhăng vừa đi đưa đám vừa “cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau…” Tới lúc hạ huyệt mai táng thể xác của người chết để họ về hơi an nghỉ cuối cũng là khi ai oán, chua xót nhất đấy vậy nhưng con người ta diễn nó thật lố lỉnh. Nhà văn đã lia ống kính quay cận cảnh hạ huyệt với từng nét mặt của những con người. Cậu Tú Tân thì bẻ từng người thế nọ, thế kia để tạo dáng chụp ảnh kỉ niệm, những người bạn thì nhảy lên các mộ khác để chụp cho ảnh khỏi giống nhau, cụ cố Hồng vừa ho khạc vừa mếu máo, giả tạo giỏi nhất là Phán khóc hứt hứt oặt người đi mãi ko thôi nhưng mà vẫn ko quên dúi vào tay Xuân tờ năm đồng gấp làm tư để giữ chữ tín cho cuộc buôn bán. Chỉ 1 vài cụ thể bé nhưng mà có trị giá nghệ thuật cao nó càng làm rõ thêm mục tiêu tới đám tang của những người nhà.Vũ Trọng phụng đã phanh phui khuôn mặt điêu trá của những con người ko có tình mến thương đồng loại mặc nhiên, vui vẻ trước cái chết. Theo như nhiều nhà nghiên cứu nhận xét: “Đây là cái bi của người chết, cái hài của xã hội, cái vô phúc của gia đình sang giàu lắm tiền nhiều của nhưng mà thiếu tình người”.
Bằng ngòi bút trào lộng tài năng nhà văn Vũ Trọng Phụng đã vạch trần 1 xã hội lố lăng với những thói hư tật xấu làm mất đi sự tân tiến, văn minh và trị giá đạo đức tốt đẹp của dân tộc. Văn pháp thổi phồng nhưng ko như thổi phồng, nghệ thuật khắc họa đối tượng với các cụ thể tiêu biểu làm nổi trội lên chân dung đặc điểm của mỗi người, lối viết văn rất thông minh và lạ mắt làm nên trị giá của đoạn trích để lại nhiều ấn tượng cho bạn đọc về xã hội thiếu tình người khi bấy giờ.
“Trên trang viết Vũ Trọng Phụng sắc sảo bao lăm thì trong cuộc đời Vũ Trọng Phụng càng thật tình bấy nhiêu. Con người đấy ko giết mổ quá 1 con muỗi. Nhưng mà thật thần kì, văn học của con người đấy khiến cho kẻ trọc phú phải giật thót, kẻ trưởng giả phải gắt gỏng.” Đúng là tương tự con người đấy có những trang viết thật tài tình đã tái tạo lại bức tranh xã hội đang buổi giao thời Đông Tây lố lỉnh, cảnh đám ma xuất hiện như 1 màn hài kịch, 1 bức tranh biếm họa cực kỳ đã cho người đọc thấy 1 đám ma béo khiến cho “người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu” tất cả những điều khác lạ theo luân lí đạo đức cơ mà tầm thường trong tình cảnh xã hội bấy giờ được sắc nét lại qua ngòi bút của 1 giọng văn mai mỉa, công kích thâm thúy làm nên trị giá của tác phẩm.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 2
Non sông bữa nay tươi đẹp, tăng trưởng chỉnh sửa từng giờ, song ta vẫn chẳng thể quên 1 thời gian khuất tất nhất trong lịch sử giang san. Thời gian dân tộc ta chìm trong bóng tối cơ chế thực dân nửa phong kiến, ti tỉ kẻ khoác lên những “tấm áo” điêu trá, nhố nhăng, đồi tệ cùng nhau hình thành 1 bức tranh ghép của xã hội thối nát. Với ngòi bút trào lộng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã công kích chua cay cái xã hội tư sản thành phố chạy theo lối sống lố lăng, bịp bợm đương thời qua “Số đỏ”. Có quan điểm cho rằng “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng là 1 “tấn cái trò” của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến. Quả vậy, xã hội được đề đạt và quy mô và thi pháp trong “Số đỏ” tuy chưa thể ngang tầm với “Tấn cái trò” (Balzac) nhưng mà chừng độ đề đạt hiện thực và ảnh hưỏng sâu rộng của tác phẩm với số đông cũng chẳng phải kém cạnh.
Honoré de Balzac – được xưng tụng như 1 “bậc thầy của chủ nghĩa hiện thực” (Engles) đã để lại 1 công trình ván học khổng lồ: bộ “Tấn cái trò” với 97 tiểu thuyết được sáng tác từ 1829 tới 1850. Tuy chưa được kết thúc, “Tấn cái trò” vẫn là 1 bức tranh hiện thực bao la, miêu tả những tranh chấp gay gắt trong xã hội tư sản Pháp nửa đầu thế kỉ 19. Balzac gọi những cuốn tiểu thuyết của ông là những “bi hài kịch”. Và đây cũng chính là điểm chung khiến ta liên hệ “Số đỏ” của văn xuôi Việt Nam với “Tấn cái trò” của nền văn chương cổ đại Pháp.
“Số đỏ” (1936) là tác phẩm điển hình nhất của Vũ Trọng Phụng và vào loại tuyệt vời nhất của văn xuôi Việt Nam tiên tiến. Dùng tiếng cười làm vũ khí, “Số đỏ” đã phanh phui bản chất thối nát của các phong trào “Âu hóa”, “thể thao”… được bọn cai trị khuyến khích, tăng trưởng rần rộ cuối những năm 30. Với 1 loạt những chân dung biếm họa phong phú, “Số đỏ” giúp ta tưởng tượng cái xã hội thành phố lố lăng, đồi tệ thời trước. “Hạnh phúc của 1 tang gia”- 1 chương điển hình trong “Số đỏ” phê chuẩn cái chết và đám tang của cụ cố tổ, tác giả đã dựng lên 1 màn hài kịch, nêu bật nhiều tranh chấp khôi hài đủ các cung bậc. Xuyên suốt chương truyện là 1 văn pháp trào lộng lạ mắt trong việc trình bày thú vui sướng hỉ hả của những thành viên trong đại gia đình cụ cố Hồng trước cái chết cụ cố tổ và những kẻ đưa đám ma như trẩy hội.
Trong “Lão Hạc”, Nam Cao viết: “Đối với những người hầu quanh ta, nếu ta ko cố tìm nhưng hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, keo kiệt, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, ko bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương”. Nếu Nam Cao tới với căn số con người bằng 1 tấm lòng nhân đạo, nâng đỡ con người khiến chính người đọc cũng ngùi ngùi bên từng trang viết, thì Vũ Trọng Phụng phanh phui cái “hạnh phúc” đáng khinh bỉ, lũ con cháu bất hiếu, nhố nhăng đã khô héo cả những tình cảm máu mủ thiêng liêng nhất.
“Hạnh phúc của 1 tang gia”, đầu đề này thực thụ mới lạ, giật gân khiến ngươi đọc phải để mắt. Ngoài ra, đây chẳng hề là 1 sự giật gân dễ ợt, vô lý nhưng đă đề đạt đúng cái sự thực mai mỉa: con cháu của đại gia đình này thật sự phấn kích, thậm chí “hạnh phúc” lúc cụ tổ chết 1 cái chếtdđược mong chờ từ lâu. Chứng phấn chấn, những niềm phấn chấn muôn màu, muôn vẻ. Ta ko khỏi cười thầm khỉ “cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm…”, nhưng mà ấy nào có là thú vui sướng thầm kín, ” tâng bừng, vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thê xe đám ma…”. Ấy chỉ mới là thú vui chung nhưng thôi. Vũ Trọng Phụng đã cố tìm nhưng hiểu cáỉ đại gia đình này qua từng con người. Ta thương hại cho thói hiếu danh, thích được để mắt của cụ cố Hồng, “mơ mòng cho tới cái khi cụ mặc đồ xổ gai, lụ khụ chống gậy…”, thương thay cho 1 “mơ ước” bé nhoi là tự biến mình thành trò xiếc để “người đời chỉ trỏ khen…”.Rồi ông phán mọc sừng cảm thấy hạnh phúc vì được thêm 1 sô tiền, ông Văn Minh “ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành”, cậu Tú Tân ” sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài năng chụp ảnh”. Vũ Trọng Phụng đã xây dựng nên 1 màn kịch từ những “ước mơ” thầm kín tới thú vui sướng dâng trào, toàn cảnh “tang gia” tuyệt nhiên ko gợn 1 chút tiếc thương nào. Phũ phàng hơn “bầy con cháu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ, ông Văn Minh “thầm hàm ân Xuân Tóc Đỏ vì ngẫu nhiên gây ra cái chết kia của cụ già”.
Balzac từng mô tả cái chết trong nghèo đói về cả vật chất lẫn ý thức cùa lão Gôriô 1 cách mai mỉa. Song, dù sao chăng nữa “những phận sự cuối đấy cùng được tiến hành nhiệt tình bởi 2 người thanh niên lạ lẫm. Có thể nói, ma của cụ cố tổ trong “Số đỏ” hoàn toàn tương phản với những gam màu buồn trong “Phận sự rốt cục”(Lão Gôriô). Nghệ thuật châm biếm sắc sảo, Vũ Trọng Phụng đã sử dụng những cụ thể lựa chọn nhằm khắc họa thật sắc nét bình ánh cái đám tang lộ rõ lối học đòi, “tân tiến rởm”. Ta chẳng thể nhìn thấy liệu đây là đám ma hay đám rước bởi cái hẩu lốn, tạp nham “Ta, Tàu, Tây…”, “lợn quay”, “vòng hoa”, “câu đối”. Bọn con cháu thì ko còn lời gì để tả, Tuyết “mặc bộ… Thơ ngây… hở cả nách, nửa vú…” với gương mặt mang “1 nét buồn lãng mạn rất đúng mốt”. Cậu Tú Tân thì háo hức “lãnh đạo chụp ảnh… như ở hội chợ” những gì gọi là béo tát, trang trọng, danh giá của cái đám ma đấy chi là sự khoa trương điêu trá, sự rởm đời nhố nhăng, trình bày tâm lý háo danh tới kì quái qua những vẻ ngoài nghi lễ đưa tang hẩu lốn cực kỳ buồn cười. Tác giả đã hạ 1 câu văn mai mỉa tột đỉnh “thật là 1 đám ma¬ có thể khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu”.
Ko chỉ sử dụng các nhân tố tranh chấp từ những cái tầm thường, thậm chí bình thường để trào lộng: Vũ Trọng Phụng còn xây dựng nên ti tỉ những đối tượng phụ làm nền cho bức tranh biếm họa nhiều ít có xuất xứ từ chính hiện thực, những nguyên hình trong xã hội dâm bôn, điêu trá đương thời. Từ những ông bạn thân của cụ cố Hồng… đeo đầy những huân chương… tới “giai thanh gái lịch” đất Hà thành đang Âu hóa “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau…” đã biểu thị mọi góc cảnh của cái tính vô văn hóa, vô đạo đức của bọn cặn bã mang những chiếc mặt nạ bịp bợm. Những hành động của ông Phán mọc sừng đối với Xuân Tóc Đỏ ở cuối đoạn trích là những cụ thể trào lộng đặc trưng chua chát góp phần ko bé tô dậm sự nhố nhăng, vô đạo đức của xã hội thượng lưu thời ấy. “Ông Phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi” nhưng mà vẫn ko quên bí ẩn “dúi vào tay Xuân 1 tờ giấy bạc gấp tư”. Những nhà trí thức chân chính của Việt Nam, ko ít người đã từng du học Pháp, nhưng mà họ đã đau vì nỗi đau bầy tớ, họ từng đau vì lòng tự ái dân tộc bị thương tổn dưới gót giày xâm lược của quân viễn chinh Pháp và họ bỏ hết những tiện dung và ích lợi tư nhân để vào chiến khu “theo chân Bác”. Ta hãy nghe 1 đoạn nhật kí của Giáo sư Hồ Đắc Di (người thầy của Thầy thuốc lừng danh — Tôn Thất Tùng) “Người nào đã từng sống kiếp đọa đày trong đêm trường bầy tớ; hay ít nhất đã trải qua những mệt nhọc, day dứt lương tâm, phẩm chất, ắt sẽ lao theo cơn lốc cách mệnh, 1 lúc ánh sáng của nó soi rọi tâm hồn”. Trí thức chân chính Việt Nam cùng nhân daan lao động làm nên cuộc Cách mệnh tháng 8, quét sạch những trò ma mãnh, lừa lọc của thứ tân tiến điêu trá, bịp bợm và hiện trạng số đỏ của xã hội Việt Nam ko còn chỗ đứng trong “cơn lốc cách mệnh”.
Từ cách đặt đầu đề chương truyện, đặt tên đối tượng, vật dụng, cách so sánh, cách dùng hình ảnh, tới cách đặt câu, cách tạo giọng điệu., đều trình bày đậm nét chất trào lộng, châm biếm, đem đến hiệu quả nghệ thuật đáng kể. Sau cái hài buồn cười đấy là cả 1 thảm kịch đáng “buồn”, ấy chính là thảm kịch của cả xã hội trong khi đạo đức con người xuống cấp, tư cách băng hoại: sau tiếng cười ta thấm thía xót xa cho xã hội Việt Nam thời đấy. “Số đỏ” thực xứng đáng là 1 “Tấn cái trò” của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến thối nát. Đọc Số đỏ khái quát, và chỉ cần 1 chương XV “Hạnh phúc của 1 tang gia”, ta cũng đã bật cười và rồi xót xa muốn khóc cho những trị giá truyền thống cao cuốn hút nhất của dân tộc ta đã bị giày xéo tới tan tành làm não lòng tâm hồn Việt. Vũ Trọng Phụng đã đưa chúng ta vào chứng kiến 1 toàn cầu “phi loài người” nhưng thần thế đồng bạc và thực dân đã trình làng bằng khẩu hiệu ngụy trang “văn minh- khai hóa”.
Trước ấy ko lâu, Trần Tế Xương ũng từng khóc – cười cho xã hội truyền thống Việt Nam đảo điên qua bài thơ “Mồng 2 tết viếng cô Kí”. Sau ấy, Vũ Trọng Phụng đánh dấu như 1 trang phóng sự, chuẩn xác và sinh động tới ko ngờ bằng giống nòi bút nhưu chảy máu từ 1 trái tim thắm nồng tình yêu dân tộc. Thông điệp từ trang “Số đỏ” ngày trước nhắc nhở mỗi chúng ta bữa nay 1 tinh thần nghĩa vụ với đát nước. Để hiện trạng “Số đỏ” sẽ mãi chỉ là “phút lỡ nhịp ngang cung” trong toàn thể trang sử hào hùng của 1 dân tộc tự cường và giàu lòng tự tôn.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 3
Vũ Trọng Phụng – cây bút hiện thực tuyệt vời của văn chương Việt Nam. Ông sáng tác trên nhiều mảng như tiểu thuyết, phóng sự, … ở mảng nào ông cũng trình bày tài năng quan sát bậc thầy của mình về hiện thực xã hội Việt Nam thời gian trước cách mệnh. Trong hệ thống tác phẩm ấy, nổi trội nhất phải kể tới Số đỏ – thiên tiểu thuyết có thể làm vinh hạnh cho bất kỳ nền văn chương nào. Nghệ thuật trào lộng trong tác phẩm đã đạt tới đỉnh cao, đặc trưng là trong trích đoạn “Hạnh phúc 1 tang gia”.
“Hạnh phúc 1 tang gia” được trích từ chương XV lúc Xuân Tóc Đỏ làm cụ cố tổ chết. 1 đáng tang trang trọng, đầy lúng túng, “hạnh phúc” của đám con cháu trước cái chết của người nhà trong gia đình. Với quang cảnh đám ma, Vũ Trọng Phụng đã phanh phui thực chất xấu xa, “chó đểu” của lũ con cháu cũng như xã hội đương thời.
Ngay từ đầu đề của văn bản đã cho thấy sự tranh chấp, trào lộng. Hạnh phúc vốn là tình trạng tâm lí lúc con người được thỏa mãn 1 mong muốn, 1 nhu cầu nào ấy của bản thân. Còn tang gia là lúc gia đình ấy có người mất, ko khí bao trùm sẽ là sự um ám, buồn thương, tang thương. Lúc liên kết 2 nhân tố này lại làm cho người đọc bất thần, ngỡ ngàng về 1 hạnh phúc quái lạ của gia đình cụ cố Hồng.
Cái chết của cụ cố tổ chẳng những ko làm họ đau khổ, nhưng con mang đến thú vui vô hạnh, niềm hạnh phúc béo béo cho đám con cháu. Bởi lúc cụ cố tổ chết, tất cả đám con cháu sẽ được chia gia tài: “Cái chết kia khiến cho nhiều người phấn kích lắm”, “vì vậy tang gia người nào cũng vui vẻ cả” “người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, thuê kèn đám ma”. 1 ko khí tâng bừng, rộn ràng, tươi vui bao trùm lên đám tang, nhưng người ta cứ ngỡ như nhà có việc hỉ.
Ấy là thú vui chung, còn mỗi thành viên trong gia đình lại có thú vui khác riêng cho mình. Cụ cố Hồng có được thời cơ nghìn năm để diễn trò già nua trước đám đông, để cho người đời chỉ trỏ khen mình là già, để trình bày gia đình mình có phúc béo. Cùng lúc đây cũng là thời cơ để tỏ lòng hiếu hạnh với cha mình, phê chuẩn việc tổ chức đám ma thật béo, thật hoành tráng. Còn cụ bà vui tươi vì tổ chức được cho cha 1 đám ma danh giá nhờ có sự hiện ra của sư cụ Tăng Phú. Thú vui của bà Văn Minh thật dễ ợt ấy là được mặc bộ đồ xô gai tân thời, để giúp bà quảng bá những mẫu thời trang tang lễ của tiệm may Âu hóa. Bà Văn Minh đã gián tiếp tiến hành mục tiêu biến đám tang thành sàn trình diễn thời trang. Còn ông Phán mọc sừng ko ngờ đôi sừng trên đầu mình lại có trị giá béo béo tới thế, ngoài tiền được chia gia tài còn được chia thêm tiền bồi thường danh dự, vậy là kế hoạch đào mỏ của ông đã thành công. Nhưng mà còn những trẻ tuổi như Tuyết hay cậu Tú Tân lại có thú vui rất dễ ợt: Tuyết có cơ hội được mặc bộ y phục tang lễ thơ ngây để chứng minh với người đời mình là người ko hư hỏng; còn cậu Tú Tân vui tươi vì có cơ hội được dùng cái máy ảnh mới sắm, được thỏa mãn thị hiếu chụp ảnh, trình bày tài nghệ chụp ảnh.
Ko chỉ người trong nhà vui, nhưng những người dưng cũng tìm được niềm hạnh phúc trong đám tang cụ cố tổ. Đối với ông TYPN đám tang là dịp để những mẫu thiết kế của ông ra mắt công chúng và ông trông đợi sự phản hồi của dư luận ra sao. 2 viên cảnh sát Min Đơ và Min Toa phấn kích đỉnh điểm vì đang khi ko có việc để làm thì được thuê trông giữ đám ma. Với Xuân Tóc Đỏ đám tang này giúp y củng cố địa vị của mình ở xã hội thượng lưu và được ông Phán mọc sừng trả tiền nốt năm đồng còn lại. Còn hàng phố, những người bao quanh thì vui sướng lúc được xem đám tang béo tát, linh đình; được xem những màn biểu diễn thời trang miễn phí. Tất cả mọi người đều có niềm hạnh phúc riêng. Vũ Trọng Phụng đã dùng ngòi bút châm biếm, công kích chua cay của mình để phanh phui khuôn mặt thật của xã hội thượng lưu đương thời: vô đạo, ko có lương tâm.
Cảnh đám tang lại là sự pha tạp Tây, Tàu lộn lạo: tiếng kèn xuân nữ não nuột, tiếng lốc bốc xoảng và bú dích, tiếng Ta, kèn Tây tuần tự thi nhau rộ lên. Đám tang béo tát, đi tới đâu làm huyên nào tới ấy nhưng mà ko có chút tình người. Người tiễn đưa thì tranh thủ khoe khuân chương, đám trai gái thì đùa cợt, đùa bỡn với nhau. Điệp khúc “đám cứ đi” điệp đi điệp lại cho thấy đám đông vô tình, bất nghĩa. Tác giả đã 1 lần nữa phanh phui khuôn mặt xã hội thượng lưu thành phố.
Cảnh hạ huyệt càng trở thành nực cười hơn nữa. Những người nhà thì tạo dáng chụp ảnh, cậu Tú Tân ép mọi người tạo đủ tư thế sao cho thật âu sầu để cậu chụp được những bức ảnh để đời. Ông Phán mọc sừng và Xuân Tóc đỏ lại là những diễn viên đại tài, khi mà đóng kịch khóc thương cụ cố tỏ đã kịp thực hiện 1 cuộc bàn bạc, sắm bán với Xuân Tóc Đỏ: “ông Phán cứ khóc oặt người đi, mãi ko thôi” “chợt thấy ông Phán dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư” … Cảnh hạ huyệt đã 1 lần nữa phanh phui khuôn mặt điêu trá, đểu cáng của lũ con cháu.
Tác phẩm tạo được cảnh huống trào lộng rực rỡ, từ cái chết của cụ cố tổ và đám ma béo tát lũ con cháu tổ chức đã phanh phui khuôn mặt xấu xa của đám con cháu cũng như những kẻ bên ngoài gia đình. Tiếng nói, giọng điệu trào lộng rực rỡ: “Thật là 1 đám ma béo tát”, “chết 1 cách tĩnh tâm” “2 cái tội bé 1 cái ơn béo”,… Cách so sánh khôi hài: Chối từ việc chữa chạy như những vị lương y biết tự tôn… Sử dụng những cụ thể đối lập gay gắt nhưng mà cùng còn đó trong cùng 1 sự vật, hiện tượng để từ ấy làm bật lên tiếng cười. Bên cạnh đó các thủ pháp thổi phồng, nói ngược, những lời bình luận khôi hài được áp dụng linh động làm bật tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.
Qua đoạn trích Hạnh phúc 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng đã phanh phui, phê phán thực chất nhố nhăng, đồi tệ của xã hội thượng lưu ở thành phố đương thời phê chuẩn hình ảnh của 1 gia đình có tang. Réo lên hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp đạo đức của 1 bộ phận người Việt Nam cả bữa qua và hiện nay. Cùng lúc qua trích đoạn cũng thấy được tài năng trào lộng bậc thầy của Vũ Trọng Phụng qua cảnh huống, tiếng nói và giọng điệu châm biếu, trào lộng rực rỡ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 4
Nếu nói về những tác phẩm thuộc văn chương trào lộng Việt Nam thì chẳng thể ko nói đến cái tên “Số đỏ” của nhà văn Vũ Trọng Phụng. Có nhẽ chính vì 1 lối châm biếm sắc sảo rõ nét cũng như đã khiến cho tính quyến rũ của tác phẩm được hiện rõ và để lại những tiếng cười châm biếm chua cay. Và đoạn trích ấn tượng “Hạnh phúc của 1 tang gia” là 1 trong những thành công trong toàn thể tiểu thuyết “Số đỏ” của nhà văn được mệnh danh là “Ông vua phóng sự Bắc Kỳ” này.
Có thể thấy được điều trước tiên nhưng ta cảm thu được ngay ấy chính là tiêu đề của đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Ta như nhận thấy được rằng đây chính là tranh chấp và nực cười của câu chuyện. Lúc trong nhà có tang, tang xoành xoạch đi liền với sự mất mát và đau thương nhưng mà ở trong đoạn trích này ta lại chẳng phải thấy được sự đau thương đâu nhưng nó lại được trình bày bằng những sự hạnh phúc, như khao khát mong đợi xưa nay nay mới được mãn nguyện.
Lúc nhà có tang thì ông Phán mọc sừng khi này lại rất thấy hạnh phúc vì được thêm số tiền ấy chính là vài ngàn đồng bù khoản bị vợ cắm sừng. Và có thể thấy được chính người đàn ông cả – Cụ cố Hồng cũng như nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng tới cái khi cụ mặc áo gai, lụ khụ chống gậy. để cho người đời thấy được sự âu sầu cũng như là chỉ trỏ để khen 1 cái đám ma như thế, 1 cái gậy như thế. Còn đối với ông Văn Minh thì ông lại như rất ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ hình như ko còn là lí thuyết viển vông nữa. Còn đối với cậu Tú Tân sướng điên người lên, vì chỉ nó khi này thì ông mới có cơ hội thi thố tài chụp ảnh. Bên cạnh đó thì bà Văn Minh nôn nao chờ quảng bá những kiểu đồ tang tân thời của hiệu may Âu hóa của mình và giờ đây rốt cục được như ý. Còn cô Tuyết lại lại như thêm vui tươi lúc lại có cơ hội khoe với người đời cái thân thể còn gợi cảm qua lần áo tang mong manh kia như để nói rằng “chưa tới nỗi đánh mất chữ trinh”. Và hình như tất cả hạnh phúc cứ thế nhưng tuôn ra, trào ra khó dấu diếm.
Chính những sự quyến rũ của đoạn trích nhưng mà lại còn ở những tranh chấp trào lộng căn bản. Đầu tiên ta như thấy được nó nằm ngay trong đầu đề của chương ấy là “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Tất cả mọi thành viên trong gia đình đều như đã thấy đây chính là 1 dịp may ,cơ mà còn là dịp may đặc trưng để thỏa mãn ý muốn, tiến hành được ý đồ riêng tây của mình. Có nhẽ chính thành ra nhưng bởi vậy cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Chính cái bọn con cháu vô tâm người nào người nào hình như cũng đã phấn kích thỏa thích. Người ta như thật tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, và cả cảnh gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân.
Tuyệt nhiên, trong đám tang ấy ko có 1 người nào tỏ ra đau khổ tiếc thương người quá cố. Ông Vưn Minh như lại còn thầm hàm ân lúc Xuân tóc đỏ đã vô tình khiến cho cái chết của cụ cố Hồng tới mau lẹ hơn, tất cả nhà người nào người nào cũng hào hứng để đón nhận ngày đưa tang, ngày nhưng cụ cố Hồng chết.
Tiếp theo ấy chính là cảnh đám tang. Cảnh đám tang như cũng đã đập vào mắt người ta trước nhất là sự học đòi lối sống tân tiến rởm quả thực nhố nhăng. Và cộng với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, qua 1 số cụ thể lựa chọn, hình ảnh đám tang lộ rõ sự học đòi lối cái lối sống tân tiến rởm đấy. Ấy hình như chính là 1 đám ma béo tát, trang trọng, và kệch cỡm như còn theo cả lối Ta, Tàu, Tây. Đám tang như có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng, và bu đích và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Và hình như lại có cậu Tú Tân lãnh đạo, hay là những nhà a ma tơ chụp ảnh đã thi nhau như ở hội chợ. Có nhẽ chính cái đám ma đấy làm huyên náo cả thị thành bằng kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu tuần tự thay nhau nhưng rộn lên. Chính bằng màn biểu diễn, và cả sự PR đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen nhưng nhân ấy, Tuyết bèn mặc đồ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình như chưa bị đánh mất cả chữ trinh. Và cả trong cái đám ma đấy còn làm huyên náo bằng việc lố lỉnh ấy chính là có thể bán cho những người nào có tang đang đớn đau vì kẻ chết như cũng đã được lợi tí chút hạnh phúc ở đời.
Quả thật đây “Thật là 1 đám ma béo tát có thể làm người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cúi đầu!…”
Phê chuẩn ấy ta còn như đã thấy còn 1 thành phần cực kỳ quan trọng nữa trong đám tang, góp phần làm nên sự béo tát của nó. Và ko người nào cả ngoài ấy là những người đưa tang. Trước hết là những ông bạn được coi là thân của cụ cố Hồng nghe đâu đưa đám tang lại như chỉ để khoe huân chương, huy chương, khoe những “kiểu râu hoặc dài hoặc ngắn hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn” nhưng thôi chứ có thương xót gì người đã mất. Rồi những giới thượng lưu đều như cảm động lúc nhận ra làn da trên cánh tay và ngực Tuyết,…Cái đám tang như là để họ có thể là trò hề, như là 1 dịp để họ những con người kia thỏa sức trình bày.
Chính bằng 1 ngòi bút trào lộng bậc thầy, tác giả tài năng Vũ Trọng Phụng đã vạch mặt bọn trưởng giả chạy theo đồng bạc, như vạch mặt cả những hạng người như học đòi lối sống tân tiến rởm, bịp bợm, dâm đãng, đồi tệ thời ấy qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia” rực rỡ này.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 5
“Số đỏ” là tiểu thuyết rực rỡ nhất của Vũ Trọng Phụng, cũng là tác phẩm có trị giá hàng đầu trong nền văn chương Việt Nam tiên tiến. Trong tác phẩm này, phê chuẩn việc xây dựng cảnh huống “cười ra nước mắt” tác giả đã phanh phui thực chất thối nát, nhố nhăng của phân khúc địa chủ, đại tư sản, qua ấy là tiếng khóc đầy xót xa cho sự suy đồi của những trị giá đạo đức tốt đẹp. Chương XV của tác phẩm – Hạnh phúc của 1 tang gia là đoạn trích điển hình cho cảm hứng trào lộng, phê phán này. Nhận xét về đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia cũng như tiểu thuyết “Số đỏ”, có quan điểm cho rằng “Số đỏ của Vũ Trọng Phụng như 1 tấn cái trò của xã hội Việt Nam thời gian thực dân nửa phong kiến thối nát”.
“Tấn cái trò” là tác phẩm 97 tiểu thuyết rực rỡ của “bậc thầy chủ nghĩa hiện thực” Balzac. Qua Tấn cái trò là bức tranh hiện thực bao la của xã hội Pháp trong những năm nửa đầu thế kỉ XIX. “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng là bức tranh xã hội thực dân nửa phong kiến với sự suy đồi của giai cấp địa chủ đại tư sản. Chính sự đồng nhất trong nội dung đề đạt đã gợi liên tưởng “Số đỏ” của Việt Nam chính là “Tấn cái trò” của nền văn chương cổ đại Pháp.
“Hạnh phúc của 1 tang gia” thuộc chương XV của tiểu thuyết Số đỏ, đoạn trích nói về đám tang của cụ cố Tổ. Phê chuẩn những cảnh huống khôi hài, tác giả Vũ Trọng Phụng đã phanh phui cái nhố nhăng của các đối tượng trong câu chuyện. Văn pháp trào lộng không xa lạ đã trình bày ấn tượng về thú vui sướng, hạnh phúc của những thành viên trong gia đình cố Hồng trước sự ra đi của cụ cố Tổ.
Ngay tên của đoạn trích đã trình bày được cái bi hài kịch trong gia đình đại tư sản danh giá “hạnh phúc của 1 tang gia”. “Hạnh phúc” là tình trạng thăng hoa, vui sướng lúc được thỏa mãn 1 nhu cầu nào ấy của cuộc sống, còn “tang gia” lại chỉ gia đình có tang, gắn với sự mất mát về tình cảm. Theo lẽ thường, 1 gia đình có tang thì ko khí bao trùm sẽ là nỗi đau thương, sự mất mát về người và tình cảm. Nhưng mà đám tang của cụ cố Tổ lại thật lạ thường, bởi đám tang tuy có sự mất mát về người nhưng mà lại có thể mang lại hạnh phúc, sự thỏa mãn cho tất cả các thành viên trong gia đình và ngoài gia đình.
Cố Hồng – đàn ông của cụ cố Tổ cảm thấy vui sướng vì được mặc áo xô gai, chống gậy “mơ mòng cho tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, chống gậy…”. Trong suốt đám tang, cố Hồng luôn tỏ ra già yếu, lẩn thẩn cùng câu nói cửa mồm không xa lạ “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Thú vui sướng của đối tượng này lúc cha của mình mất chính là muốn nghe lời trằm trồ, tán tụng của mọi người trong khu phố, muốn phô ra cái phúc của 1 gia đình đại tư sản, rằng đàn ông già bố mới mất. Vợ chồng Văn Minh là con cả của Cố Hồng, theo lẽ thường cần đứng ra lo kiêm toàn hậu sự cho ông nhưng mà vấn đề nhưng vợ chồng Văn Minh ân cần lại là việc thừa kế “ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành” và việc nên hay ko nên cưới chạy tang cho cô Tuyết.
Phán Mọc Sừng cảm thấy lâng lâng hạnh phúc vì được thêm 1 số tiền hơi hơi, cậu Tú Tân cảm thấy hạnh phúc vì được chụp ảnh “sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài năng chụp ảnh”. Cô Tuyết diện lên mình bộ y phục thơ ngây không liên quan bối cảnh. Mọi cái nhố nhăng, rởm đời được phô bày 1 cách rõ nét mang lại tấn bi hài cười ra nước mắt.
Qua đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia”, tác giả Vũ Trọng Phụng đã lên án gay gắt xã hội thực dân nửa phong kiến với phong trào Âu Hóa đầy nhố nhăng, nơi những trị giá đạo đức bị coi nhẹ, giày xéo để biến thành thứ bi hài trong cuộc sống. Ngòi bút trào lộng của Vũ Trọng Phụng đã mai mỉa, giễu đầy chua cay với đám ma khác đời, vô tiền khoáng hậu này “thật là 1 đám ma có thể khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu”.
Số đỏ là lời lên án thâm thúy cái khuất tất của xã hội thực dân nửa phong kiến, cũng là tiếng khóc xót thương cho sự ra đi của những trị giá đạo đức. “Hạnh phúc của 1 tang gia” là tấn bi hài cười ra nước mắt nhưng Vũ Trọng Phụng đã tái dựng đầy thành công.
Phân tách bài Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 6
Vũ Trọng Phụng là nhà văn hiện thực phê phán tuyệt vời của nền văn chương VN. Có nhẽ rực rỡ nhất là đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” được trích từ tác phẩm “Số đỏ”. Tác phẩm như 1 lời phê phán cái sự nhố nhăng, đồi tệ của xã hội “thượng lưu” khi bấy giờ. Ấy là những đứa con, cháu bất hiếu đã đi ngược lại với truyền thống đạo đức của dân tộc ta.
“Hạnh phúc của 1 tang gia” tác giả xây dựng đầu đề đầy kịch tính, thuần tuý khi tầm thường giả dụ gia đình có người mất thì tất cả đều phải đau khổ và thương tiếc chứ, vậy nhưng ở đây chứa đựng 1 nghịch lí: mọi người luôn bận bịu toan lo để tổ chức 1 đám tang chăm chút linh đình như 1 đám rước với lại còn vui tươi nữa chứ, những người vui tươi ấy chẳng hề người nào khác ấy chính là những đứa con cháu của cụ cố tổ. Ở đây Vũ Trọng Phụng thực thụ gây để mắt cho người đọc và làm bật lên tiếng cười phê phán rất béo. Đã từ lâu mọi người trong cái gia đình này rất mong cụ cố tổ chết để được lợi hạnh phúc. Mọi người đều có 1 niềm hạnh phúc riêng từ cái chết đấy.
Cụ cố Hồng là đàn ông của cụ tổ thế nhưng mà chỉ vì lợi riêng nhưng hạnh phúc trước sự ra đi của cha mình. Cụ thung dung ngồi hút thuốc phiện và cứ gắt 1 câu bất nghĩa “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi” tới 1872 lần và càng trình bày rõ hơn lúc cụ cứ mơ mòng nghĩ tới khi “cụ mặc đồ xô gai chống gậy, ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời phải chỉ trỏ “Úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa!’ Thật là 1 đứa con bất hiếu và háo danh tới mức mù quáng. Ko chỉ có cụ Hồng nhưng đứa cháu đích tôn của ông lại mời luật sư tới để chứng kiến cái chết của ông nội mình để cho “cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ chẳng hề là lý thuyết viển vông nữa” và ko biết phải xử trí như thế nào với Xuân tóc đỏ về những vụ thua kiện nhưng Xuân gây ra ấy chẳng hề người nào khác nhưng chính là ông Văn Minh 1 người cháu hám của, hám lợi. Còn vợ của ông – bà Văn Minh thì đây là 1 thời cơ để mặc bộ đồ xô gai tân thời của tiệm may Âu hóa và càng mừng hơn vì mốt model của đám ma được tung ra và là khi bà thu lợi nhuận để kiếm lời. Còn cô Tuyết là 1 cô con gái hư hỏng, nhố nhăng cũng có cơ hội ăn mặc thời trang “mặc bộ trang phục thơ ngây” rất nhố nhăng trông như hở cả nách và nửa vú và “trên mặt hơi có 1 vẻ buồn lãng mạng rất đúng mốt 1 nhà có đám”.
Cậu Tú Tân thì có cơ hội khoe khoang tài chụp ảnh và có dịp tiêu khiển, trong những đứa con cháu đấy hình như người nào cũng có 1 thú vui riêng nhưng mà có nhẽ người vui sướng nhất là ông Phán mọc sừng 1 kẻ trục lợi từ cái chết của cụ tổ và là 1 kẻ hám tiền, vô liêm sĩ, ông rất vui tươi vì được chia món tiền béo từ “đôi sừng” vô hình trên đầu của mình có người nào cơ mà vui lúc mình bị vợ cắm sừng cơ mà được thêm tiền vì “đôi sừng” đấy chứ! Đúng là 1 kẻ trâng tráo. Vì món tiền được chia nhưng ông bàn việc làm ăn với Xuân tóc đỏ để thu thêm lợi cho mình. Bằng cách nói dí dỏm và nghệ thuật đối lập tác giả đã chỉ ra họ là những đứa con cháu hám danh, bất hiếu, vô đạo đức đã giày xéo lên đạo lí làm người cũng như truyền thống văn hóa của dân tộc. Những người trong gia đình đã thế thì những người dưng gia đình càng vui hơn lúc họ được những phần lợi nhuận từ cái chết đấy như 2 viên cảnh sát Min-đơ & Min-toa đang khi thất nghiệp lại có việc làm và tất nhiên là có tiền, các bạn của cụ cố Hồng thì có cơ hội để khoe khoang nào là những huy chương: Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh… tới những bộ râu trên mép trên cằm, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc dài hoặc ngắn, còn các trai thanh gái lịch thì có cơ hội hò hẹn nhau, ve vãn nhau, chim nhau, cười tình với nhau đủ mọi thứ chuyện. Thật là 1 cảnh dở khóc dở cười của những kẻ trai thanh, gái lịch. Đám ma ở đây chúng ta thấy ko có sự tiếc thương, chua xót nhưng trái lại còn làm nơi để hò hẹn ve vãn.
Ở đây Vũ Trọng Phụng đã dựng lên 1 bức tranh trào lộng, phê phán thực trạng và mang đậm tính khôi hài. Ở trên tác giả đã dựng 1 bức tranh chân thật về sự điêu trá vui sướng của những người trong và ngoài gia đình thì ở đây tác giả lại mô tả cảnh 1 đám tang thật kiểu mẫu với cảnh “1 đám ma theo cả lối ta, tàu, tây, lợn quay đi lọng” 1 đám ma thật béo tát như đám rước “có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa”. Bằng giọng văn hóm hỉnh, châm biếm tác giả viết “Thật là 1 đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu…!” 1 đám ma chậm rãi như đám rước với câu “đám cứ đi” tác giả đã mô tả bao quát cảnh đưa đám nhưng mà ở đây khiến cho chúng ta liên tưởng hình như tác giả chẳng hề là người thuật lại sự việc nữa nhưng là người chứng kiến và tham dự vào đám tang ấy bằng việc mô tả cận cảnh: người ta thấy những câu như con nhỏ nhà người nào kháu thế? – con nhỏ kế bên đẹp hơn nữa! – Ừ, ừ cái thằng đấy phụ bạc bỏ mẹ! và với điệp từ “Đám cứ đi” làm rõ sự chậm rãi của đám ma hơn nữa!.
Cứ như thế tới cảnh hạ huyệt mở màn là cậu Tú Tân với “chiếc áo thụng trắng” trách móc từng người và dàn dựng những cảnh để khoe tài năng chụp ảnh của mình 1 cách điêu trá, cộng với ấy là những người bạn của cậu “rần rộ nhảy lên những ngôi mộ khác nhưng chụp để cho ảnh khỏi giống nhau “thật là vô văn hóa, bát nháo, làm mất đi vẻ nghiêm trang của đám. Tiếp tới “Xuân tóc đỏ đứng cầm mũ trang nghiêm 1 chỗ kế bên ông Phán mọc sừng” với thủ pháp nghệ thuật của mình tác giả đã mô tả sự dí dỏm của cảnh hạ huyệt bằng những tiếng khóc “Hứt…hứt…..hứt…” của ông Phán mọc sừng kế bên ấy ông còn bàn việc làm ăn với Xuân tóc đỏ, ông dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc 5 đồng gấp tư. Qua cảnh hạ huyệt và cảnh đưa đám tác giả nêu rõ hơn về màn kịch trình bày sự nhố nhăng, đồi tệ bất hiếu, bất lương của xã hội khi bấy giờ.
Từ 1 cảnh huống truyện căn bản Vũ Trọng Phụng đã xây dựng những tranh chấp theo nhiều cảnh huống không giống nhau nhằm để trình bày rõ thực chất vô đạo đức với sự nhố nhăng của phân khúc xã hội “thượng lưu” khi bấy giờ. Cộng với những thủ pháp nghệ thuật thổi phồng, nói ngược, mai mỉa càng làm nổi trội sự vô đạo đức đồi tệ của xã hội trước 1945.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 7
Ở đời, có mấy người nào là “phấn kích”, “hạnh phúc”, “vui vẻ” trước cái chết của con người, trừ lúc ấy là cái chết của đối phương ko đội trời chung. Huống chi ấy lại là cái chết của người nhà, là sự ra đi của các đấng sinh thành, thì làm sao có thể lấy làm hạnh phúc được? Thế nhưng kỳ lạ và mai mỉa thay, có 1 “tang gia” trong tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng lại “hạnh phúc” thật, lại “nhiều người phấn kích lắm”, lại “người nào cũng vui vẻ cả”…!
Nghệ thuật trào lộng, suy cho cùng, là nghệ thuật phát hiện và diễn đạt được những cái thất thường, kỳ dị chứa đựng trong nó tranh chấp trào lộng, rồi thổi phồng, phóng béo những cái thất thường, kỳ dị đấy lên để gây cười. Viết về cái “tang gia” “hạnh phúc” trong tiểu thuyết của mình, nhà văn của “rừng cười nhiệt đới” đã tỏ ra rất thư thái, thung dung khi mà làm chủ thứ nghệ thuật này. Thậm chí, ông còn nắm được nhiều cách thức tạo tiếng cười. Chỉ cần đọc kĩ 1 chương, chương XV chả hạn, cũng thấy rõ điều này.
Nội dung chương truyện có thể tóm lược như sau: Cụ Tổ họ Hồng đã ngoài 8 mươi tuổi nhưng cứ “sống mãi” (!) Đám con cháu hám danh hám lợi trong nhà chỉ mong cho ông lão này sớm chết. Mong ước này thành hiện thực lúc Xuân Tóc Đỏ – trong 1 lần “nổi nóng” vì tự ái, đã om sòm “cáo giác” trước mặt mọi người rằng ông Phán dây thép, cháu rể cụ Tổ (chồng cô Hoàng Hôn) là “1 người chồng mọc sừng”. Việc cáo giác ấy – thực ra, do ông Phán dây thép thuê Xuân làm với giá 10 đồng – đã trực tiếp gây ra cái “mệnh chung” của cụ cố Tổ và có cái đám tang kì dị này.
Tên đầy đủ của chương truyện này có vẻ rườm rà và thiếu mạch lạc 1 cách đầy dụng tâm: Hạnh phúc của 1 tang gia – Văn Minh nữa cũng nói vào – 1 đám ma kiểu mẫu. Thật là 1 cái tên xứng với những gì nhưng nhà văn mô tả, trần thuật và muốn nói trong chương truyện. Nó chứa đựng cái thất thường mang tranh chấp trào lộng (“Hạnh phúc của 1 tang gia…”.), nó dự đoán những dị đồng giữa “phái trẻ”, “phái già” cần phải hòa giải (Văn Minh nữa cũng nói vào…), và nó bao hàm cả cái “chuẩn mực” đáng hãnh diện và đáng cho những đám ma khác phải noi theo (1 đám ma kiểu mẫu).
Ngoài ra, chỉ riêng 6 chữ Hạnh phúc của 1 tang gia thôi cũng đã cô đặc trong ấy những cái thất thường và những tranh chấp trào lộng của toàn thể màn hài kịch hoành tráng nhưng các đối tượng Số đỏ đang diễn trong chương này.
Mất người nhà là mất mát ko gì bù đắp được, nỗi buồn của tang gia thường được xem là nỗi buồn thâm thúy nhất – thành ngữ dân gian thường ví von “buồn như cha chết”, “buồn như nhà có đám”; còn chủ sở hữu những nhà có đám tang thường được xem là “khổ chủ” – bởi vậy, 2 chữ tang gia thường gợi lên cả 1 số đông gia đình khổ cực, xấu số.
Nhưng mà cái tang gia này thì lại ko thế: Cả tang gia người nào cũng hạnh phúc, vui sướng. Niềm hạnh phúc, vui sướng toát ra từ ko khí và bức tranh toàn cảnh của đám tang, đặc trưng là những nhận xét, những lời bình, lời kể khôi hài của tác giả, kiểu như “Cái chết kia khiến cho nhiều người phấn kích lắm” hay “tang gia người nào cũng vui vẻ cả”, “người ta tâng bừng đi đưa giấy báo tang, thuê kèn đám ma”,… được sử dụng khá chi chít trong đoạn trích.
Niềm hạnh phúc, vui sướng của tang gia, lúc thì lộ liễu, lúc lại bí ẩn, toát ra từ từng gương mặt hài hước, tạo thành những bức biếm họa lạ mắt. Ông Phán-mọc-sừng, ông cháu rể “quý hóa” của “người chết” thì phấn kích vì với sự hỗ trợ của Xuân Tóc Đỏ, kế hoạch tận dụng sự hoang dâm điều tiếng của vợ ông làm vũ khí “đào mỏ”, đã thành công mỹ mãn ko ngờ. Nhờ có cái “mệnh chung” của ông nội vợ nhưng ông cháu rể này “đã được cụ cố Hồng bảo nhỏ vào tai rằng sẽ chia cho con gái và rể thêm 1 số tiền là vài ngàn đồng”. Chính ông ta cũng “ko ngờ rằng trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”.
Cụ cố Hồng, ông đàn ông trưởng “chí hiếu” của “người chết” thì phấn kích tới ngất ngây, vì nhờ cái “mệnh chung” của cha mình, nhờ có đám tang này nhưng cái danh giá cao sang của ông sẽ được nâng lên nhiều bậc. Cụ “nhắm nghiền mắt lại để mơ mòng tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu, để cho người đời phải chỉ trỏ: – Úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa!”. Và, “cụ chắc cả mười phần rằng người nào cũng phải ngợi khen 1 cái đám ma như thế, 1 cái gậy như thế…”.
Văn Minh (chồng), ông cháu đích tôn “chí hiếu” của “người chết” thì chỉ hot lòng “mời luật sư tới chứng kiến cái chết của ông nội nhưng thôi”. Ông phấn kích, vì nhờ cái “mệnh chung” của ông nội mình nhưng “cái di chúc” chia của kia sẽ có hiệu lực thật sự “chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa”.
Rồi, cậu Tú Tân phấn kích vì nhờ cái “mệnh chung” của ông nội nhưng sắp được dùng tới mấy cái máy ảnh mới sắm; Văn Minh (vợ) phấn kích bởi sắp được chưng diện mốt y phục mới; ông Typn phấn kích bởi được tạp chí quảng bá các mẫu thời trang nhưng ông dày công thiết kế cho đám tang, v.v.
Con cháu trong nhà, mỗi người 1 niềm hạnh phúc riêng đành rằng, ngay tới các ông cảnh sát Min Đơ, Min Toa cũng nhờ cái “mệnh chung” của cụ tổ nhưng được thơm lây: họ “phấn kích đỉnh điểm”, “vì được có đám thuê”, “đã coi ngó rất hết dạ”. Sư cụ Tăng Phú thì “phấn kích và vênh váo ngồi trên 1 chiếc xe, vì sư cụ chắc rằng trong số người đời đứng xem ở các phố, thế nào cũng có người nhìn thấy rằng sư cụ đã đánh đổ được Hội Phật giáo…”
Cụ bà thì “phấn kích vì ông đốc Xuân đã ko giận cơ mà giúp đám, điếu phúng tới thế, và đám ma như thế kể đã là danh giá nhất tất cả”. Ấy là chưa kể, các “giai thanh gái lịch” Hà thành, nhờ có đám tang nhưng được “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau,…”; các quý ông “tai béo mặt béo” thì được dịp phô diễn râu ria đủ kiểu trên cằm trên mép, khoe huân chương, huy chương đủ hạng trên ngực, trên mình v.v.
Thậm chí, tới cả “cụ tổ” cũng nhờ cái “mệnh chung” của chính mình nhưng được phấn kích: “Thật là 1 đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu…!” Nỗi phấn kích, hạnh phúc thất thường, kỳ dị, thậm chí quái đản này, qua ngòi bút Vũ Trọng Phụng, như có sức lây lan rất rộng, rất sâu: từ người bề trên tới người bề dưới, từ người trong tang gia tới người dưng tang gia, từ “khổ chủ” tới khách “đi đưa” đám, từ người sống tới “người chết”.
Nó lại được duy trì dai sức đậm đặc từ hết trang nọ đến trang kia theo diễn biến của đám tang, từ khi “phát phục” tới lúc “cất đám”, “đưa đám”, và tới cả lúc “hạ huyệt”. Xem thế đủ thấy niềm hạnh phúc nhưng cái chết kia đem đến thật là vô bến bờ và niềm phấn kích đúng là ko còn bỏ sót người nào. Vũ Trọng Phụng quả là người thích đùa và rất biết đùa.
Trong đám ma, thú vui là thật, nỗi buồn là giả, cũng có nghĩa rằng cái đám ma kia tất cả là giả. Cái khó của nhà văn là phải lật tẩy sao cho người ta thấy rõ cái giả đấy đành rằng nhưng còn phải thấy cả thuộc tính lấp lửng giữa cái giả với cái thật. Đã là cái giả, cái rởm thì phải mô phỏng cái thật, cố tình giống thật nhưng mà thường ko bao giờ hoàn toàn giống thật. Thế là hiện ra tranh chấp. Rốt cục thì rồi chân tướng thật, giả cũng tới khi phải tự phơi bày.
1 đám ma nhưng thiếu sự đau buồn và lòng tiếc thương thật tình, thì dù “béo tát”, “danh giá” tới đâu, cũng chỉ là thứ trò diễn lố lăng, chẳng thể gọi là đám ma đành rằng nhưng cũng chẳng thể gọi là đám rước đám hội. Tranh chấp thật-giả được nhà văn khai thác khá triệt để nhằm phóng béo cái thất thường, kỳ dị làm bật ra tiếng cười phê phán.
Quả thực, trong cái xã hội “số đỏ” đầy rẫy những thứ rởm đời bấy giờ, ko có cái gì là ko làm giả, làm rởm được. 1 lúc đã có bằng sắc rởm; nghệ thuật, thi ca, khoa học rởm; tân tiến “Âu hóa” rởm; tín ngưỡng rởm,… thì cũng có thể có chuyện đau buồn, tang chế kém lắm chứ. Ngoài ra, dưới ngòi bút tinh tường, sắc sảo của nhà văn, tất cả, rốt cục, sự thực đã quay về đúng với thực chất của nó.
Câu văn mở màn đoạn trích hàm chứa 1 sự đối chiếu thật – giả rất sâu sắc: “3 hôm sau, ông cụ già mệnh chung.”. Nhìn từ phía tác giả, câu văn này ẩn giấu 1 nụ cười châm biếm (chết nhưng cũng có “mệnh chung”, chết giấc?). Nhìn từ phía đối tượng (đám cháu con chí hiếu) nó ẩn giấu 1 tiếng reo mừng. Cụ tổ hẳn đã có những phen “chết giấc” khiến cho đám cháu con kia hụt hẫng bế tắc, và cả tang gia đã kì vọng cái “mệnh chung” này quá lâu rồi. Do đó, lúc ông cụ “mệnh chung” thì người ta tất phải vui sướng hạnh phúc cực độ. Và, tang gia “người nào cũng” “hạnh phúc”, “vui vẻ cả”…, nhận xét này đã vang lên trong chương truyện như là 1 điệp khúc đầy mai mỉa.
Mai mỉa hơn, khi mà “đưa đám” người ta cũng thoáng thấy đây ấy những bộ mặt buồn, nhưng mà buồn hoàn toàn là vì những cớ khác. Ông Văn Minh có vẻ mặt “đăm chiêu” buồn là vì ông mải nghĩ tới việc “thực hành” cái “di chúc kia”. Tuyết buồn “lãng mạn” là vì “ko thấy bạn giai đâu cả”. Các quí ông “tai béo mặt béo” cảm động chẳng hề vì nghe “tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán não nuột”, nhưng vì nhận ra “làn da trắng ” trên cánh tay và trên ngực tuyết,…
Khi hạ huyệt, người ta cũng nghe thấy có tiếng khóc. Nhưng mà chỉ là tiếng khóc nhằm hấp dẫn sự để mắt của mọi người, chẳng hề khởi hành từ trái tim, cất lên từ đáy lòng. Cụ Hồng khóc là cốt để người ta phải để mắt tới và khen cái gậy trong tay cụ và trằm trồ khen rằng “con giai nhớn đã già tới thế kia”. Ong Phán mọc sừng khóc “Hứt…! Hứt…! Hứt…!”, “oặt cả người đi” là cốt để người ta phải tưởng rằng, ông là 1 chàng cháu rể “quý hóa”.
Khi mà kể về “hạnh phúc” của “tang gia”, 1 mặt, tôn trọng hiện thực, Vũ Trọng Phụng cố tình tạo ra sự lớn mờ giữa cái thật và cái giả đúng như cái hiện thực xã hội vốn có: vàng thau lộn lạo, đen trắng lớn mờ. Nhưng mà mặt khác, ông cũng tỉnh ngủ vạch ra những đường biên cần phải có, giữa vàng thau, đen trắng và lật tẩy cái giả 1 cách thật tài tình.
Cả đám tang thực ra chỉ là 1 màn kịch, 1 trò diễn béo, được dàn dựng theo đúng ý của người nọ người kia. Các cụm từ “đúng với ý muốn…”, “như ý…” trong đoạn văn sau được dùng rất ý vị nhằm lật tẩy thuộc tính trò diễn đấy của đám ma:
“Cả 1 thị thành đã nhốn nháo lên khen đám ma béo, đúng với ý muốn của cụ cố Hồng. Người đời để mắt đặc trưng vào những kiểu áo quần tang của tiệm may Âu hoá như ý ông Typn và bà Văn Minh.”,…
“Ý muốn của cụ cố Hồng”, “ý ông Typn và bà Văn Minh” gợi nhớ tới ý của cậu Tú Tân qua hành vi: “hạch sách từng người 1, hoặc chống gậy, hoặc gục đầu, hoặc cong lưng, hoặc lau nước mắt như thế này, như thế nọ,… để cậu chụp ảnh kỉ niệm khi hạ huyệt.”. Vũ Trọng Phụng như nhà nhiếp ảnh đã “chụp ảnh”- tức là bấm đúng lúc- và lật tẩy được tất cả. Khái quát, sự lật tẩy của tác giả càng bất thần thì càng thú vị, khôi hài.
Đọc chương truyện, có cảm giác như ko 1 hành vi giả tạo nào của đám con cháu “chí hiếu” – dù rất bé – qua được mắt ông. Nhưng mà điều đặc trưng thú vị là sự lật tẩy của nhà văn thường tạo được bất thần. Nhờ thế, tiếng cười mai mỉa bật ra 1 cách thiên nhiên, thâm thúy. Ông lật tẩy Văn Minh chồng:
“Ông lưỡng lự, vò đầu bứt tóc, khi nào mặt cũng đăm đăm chiêu chiêu, thành thử lại vì vậy hợp thời trang, vì mặt ông thật đúng với cái mặt 1 người khi gia đình đương là tang gia lúng túng.” Ông lật tẩy cô Tuyết: “Bữa nay, Tuyết mặc bộ trang phục Thơ ngây – cái áo dài voan mỏng trong có coóc xê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen, và đội 1 cái mũ mấn xinh xinh.
Thấy người đời đồn mình hư hỏng nhiều quá, Tuyết bèn mặc bộ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh. Với cái tráp trầu cau và thuốc lá, Tuyết mời các tân khách rất nhanh nhảu, trên mặt lại có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám.” Ông lật tẩy “các ông tai béo mặt béo”: “… Nhiều ông tai béo mặt béo thì sát ngay với linh cữu, lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết, người nào nấy cũng đều cảm động hơn những lúc nghe tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán, não nuột.”
Ông lật tẩy cả đám đông: “Người nào cũng làm ra khuôn mặt nghiêm túc, song le sự thực thì vẫn nói thầm với nhau nói chuyện về vợ con, về nhà cửa, về 1 cái tủ mới mua, 1 cái áo mới may. Trong mấy trăm người đi đưa thì 1 nửa là nữ giới, đông đảo tân thời, bạn của cô Tuyết, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà Phó Đoan, vân vân… Thật là đủ giai thanh gái lịch, nên họ chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau, bằng những vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma.”
Ông lật tẩy cả bầy con cháu “chí hiếu”: “1 bầy con cháu chí hiếu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ.” Và sắc sảo, bất thần nhất là việc ông lật tẩy cuộc “trả tiền giao kèo” bí ẩn, tinh xảo giữa ông Phán mọc sừng và Xuân Tóc Đỏ: “Xuân tóc đỏ đứng cầm mũ trang nghiêm 1 chỗ kế bên ông phán mọc sừng. Khi cụ Hồng mếu máo và ngất đi thì ông này cũng khóc béo “Hứt!… Hứt!… Hứt!…”. Người nào cũng chú tâm tới ông cháu rể quý hóa đấy.
Ông ta khóc quá, muốn lặng đi thì may có Xuân đỡ khỏi ngã. Nó chật vật mãi cũng ko làm sao cho ông đứng hẳn lên được. Dưới cái khăn trắng béo tướng, cái áo thụng lòe xòe, ông phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi. – Hứt!… Hứt!… Hứt!… Xuân tóc đỏ muốn bỏ quách tay ra thì chợt thấy ông phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư… Nó nắm tay cho khỏi có người nom thấy rồi đi tìm cụ Tăng Phú lạc trong đám 3 trăm người đương rầu rĩ và đớn đau về những điều sơ ý của khổ chủ.”
Cái nhìn trào lộng sắc sảo của Vũ Trọng Phụng thường tìm tới với các vẻ ngoài nghệ thuật cân xứng. Từ cách bố cục kết cấu tới cách sử dụng ngôn từ của ông đều đậm chất muối trào lộng. Ở cấp độ kết cấu, 2 thủ pháp chủ quản thường được nhà văn sử dụng khá đắt: a) liên kết tả cảnh xa với tả cận cảnh; b) tạo cảnh huống kịch tính và duy trì được độ căng cần phải có cho câu chuyện.
Việc liên kết tả cảnh xa với cận cảnh mang tính nghệ thuật cao nhất là đoạn kể về việc “cất đám”, “đưa đám” và “hạ huyệt”. Ở ấy, sự liên kết thiên nhiên giữa cận và viễn rất hài hòa, thiên nhiên, nhưng mà viễn hay cận đều có tính năng nghệ thuật riêng. Các câu, đoạn tả cảnh xa – chả hạn: “Đám ma đưa tới đâu làm huyên náo tới ấy….”, “Đám cứ đi…”, “Đám cứ đi…”- thường khiến cho người ta có cái cảm giác là đám ma rất béo tát, linh đình, “kiểu mẫu”. (Nhưng mà thiên hạ thì vẫn hay đo lòng hiếu nghĩa của tang gia bằng chừng độ béo tát, linh đình đấy).
Khi mà ấy, các câu, đoạn tả cận cảnh và thỉnh thoảng đặc tả, thì lại khiến cho người ta có thể soi vào từng góc khuất, hay hành vi, cụ thể bé nhất để thấy hết cái điêu trá, rởm đời, lố lăng, kỳ quặc và “bất nghĩa lý” của cái đám tang này. Rõ ràng là chỉ lúc soi mắt nhìn vào từng góc khuất, từng hành vi bé nhặt thì mới thấy được sự thực này: “Người nào cũng làm ra khuôn mặt nghiêm túc, song le sự thực thì vẫn nói thầm với nhau nói chuyện về vợ con, về nhà cửa, về 1 cái tủ mới mua, 1 cái áo mới may.”, hoặc: “Xuân Tóc Đỏ muốn bỏ quách ra thì chợt thấy ông Phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư…”.
Vậy là, nhìn từ cự ly xa nhà văn thâu tóm được trung thành cái vẻ ngoài có vẻ giống thật, thậm chí rất “kiểu mẫu”, “béo tát” của đám ma. Còn nhìn từ cự ly gần, thật gần nhà văn đã lật tẩy cái giả, cái bản chất chứa đựng và được che giấu ở bên trong của nó: sự bất hiếu, bất lương và thói đạo đức giả. Tiếng cười đã bật ra, rất thiên nhiên, từ tranh chấp thật- giả này.
Kế bên việc liên kết giữa mô tả viễn và cận cạnh, nhà văn còn sử dụng cân đối kỹ thuật tạo cảnh huống kịch tính và duy trì được độ căng cần phải có cho câu chuyện. Chả hạn, sau lúc ông già “mệnh chung”, đã “được quan trên khám đã qua quýt”, thú vui của đám cháu con tưởng đã có thể nở rộ, thì vì 1 lý do nào ấy, sự phấn kích có nguy cơ bị hoãn lại. Tức khắc có bao lăm phản ứng chỉ trích lẫn nhau giữa “phái trẻ” với “phái già”:
“Phái trẻ, tức là bọn dâu con, đã mở đầu la ó lên rằng phái già chậm rãi. Cậu tú Tân thì cứ điên người lên vì cậu đã chuẩn bị mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới. Bà Văn Minh thì sốt cả ruột vì mãi ko được mặc đồ xô gai tân thơi, cái mũ mấn trắng viền đen – dernières créations.
Những cái rất ăn với nhau nhưng tiệm Âu hóa 1 lúc đã lăng-xê ra thì có thể ban cho những người nào có tang đường đớn đau vì kẻ chết cũng được lợi tí chút hạnh phúc ở đời. Ông Typn rất bực mình vì mãi ko được thấy những sự chế tác của mình ra mắt công chúng để xem các tạp chí phê bình ra sao. Người ta đổ lỗi cho ông Văn Minh ko khéo can thiệp để mọi việc phải trì hoãn, cụ cố Hồng cứ nhắm mắt nhắm mũi lại kêu khổ lắm, cụ bà hay lề lối, vẽ chuyện luộm thuộm.
Vậy ấy, người trong tang gia đã phải “la ó lên…”, “điên người lên…”, sốt cả ruột”, “rất bực mình”, “đổ lỗi cho…”, “kêu khổ lắm”,… Câu chuyện trở thành căng thẳng và giàu kịch tính hẳn lên. Lệnh phát phục chỉ mới trì hoãn có 1 ngày nhưng người ta đã bực dọc, nóng ruột, âu sầu tương tự, giả như ông già 8 mươi này cứ “sống mãi” thì họ còn bực dọc, nóng ruột, âu sầu tới mức nào. Thế mới biết, có được niềm “hạnh phúc” như của “tang gia” này cũng ko đơn giản gì. Ở cấp độ ngôn từ, chất muối trào lộng được cô đặc trong 1 số vẻ ngoài câu văn nói mỉa.
Có lúc nhà văn mai mỉa bằng lời văn có chứa các cụm từ phản nghĩa, ngược nghĩa. Tỉ dụ cụm từ “hạnh phúc của 1 tang gia” trong đầu đề đoạn trích, hoặc cụm từ “công hiệu tới nỗi họ mất mạng” trong đoạn văn nói về “thuốc thánh” đền Bia (“Người ta đã nghĩ tới cả thuốc thánh đền Bia vừa mới chữa 1 người ho lao và 1 người bi cảm hàn bằng bùn đen và cứt trâu, công hiệu tới nỗi họ mất mạng.”).
Có lúc ông mai mỉa bằng câu văn viết theo lối nói ngược. Chả hạn, sau lúc đánh dấu hàng loạt câu nói “thì thào” trơ trẽn, nhảm nhí của đám “trai thanh gái lịch” tới dự đám tang, tác giả viết: “Và còn nhiều câu nói vui vẻ, ý nhì khác nữa, rất xứng đáng với những người đi đưa đám ma.”
Tới đây, có thể kết luận rằng: Từ cái “mệnh chung” của “ông cụ già” tới đám ma giả của tang gia, và từ cái đám ma giả tang gia tới thú vui thật của bọn người hám danh, hám lợi, đạo đức giả được kể trong chương truyện này là cả 1 hành trình thông minh của 1 tài năng béo – tài năng trào lộng Vũ Trọng Phụng.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 8
Đoạn trích ” Hạnh phúc của 1 tang gia” – trích trong tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng được coi là 1 tác phẩm lừng danh và mang nhiều ý nghĩa về cuộc sống con người thời ấy. Cũng là tác phẩm lên tiếng căm hận, khinh bỉ cái xã hội thối nát khi bấy giờ.
Lúc đọc đầu đề của tác phẩm chắc ko người nào ko thắc mắc phải ko nào? Đám tang là nơi trình bày sự tôn kính, nghiêm trang lịch sự và thương tiếc với những người đã khuất nhưng mà đám tang trong tác phẩm của Vũ Trọng Phụng ấy là 1 thú vui, là thời cơ để cho mọi người khoe của là nơi để mọi người nô đùa trò chuyện cười đùa cùng nhau. Các thành viên trong gia đình bận bịu để tổ chức chăm chút, cho thật linh đình 1 ngày vui, 1 đám hội chứ chẳng hề 1 đám ma. Và là hạnh phúc của các thành viên trong gia đình trong khi người nhà của mình ra đi. Cho thấy được cái xã hội của phân khúc thượng lưu khi bấy giờ chỉ màng tới lợi danh nhưng ko màng ko tiếc thương gì người nhà của mình.
Tác phẩm đã nói lên được cái chết của cụ tổ ấy là cái chết của sự tấm tức, đã được mọi thành viên trong gia đình mong đợi. Xuân tóc đỏ là 1 đối tượng được tác giả đưa vào để làm nền móng, là người gây ra cái chết cho cụ tổ. Tất cả các thành viên trong gia đình gào lên như đau buồn xót trước cái chết của cụ tổ nhưng mà thật ra chẳng hề vậy, nhưng ấy là sự vui tươi hạnh phúc lúc cụ tổ chết đi và để lại 1 khối gia tài béo béo cho các thành viên.
Cụ cố Hồng đàn ông cả của cụ tổ thì rất phấn kích vì cái mệnh chung của cha mình và cho rằng đây là thời cơ để cụ tỏ ra sự già yếu lúc lo cho cái chết và bất thần trước cái chết của cha mình. Đối tượng này đã làm nổi trội được cái sự nhố nhăng nhưng ngu dốt hám danh trong cái xã hội phong kiến.
Văn Minh và ông Typn thì vui tươi về cái chết của ông nội và vui tươi hơn lúc ông được đưa nền tân tiến Á Âu và PR hàng của mình vào đám tang của ông nội mình. Ko chỉ vậy ông còn tìm thời cơ để trả ơn cho Xuân tóc đỏ để bịt mồm những tội ác của ông. Bà Văn Minh thì vui tươi vì sẽ được mặc đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng, viền đen. Tỏ ra sự vong ân bội bạc là 1 kẻ vô học vấn.
Cô Tuyết thì được dịp mặc bộ trang phục thơ ngây – cái áo dài voan mỏng trong có coóc-sê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội 1 cái mũ mấn xinh xinh, cùng lúc lại có dịp để gò lấy trên mặt lại hơi có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám. Để tỏ ra sự mất trinh bạch của mình còn tỏ ra mình là 1 người hư hỏng ko được dạy bảo.
Cậu Tú Tân thì vui tươi vì có thể chụp ảnh vì cái máy ảnh của cậu để lâu ngày ko dùng, cậu tỏ ra là mình là đạo diễn và săn ảnh chụp ảnh 1 cách nhố nhăng tạo ra những cảnh của ko khí đám tang.
Ông Phán Mọc Sừng thì vui tươi vì cái sừng trên đầu nhưng được lợi thêm tiền. Xuân Tóc Đỏ thì tên tuổi càng nhiều được nhiều người tôn trọng bình chọn cao vì đã có công trong cái chết của cụ Tổ.
Phê chuẩn các đối tượng trên tác giả đã nói chung được 1 cách nói chung về các thành viên trong nhà cụ tổ. Phê chuẩn các đối tượng này ta có thể thấy được cái thực chất nhố nhăng vô học của các thành viên trong gia đình lúc có người nhà của mình ra đi.
Ko chỉ các thành viên trong gia đình nhưng còn có những người dưng của gia đình cũng vậy, là thời cơ để những người ko có việc làm có việc làm, là thời cơ để mọi người trò chuyện cười đùa cùng nhau, cùng những người khoe của khoe cái sự sang giàu của mình, là dịp để họ hò hẹn, cặp kè, trò chuyện tình tứ, đi dạo phố cùng nhau. Và niềm phấn kích hơn lúc thấy được những vùng mẫn cảm quyến rũ của cô Tuyết đứa cháu hưng hỏng.
Cảnh đám tang được tổ chức như đám hội như 1 tấm đại hài kịch, nói lên sự nhố nhăng, vô đạo đức của cái xã hội thượng lưu ngày trước. Qua đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng đã phê phán phán mạnh bạo thực chất bất nhân, điêu trá và sự nhố nhăng, đồi tệ của xã hội phong kiến khi bấy giờ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 9
Được gọi với cái tên ông vua phóng sự đất Bắc, Vũ Trọng Phụng là nhà văn thích thú của ko chỉ rất nhiều bạn đọc nhưng còn với nhiều văn nghệ sĩ trong văn đàn Việt Nam. 1 trong những tác phẩm điển hình nhất của ông chính là tác phẩm Số đỏ. Số đỏ là tiểu thuyết được Vũ Trọng phụng viết năm 1936, được coi là 1 tuyệt bút của văn chương trào lộng. Ta có thể mày mò điều ấy rõ nhất qua đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia.
Ngay từ cái tiêu đề người đọc có thể nhận thấy 1 sự tranh chấp rõ ràng: tang gia nhưng mà lại hạnh phúc. Đây quả là 1 nghịch lí. Nhưng mà nếu đọc truyện thì lại thấy tiêu đề này cực kỳ có lí. Cái nhưng xã hội vốn coi là nghịch lí lại biến thành rất có lí trong gia đình đại bất hiếu này.
Bối cảnh của đoạn trích là sự ra đi của ông cụ tổ là bố của cụ cố Hồng, đã ngoại 8 mươi tuổi và nay ra đi bởi vì uất ức trước việc cháu rể chồng của cụ cặp bồ. Theo lẽ thường cái chết của người có địa vị nhất nhà, người nhập vai trò là điểm tựa ý thức cứng cáp cho các lứa tuổi thành viên trong gia đình sẽ làm đớn đau, tan tành trái tim của con cháu. Nhưng mà ở đây, cái chết của cụ cố tổ hình như lại chính là niềm mong chờ mỏi mòn của các thành viên từ rất lâu. Như 1 nhà quay phim, ống kính của tác giả quay cận cảnh từng đối tượng 1. Mỗi đối tượng lại có 1 hạnh phúc riêng, 1 thú vui khôn tả:
Cụ cố Hồng hạnh phúc vì sẽ được mọi người trọng vọng về tuổi thọ của người con giai nhớn là “cố Hồng”. Dù vẫn còn trẻ chưa tới cái tuổi “thọ” nhưng mà cụ luôn thích được mọi người trọng vọng, kính nể, thích được tôn sùng như 1 vị cụ cố đức cao trọng vọng. Hẳn rồi, bố mình chết thì mình tất nhiên biến thành người địa vị béo nhất nhà, ko cố thì còn là gì nữa. Ông Văn Minh thì mừng vì đây là thời gian cái di chúc đi vào thời gian thực hành. Ông nội mất thì cái sản nghiệp của ông mới được chính thức để lại cho con cháu nhưng người cháu trai này hẳn đang nóng ruột như ngồi trên tổ kiến mong đợi nó được tiến hành.
Bà Văn Minh thì mừng vì đây là thời cơ PR cho những mốt áo tang, đem đến lợi nhuận cho tiệm may. Đám tang của cụ cố tổ hẳn là 1 cái đám tang trang trọng và tầm cỡ, sẽ có rất nhiều người tới dự đủ các phân khúc từ quan chức đến phân khúc bình dân, với 1 “ngày hội” béo tương tự, nếu để các thành viên trong gia đình cùng diện những bộ áo tang tân thời của bà thì chẳng những ko mất tiền PR nhưng những bộ váy đấy sẽ được rất nhiều người biết tới và tìm tới với cửa hiệu Âu hóa.
Cô Tuyết thì vui tươi vì đây là thời cơ trưng diện trang phục mốt nhất trước mặt người tình cùng mọi người. Với cái vẻ đẹp xuân sắc cùng sự sang giàu của gia đình, cô có thể mua những bộ cánh điệu đà để Xuân tóc đỏ cùng mọi người ngắm nhìn sự ngây thơ của mình.
Với cậu Tú Tân thì đây là thời cơ để cậu điều khiển các nhà a ma tơ điện ảnh thi thố tài năng trước mắt mọi người. Thời khắc đương thời, có được những chiếc máy chụp hình đã chẳng hề những gia đình bình thường, giờ đây cậu lại có thể khoa chân múa tay đề nghị cả 1 nhóm thợ phải chụp kiểu này kiểu kia, góc này góc khác, quả như 1 thợ chụp ảnh tầm cỡ, đầy nghệ thuật. Có vẻ như gia đình nhà cụ cố tổ người nào cũng đeo đuổi những nét đẹp nghệ thuật tiên tiến và đời mới nhất.
Ông Phán mọc sừng thì mừng bởi cuộc thương thuyết với Xuân tóc đỏ đã xong xuôi tốt đẹp, đúng như ông mong chờ, thành công mỹ mãn. Ông vừa có thể công khai cho gia đình nhà vợ cái hãnh diện vì mình được là 1 người chồng mọc sừng, có thể phanh phui cô vợ lăng loạn Hoàng Hôn. Cái vụ thương thuyết nhưng ông đã mất tiền túi giờ đây lại phát huy tính năng còn hơn cả mong chờ, khiến cho tất cả mọi người đều biết, làm cụ cố tổ tức tới nỗi chết vì uất.
Đối với bạn của cụ cố Hồng, đây là thời cơ trưng diện các kiểu râu và các loại mề đay, “Bắc Đẩu Bội Tinh, Long Bội tinh, Cao Mên Bội tinh, Vạn Tượng Bội tinh…”. Chẳng hề tự dưng nhưng trời cho thời cơ để khoe những cái ấy với bàn dân người đời, vậy ngày giờ đây, cả người đời sẽ phải nhìn vào những huân chương của các ông. Cùng lúc đây cũng là thời cơ để họ chen nhau đi gần cỗ áo để nhìn bộ ngực của cô Tuyết qua làn áo voan của bộ váy thơ ngây.
Đối với đám bạn của con cháu: bà phó Đoan, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, cô Tuyết… gồm toàn giai thanh gái lịch, nam thiếu nữ tú của đô thành nhưng mà họ đi ở đây là để trưng diện những bộ cánh tiên tiến nhất, đám tang sẽ là 1 sàn diễn béo và họ sẽ là những người mẫu thời trang catwalk trên sân khấu của mình. Đây cũng là thời cơ để họ chim chuột nhau, cười tình với nhau, bình phẩm chê bai nhau.
Cả đám tang liên tiếp hiện ra điệp khúc “đám cứ đi”, diễn đạt 1 sự tiếp tục vô tận, cái sự việc đưa 1 đám tang như 1 trục đường trải thảm đỏ để người ta bước đi biểu diễn trong sự trằm trồ ngắm nhìn của mọi người.
Cảnh hạ huyệt là khi tụ hội đầy đủ nhất sự điêu trá vô đạo đức cũng là khi nhưng các vai hề diễn xuất 1 cách tài tình nhất (cảnh hề đấy lại gợi liên tưởng đến đám ma của Gorio trong tác phẩm của Balzac), nào là người gục người quỳ người gào khóc, tất cả theo đúng xếp đặt của cậu Tú Tân để cậu tiến hành bộ ảnh trong những phút chốc để đời. Tới ông cháu rể Phán mọc sừng cũng nghẹn ngào tiếng khóc “Hứt! Hứt Hứt” giống với mong muốn hất hất hất đất vào huyệt của ông.
Đám tang đã diễn ra theo đúng giai đoạn và đạt được kết quả viên mãn, đúng với mong chờ của mỗi người. Người nào cũng thấy khấp khởi mừng thầm vì thời cơ trời ban và họ đã đạt được đúng nỗi niềm mong mỏi lúc giữa cái đám danh giá nhất thì họ đã được khoa trương những thứ nhưng mình muốn khoe.
Tên truyện tưởng ko thật nhưng mà quả đúng là rất thật. Mỗi người đều thực thụ có những niềm hạnh phúc riêng, chẳng phải giả tạo, tưng bốc. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia nói riêng và tác phẩm Số đỏ khái quát đã phanh phui khuôn mặt của nền tân tiến phương Tây và phong trào Âu hóa, nhưng mà bản chất đây là sự ăn chơi đồi tệ của bọn trưởng giả ở thành phố. Mặt khác tác phẩm cũng phơi bày hiện thực xã hội Việt Nam trước cách mệnh, 1 xã hội nhốn nháo thật giả lộn lạo. Kẻ vô học nhưng mà giỏi bịp thì biến thành vĩ nhân, 1 mệnh phụ đồi tệ dâm đãng thì được cọi là 1 tấm gương về tiết hạnh, 1 gia đình băng hoại về đạo đức thì được coi là mẫu mực về nề nếp.
Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia lớp 11
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 10
Mỗi lúc nhắc đến Vũ Trọng Phụng người ta đều nhớ đến ông là “ông vua phóng sự của đất Bắc Kì”. Đúng vậy, ông có 1 công trình khổng lồ về phóng sự và tiểu thuyết, với các tác phẩm bất hủ như: Cạm Bẫy Người (1993), Giông tố (1936).Nhưng mà có nhẽ độc giả nhớ nhất tới tiểu thuyết “Số Đỏ” của ông. Với những sự thực xã hội bấy giờ được tác giả tô vẽ lại qua lăng kính của mình. Đặc trưng đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã nêu lên được những nét chủ chốt của câu chuyện và thấy được văn pháp trào lộng rực rỡ của Vũ Trọng Phụng.
Trong đoạn trích này chủ quản nói về cái chết và đám tang Cụ tổ được tái tạo lên như 1 màn hài kịch. Có rất nhiều cốt truyện và các khuôn mặt không giống nhau trong đám ma điều này dẫn tới 1 đám ma đau thương biến thành 1 đám ma đáng cười xót xa. Chính cái chết của cụ tổ cho thấy đây là 1 cái chết vừa đáng cười vừa đáng khóc. Tại sao lại vậy? Khóc vì đạo đức của 1 bộ phận con người suy đồi tới tột đỉnh, cha chết, ông chết nhưng “bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích thỏa thích”. “Cái chết của ông già hơn 80 tuổi” đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”. Người nào cũng nghĩ tới cái lợi cho mình, tương tự, đúng với cái đầu đề của đoạn trích tưởng như lố lỉnh của cuộc sống đời thường, nhưng mà ko “Hạnh phúc của 1 tang gia” lại đúng lúc cụ tổ mất. Những tiếng khóc, sự “báo hiếu” của con cháu bản chất là sự khoe sang giàu với người đời. Bằng ngòi bút trào lộng, châm biếm, công kích của tác giả, khiến cho đoạn trích các đối tượng được hiện lên rất đáng cười, những tiếng cười ra nước mắt.
Để thấy được hạnh phúc của gia đình lúc cụ tổ mất tác giả đã đi vào từng đối tượng để thấy được họ đang xót thương đau khổ hay biến đám ma của cụ cố tổ vào mục tiêu của bản thân?
Cụ cố Hồng – đàn ông cả của cụ tổ thì rất phấn kích vì cái chết của cha mình và cho đây là 1 thời cơ để tỏ ra già yếu lúc lo cho cái chết của cha mình. Đối tượng này đã làm nổi trội được những sự nhố nhăng nhưng ngu dốt ham danh trong xã hội phong kiến.
Kế bên cụ cố Hồng là Văn Minh và ông TYPN lại tỏ ra vui tươi khôn cùng trước cái chết của ông nội và đây cũng là 1 thời cơ để ông đưa nền tân tiến Á-Âu vào PR ở đám tang. Thật đau lòng thay, 1 đám ma hay là 1 phiên chợ để con cái mang ra PR, kinh doanh. Hay chính bà Văn Minh thì lại vui tươi vì đây là dịp để chưng diện đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng, viền đen. Đúng là sự vong ân bội bạc của những kẻ vô học vấn.
Trong đoạn trích tác giả còn nói về cô Tuyết, tới đám ma nhưng mà lại mặc bộ trang phục gây thơ “Cái áo voan mỏng trong coóc-xê, hở cả nách cả vú” tưởng như tác giả tả hơi quá, nhưng mà ko chỉ ở cách ăn mặc nhưng cô Tuyết này còn trình bày ở cả tính cách, sự lẳng lơ, tưởng như vẻ mặt buồn vì đám tang, nhưng mà đây là nỗi buồn nhớ người yêu.
Hết tới cô Tuyết lại tới cậu Tú Tấn, vui tươi vì cái máy ảnh đã được đem ra sử dụng vì Cậu sắm đã lâu nhưng ko dùng, thật ngỗ ngược lúc đám ma cơ mà dẫm lên các ngôi mộ để chụp ảnh, tạo kiểu như 1 nhà thợ chụp ảnh nhiều năm kinh nghiệm.
Hay chính ông Phán Mọc Sừng vui tươi vì cái sừng trên đầu mình được lợi thêm tiền sau lúc đám ma xong. Khi mà ấy Xuân Tóc Đỏ thì tên tuổi lại càng nhiều hơn và càng được nhiều người tôn trọng vì đã có công trong cái chết của cụ Tổ.
Ko chỉ có những người thân của cụ cố tổ phấn kích ra mặt nhưng còn những người hầu ngoài cũng góp 1 phần vào niềm hạnh phúc của gia đình lúc đang có tang. Là đám ma nhưng mà lại có kiệu bát cống, có lợn quay che lọng như thế khác nào 1 đám rước? Hay có cả kèn ta, kèn tây sự nhố nhăng của sự “âu hóa”. Hay tại chính đám ma này cũng là thời cơ cho những “nam thiếu nữ tú” “chim cò” nhau. Thật đáng lên án thay.
Qua việc tô vẽ lại các đối tượng bằng lăng kích của tác giả đã trình bày rõ được sự lố lỉnh, tây-ta lộn lạo của những học giả đòi làm sang. Bằng ngòi bút châm biếm trào lộng cay độc. Khi thì thổi phồng khi thì biếm họa. Khi tưởng như đang đau khổ đau thương nhất nhưng mà lại là những niềm hạnh phúc được vỡ oà của những con cháu bất nhân, bất hiếu. Hay đáng lẽ là sự đau thương, đau khổ, thì lại là sự phô của, sự tình tứ nhau.Từ trang chủ, bọn con cháu, hay chính những người tân khách tới viếng đều là những vai hề. Chẳng hề thiên nhiên nhưng Vũ Trọng Phụng lại viết “Người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật gù cái đầu.” Đây là 1 cụ thể bé nhưng mà cũng để cho người đọc thấy được giọng điệu mai mỉa của tác giả.
Tương tự, qua đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” cho người đọc thấy hiện thực xã hội khi đương thời, sự đáng cười nhưng mà cũng chính là sự đáng thương của 1 bộ phận con người trong xã hội khi bấy giờ. Những tiếng cười ra nước mắt vì đạo đức con người bị suy thoái, sự âu hóa tây ta lộn lạo làm nên sự lố lỉnh. Từ ấy, đáng lên án, phê phán gay gắt bộ phận này trong xã hội. Cùng lúc, cũng qua đây cho ta thấy được sự tinh tế, rực rỡ trong việc lột tả hiện thực xã hội của Vũ Trọng Phụng bằng ngòi bút trào lộng sắc sảo.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 11
Số đỏ là cuốn tiểu thuyết trào lộng được viết theo thiên hướng hiện thực chủ nghĩa. Tác phẩm đã phát huy cao độ tài năng châm biếm, công kích sắc sảo của Vũ Trọng Phụng trước những thói xấu xa, điêu trá của xã hội thực dân, phong kiến nửa đầu thế ki XX. Dưới ngòi bút kì tài của Vũ Trọng Phụng, chương nào, đoạn nào cũng thú vị, quyến rũ như 1 màn hài kịch toàn vẹn. Đặc trưng gây ấn tượng là chương Hạnh phúc của 1 tang gia.
Ý nghĩa châm biếm gửi cả trong cái tên của chương truyện. 1 gia đình có tang, thậm chí đại tang ắt phải thương tiếc, sầu não tới chừng nào, đấy vậy cơ mà hạnh phúc. Mới nghe có vẻ ngược đời nhưng mà trong tình cảnh chi tiết của gia đình này thì điều đấy lại chân thật, có lí. Ở đám tang cụ Tổ, mọi người đều vui như Tết: con cái, cháu chắt, họ hàng thân thích, người quen biết. người nào cũng thấy đây là 1 dịp may hiếm có để 1 ước muốn, 1 ý đồ nào ấy.
Vũ Trọng Phụng vạch rõ chân tướng lố lăng, lố lỉnh của những hạng người mang danh là thượng lưu, quý phái, tân tiến, văn minh nhưng mà bản chất lại là những cặn bã, quái thai của cái xã hội ở Tây dở ta buổi đấy.
Trong chương này, tác giả đã xây dựng thành công những cảnh huống tiêu biểu để biểu lộ những tính cách rực rỡ. Đầu tiên, phải nhắc đến thái độ của những kẻ có quan hệ ruột rà với cụ Tổ.
Cái chết của cụ chẳng khiến cho đứa con, đứa cháu nào thương tiếc bởi đã từ lâu, họ mong cụ chết cho nhanh để chia gia tài. Thay vào sự thương tiếc, cái chết của cụ đã mang đến cho họ thú vui béo béo ko che đậy nổi – 1 “hạnh phúc”: Cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Bọn con cháu vô tâm người nào cũng vui sướng tha hồ. Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma. Tang gia người nào cũng vui vẻ cả.
Cậu tú Tân, cháu nội cụ Tổ háo hức, phấn chấn thật sự vì cậu có cơ hội trổ tài sử dụng cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới. Vợ Văn Minh (cháu dâu) mừng rỡ vì sẽ được mặc đồ xô gai tân thời và đội cái mũ mấn trắng viền đen. để PR cho 1 kiểu đồ tặng mới lạ của shop Âu hoá vừa mới chế ra.
Còn người đàn ông cả của cụ Tổ thì phấn kích vì 1 lí do khác béo hơn. Cụ cố Hồng mơ mòng tới cái khi cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời bình phẩm, ngợi khen: úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa. Văn Minh (cháu nội), đã từng du học tận bên Tây bao năm, về nước ko có lấy 1 mảnh bằng, chỉ lăm lăm nghĩ đến chuyện chia gia tài thì ham thích ra mặt vì cái di chúc kia đã vào thời gian thực hành chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa. Riêng người cháu rể (Phán mọc sừng) lại khấp khởi, sướng rơn trong bụng vì đã được bố vợ bảo nhỏ vào tai rằng sẽ chia cho con gái và con rể thêm 1 số tiền vài ngàn đồng. Chính ông ko ngờ rằng trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới thế!
Ko khí của đám ma là ko khí của 1 ngày hội. Đây cũng chính là tranh chấp trào lộng gây cười ra nước mắt xuyên suốt hoạt cảnh này. Đám ma rất béo, béo chưa từng thấy ở đất Hà Thành lâu nay., Có đủ cả kiệu bát cống, lợn quay. đi lọng, vài 3 trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa điếu phúng, vài trăm người đưa đám nghiêm nghị, thành kính đi sát ngay sau linh cữu cụ Tổ, trong đủ thứ tiếng kèn huyên náo: kèn ta, kèn Tây, kèn Tàu, có cả âm thanh chói tai, rộn ràng của lốc bốc xoảng.
Đám ma cụ Tổ biến thành dịp may hiếm có để trưng bày và PR các mốt áo quần Âu hóa mới nhất của tiệm may vợ chồng Văn Minh – thành phầm lạ mắt của các kiến trúc sư mĩ thuật Typn. Cô Tuyết cháu gái cụ Tổ với bộ trang phục thơ ngây khá hở hang và nét mặt cố tạo ra 1 vẻ buồn lãng mạn, rất đúng mốt 1 nhà có đám, làm cho bao lăm vị khách con trai lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết phải xúc động còn hơn nghe tiếng kèn. người nào ân oán, não nuột. Bộ đồ tang đã được cải cách của vợ Văn Minh cũng khiến cho mọi người phải xuýt xoa, trằm trồ.
Ngoài những thân nhân của người quá cố phải nhắc đến đám bè bạn, tân khách của tang chủ, đi đưa đám chẳng hề để chia buồn nhưng là cốt khoe ngực đầy những huy chương như: Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh, Vạn Tượng bội tinh.. trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loàn quản.Đám nữ giới quý phái, đám trai thanh gái lịch đang đeo đuổi, đua đòi phong trào Âu hoá, vừa đi đưa ma vừa cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau. Và mai mỉa thay, họ làm tất cả những chuyện đấy bằng vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma (!) Điều ấy chứng tỏ họ hoàn toàn hững hờ với người chết, tất cả đều mặc nhiên, vui vẻ và gian trá.
Người dân 2 bên đường đổ xô ra xem đám ma như xem 1 sự lạ. Đám ma béo tới nỗi những người trong tang gia cảm thấy cực kỳ phấn kích và hàng phố nhốn nháo cả lên khen đám ma béo. Nhà văn lạnh lùng bình luận: Đám ma béo tát có thể khiến cho người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cái đầu. Thật là mai mỉa, chua chát!
Đằng sau sự khoa trương, cố làm ra vẻ trang trọng, danh giá đấy là sự rởm đời tới mức nhố nhăng, là thói háo danh tới trơ trẽn của bọn người sang giàu, hãnh tiến và bao trùm lên tất cả là thói đạo đức giả, tự lừa mình và lừa người.
Song song với việc miêu tả vẻ ngoài đám ma với đủ các nghi tiết trọng thể, Vũ Trọng Phụng ko quên đi sâu trình bày, lột trần mặt trái của nó. Ngòi bút sắc sảo của nhà văn trưng lên liên tục những bức biếm họa trước mắt người đọc, để rồi giúp người đọc nhìn thấy rằng cái đám ma béo tát đấy chỉ thiếu 1 cái độc nhất vô nhị nhưng cũng quan trọng nhất của đám ma – ấy là tình người. Thiếu lòng tiếc thương thật tình đối với người đã khuất thì tất cả những vẻ ngoài loè loẹt, om sòm kia đều biến thành bất nghĩa, thành trò cười cho người đời. Những kẻ có mặt trong đám ma giống nhau ở chỗ đều điêu trá và vô đạo đức.
Xuân Tóc Đỏ hiện ra, đẩy sự nhố nhăng, dị hợm của đám ma cụ Tổ lên đến đỉnh cao. Hắn chọn đúng khi để có mặt, trước sự để mắt của mấy trăm con người và gây ấn tượng mạnh với 2 vòng hoa khổng lồ, 6 chiếc xe kéo cao sang và 1 đám sư, cùng loại sư của báo Gõ mõ. Điều này làm cho bà cố Hồng càng thêm phấn kích: Đó, giả ko có món đấy thìa là thiếu chưa được béo, may nhưng ông Xuân đã nghĩ hộ tôi. Còn cô Tuyết, người tình của Xuân Tóc Đỏ cũng phải cảm động nhưng liếc mắt đưa tình với hắn.
Mấy cụ thể đặc tả cảnh hạ huyệt càng mai mỉa, trào lộng. Vũ Trọng Phụng tả nó như 1 vở kịch nhưng bận tay dàn dựng của đạo diễn quá ư lộ liễu, trắng trợn: cậu Tú Tân bắt từng người phải chống gậy, gục đầu, cong lưng, lau mắt. để cậu chụp ảnh, khi mà bè bạn của cậu rần rộ nhảy lên những ngôi mả khác nhưng chụp để cho ảnh khỏi giống nhau. Chất bi hài của cảnh khiến người đọc cười ra nước mắt. Chỉ có 1 tiếng khóc béo nhất bật lên là của ông Phán mọc sừng: ông oặt người đi, khóc mãi ko thôi và tiếng khóc của ông thật đặc trưng: Hức! Hức! Hức. Ông thương cho người đã khuất chăng? Chẳng hề! Ông đang đóng kịch trước mặt mọi người. Thực ra, cụ Tổ chết ông ta rất mừng vì được chia phần khá nhiều, kể cả cái giá của bộ sừng nhưng cô vợ ông đã cắm lên đầu ông. Mồm khóc, tay ông Phán dúi nhanh vào tay Xuân Tóc Đỏ 1 cái giấy bạc năm đồng gấp làm tư. để trả công hắn đã gọi ông là Phán mọc sừng trước họ hàng nhà vợ, nhờ ấy nhưng ông ta có thêm được 1 món tiền béo.
Qua chương Hạnh phúc của 1 tang gia, Vũ Trọng Phụng biểu lộ tuyệt vời tài kể chuyện của mình. Văn pháp của Vũ Trọng Phụng giỏi ở chỗ thổi phồng nhưng như ko thổi phồng, khiến cho mọi việc đều như thật và hơn thật, ông để mắt tới các tranh chấp giữa hiện tượng và thực chất, khai thác triệt để nhằm gây nên những tràng cười có ý nghĩa phê phán thâm thúy. Cảnh đám ma xuất hiện như 1 màn hài kịch sinh động, 1 bức biếm hoạ đồ sộ và cụ thể về cái xã hội tự xưng là thượng lưu, cao sang ở Hà Nội thời ấy đang phơi bày tất cả cái thực chất nhố nhăng và đồi tệ trước mắt mọi người.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 12
1 trong số những tác phẩm văn chương điển hình cho xu hướng hiện thực đã phê phán kịch liệt cái xã hội tư sản thành phố trước Cách mệnh tháng 8 1945 là tiểu thuyết “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng. Với lối văn châm biếm sắc sảo các chương trong “Số đỏ” đều là những màn hài kịch đầy thú vị, đặc trưng là chương XV “hạnh phúc của 1 tang gia”.
Đầu tiên ta hãy quan sát xem những người trong tang quyến của cái gia đình danh giá và đám tang vô tiền khoáng hậu đấy xem họ đang nghĩ gì, làm gì trước sự kiện nhưng xưa nay họ mong đợi. Điều trước tiên nhưng ta cảm thu được là ” Tang gia có hạnh phúc”. Tranh chấp và nực cười phải ko? Bởi lẽ, thông thường tang gia nào cũng rầu rĩ, đớn đau trước cái chết của người nhà. Ngược lại mỗi người trong gia đình cụ cố Hồng đều vui tươi, cảm thấy có hạnh phúc lúc cụ cố tổ vừa mất. Thử xem từng người vui ra sao nhé. Ông phán mọc sừng thấy hạnh phúc vì được thêm số tiền là vài ngàn đồng bù khoản bị vợ cắm sừng . Người đàn ông cả – Cụ cố Hồng nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng tới cái khi cụ mặc áo gai, lụ khụ chống gậy. để người đời đều chi trỏ khen 1 cái đám ma như thê, 1 cái gậy như thế. Ông Văn Minh thì lại ham thích vì cái di chúc kia sẽ vào thời gian thực hành chứ ko còn là lí thuyết viển vông nữa. Còn cậu Tú Tân sướng điên người vì có cơ hội thi thố tài chụp ảnh. Bà Văn Minh nôn nao chờ quảng bá kiểu đồ tang tân thời của hiệu may Âu hóa, rốt cục được như ý. Cô Tuyết dịp khoe với người đời cái thân thể còn gợi cảm qua lần áo tang mỏng để nói rằng “chưa tới nỗi đánh mất chữ trinh”. Hạnh phúc cứ thế nhưng tuôn ra, trào ra khó dấu diếm.
Sự quyến rũ của đoạn trích còn ở những tranh chấp trào lộng căn bản. Đầu tiên nó nằm ngay trong đầu đề của chương: “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Mọi thành viên trong gia đình đều thấy đây là 1 dịp may đặc trưng để thỏa mãn ý muốn, tiến hành được ý đồ riêng tây của mình. Do đó cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích thỏa thích. Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân.
Tuyệt nhiên ko người nào tỏ ra đau khổ tiếc thương người quá cố. Thiếu vắng loại tình cảm đấy, tất cả đều trở thành bất nghĩa. Thật vậy, còn phũ phàng hơn là bầy con cháu chí hiếu chỉ hot ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của cụ tổ. Chính ông Văn Minh, cháu nội của người quá cố, còn thầm hàm ân Xuân Tóc Đỏ, ngẫu nhiên đã gây ra cái chết của cụ già chán ghét.
Tiếp theo là cảnh đám tang. Đập vào mắt người ta trước nhất là sự học đòi lối sống tân tiến rởm. Với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, qua 1 số cụ thể lựa chọn, hình ảnh đám tang lộ rõ sự học đòi lối sống tân tiến rởm đấy. Ấy là 1 đám ma béo tát, trang trọng, theo cả lối Ta, Tàu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng, và bu đích và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Lại có cậu Tú Tân lãnh đạo, những nhà a ma tơ chụp ảnh đã thi nhau như ở hội chợ. Đám ma đấy làm huyên náo cả thị thành bằng kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu tuần tự thay nhau nhưng rộn lên. Bằng màn biểu diễn, PR đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen nhưng nhân ấy, Tuyết bèn mặc đồ Thơ ngây để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh. Đám ma đấy còn làm huyên náo bằng việc có thể bán cho những người nào có tang đường đớn đau vì kẻ chết cũng được lợi tí chút hạnh phúc ở đời. Ngoài ra nếu nhìn kỹ sự việc ta sẽ nhìn thấy ngay bản chất kỳ quặc, nhố nhăng của đám tang lạ lùng ấy. Những gì gọi là béo tát, trang trọng, danh giá của cái đám ma này chỉ là sự khoa trương điêu trá, sự rởm đời nhố nhăng, trình bày tâm lí háo danh cực kỳ kì quái, qua những vẻ ngoài nghi lễ đưa tang hẩu lốn tới buồn cười. Và chẳng thể cầm lòng được, tác giả đã phải hạ 1 câu văn diễn tả đầy đủ, toàn vẹn sự mai mỉa tới tột đỉnh: “Thật là 1 đám ma béo tát có thể làm người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích, nếu ko gật gù cúi đầu!.”
Còn 1 thành phần cực kỳ quan trọng nữa trong đám tang, góp phần làm nên sự béo tát của nó, ấy là những người đưa tang. Bọn họ là người nào? Hãy thử nhé. Trước nhất là những ông bạn thân của cụ cố Hồng nghe đâu đưa đám tang để khoe huân chương, huy chương, khoe những kiểu râu hoặc dài hoặc ngắn hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn. Các vị tai béo mặt béo của xã hội thượng lưu ấy đều cảm động (.) lúc nhận ra làn da trong làn áo voan trên cánh lay và ngực Tuyết. dù họ đang sát ngày với linh cữu. Rồi tới hàng trăm giai thanh gái lịch của Hà Thành văn vật đang Âu hóa với 1 nửa là nữ giới, đông đảo tân thời, bạn của cô Tuyết, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà Phó Đoan, vân vân. đều mang vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa ma. Cả đám đông đưa tang ấy vừa đi vừa chim chuột, xói móc, bình luận về thân thể nữ giới, nói với nhau những chuyện nhảm nhí trong đời sống đồi tệ thường nhật của họ, đã biểu thị mọi khía cạnh của cái vô văn hóa vô đạo đức của bọn người cặn bã của xã hội tư sản thành phố thời đấy. Tác giả tiếp diễn sử dụng các nhân tố thổi phồng về dạng cách lố lỉnh, tạo tranh chấp và gây cười 1 cách bí ẩn và để ta thấy rõ họ giống như thật, họ ở đâu ấy ngoài đời. Cùng lúc phơi bày 1 sự thực họ là bọn người mang cái danh hão thượng lưu, tân tiến là bọn cặn bã của xã hội tư sản thành phố.
Còn tác giả – kẻ làm phước cho tang gia lúc đã tạo ra cái chết nhưng con cháu đang trông đợi từng khoảnh khắc Xuân Tóc Đỏ? Hiện ra giữa đám tang đang đi lại, đã khiến cho cảnh đưa đám thêm nhố nhăng. Hắn biểu lộ tính tinh khôn, lém lỉnh kế bên tính đểu cáng và dâm đãng vốn có. Hắn biết tự PR đúng chỗ, hiện ra đúng khi, phục vụ đúng ý thích của những người nhưng hắn cần lấy lòng như Tuyết, như cụ bà. Tới cảnh ông Phán dúi tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư, Xuân Tóc Đỏ vội nắm tay cho khỏi có người nom thấy biến thành cực điểm của màn hài kịch đưa tang này. Sự điêu trá, bịp bợm ở đây thật vô sỉ tới kinh tởm.
Bằng ngòi bút trào lộng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã vạch mặt bọn trưởng giả chạy theo đồng bạc, học đòi lối sống tân tiến rởm, bịp bợm, dâm đãng, đồi tệ thời ấy qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia”. Vũ Trọng Phụng xứng đáng là 1 nhà văn hiện thực bậc nhất trong nền văn xuôi trước Cách mệnh tháng 8 1945.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 13
Vũ Trọng Phụng là nhà văn của trào lưu văn chương hiện thực với các tác phẩm ông lên án xã hội đương thời. Đặc trưng là tác phẩm Số đỏ đã khắc họa rõ xã hội đương thời 1 xã hội bị thực dân Pháp cầm quyền. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia đã tái tạo cảnh tang gia của gia đình cụ cố Hồng với những sự lố lỉnh, kịch cỡn nhất.
Cảnh tang gia lúng túng lúc có công bố cụ cố Tổ chết. Điểm nhìn được đặt vào đám con cháu. Nguyên cớ là do các thành viên vui vẻ vì cụ cố Tổ chết tờ chúc thư đã đi vào tiến hành để được chia gia tài. Gia đình sẵn sàng đám tang với gia đình cụ cố Hồng rất bận bịu sẵn sàng. Trên gác vợ chồng cố Hồng tranh cãi về việc lấy chồng của Tuyết, dưới nhà con cháu sục sôi giờ phát phục đưa tang tiến hành những công tác mong muốn, giao thương khoa khoang tiền của danh vọng. Đám tang và lễ tiết, vẻ ngoài cùng nội dung sẵn sàng chăm chút.
Cụ cố Hồng cha Văn Minh đàn ông cụ cố Tổ người cao tuổi nhất trong gia đình lại thích mọi người nhìn mình già, thích nghe gọi cụ ấy là thị hiếu quái lạ, cụ thể trào lộng là vong hồn toàn tác phẩm. Trong khi gia đình nhốn nháo. “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi” lúng túng, cáu kỉnh, tính liệu thích hợp với đám tang nhưng mà cụ chẳng biết gì, phát ngôn như con vẹt. Thung dung ngồi hút 60 điếu thuốc viện tỏ vẻ đăm chiêu nhưng mà bộc lộ cho 1 tình trạng ko chút đau buồn che đậy 1 sự trù hoạch, khoe mẽ bên trong. Cụ thể “nhắm nghiền mắt” tỏ vẻ lúng túng nhưng mà đang mơ tới khoảnh khắc mình được diễn tròn vai 1 người con già lão có hiếu. Cụ thể liên kết với giọng điệu mai mỉa, văn pháp phô trương làm bật lên hình ảnh cụ cố đại diện cho bọn trọc phú hãnh diện trong xã hội đương thời.
Ông Văn Minh với vẻ vẻ ngoài vò đầu bứt tóc, lưỡng lự đăm đăm, chiêu chiêu bên trong thì lo mời luật sư để chứng kiến cái chết của ông nội để di chúc kia đi vào thời gian tiến hành.
Bà Văn Minh nóng ruột vì ko được quảng bá tân thời diễn thời trang. Còn Văn Minh lại nghĩ tới Xuân tóc đỏ người có công nhiều nhất dẫn tới cái chết của cụ cố Tổ. Tranh chấp giữa vẻ vẻ ngoài với nội dung bên trong để thấy Văn Minh hiện lên bất hiếu cái chết của ông nội thuần tuý là việc kinh doanh.
Cụ Tú Tân với vẻ vẻ ngoài điên người lên, bên trong nóng ruột kì vọng được dùng máy ảnh chưa bao giờ sử dụng. Đám tang là cơ hội để cậu trình bày tài năng. Ấy là 1 kẻ háo tài. Còn Phán mọc sừng là người phấn kích nhất ngỡ ngàng với trị giá béo béo của cặp sừng. Ấy là người vô đạo vô sỉ ko có liêm sỉ, phấn kích vì được cho thêm tiền. Đồng bạc với phán mọc sừng cao hơn cả hạnh phúc, cả danh dự.
Còn Xuân tóc đỏ đối tượng trung tâm nhưng mà lại chưa hiện ra nhưng mà hắn lại là người có công nhất. Cái chết của cụ cố Hồng đã mang lại cho hắn nhiều tiền, danh và tình. Cái buồn bỗng thành thú vui, đại tang hóa đại hỉ, buồn trong khi vui đã là điều khiếm nhã, vui trong khi buồn lại là điều bất nhân. Cả gia đình cụ cố Hồng là địa bất nhân bất lương. Từ ấy nhưng Vũ Trọng Phụng muốn nói sự thực cay đắng lối sống Âu hóa với quyền lực của đồng bạc. Nhà văn xót thương cho căn số những người sống trong xã hội này, những con người biến thành con rối của xã hội.
Đặc trưng cảnh đưa đám và cảnh hạ huyệt đã nói lên hoàn toàn xã hội ấy. Khâu sẵn sàng náo nhiệt bao lăm thì thì khi đưa lại náo nhiệt bấy nhiêu. Đám tang béo tát, cao sang đám tang đi tới đâu làm huyên náo thị thành tới thế bởi sự khoa trương, đám tang hẩu lốn, hổ lốn có sự pha trộn nhiều văn hóa. Những người đưa đám đủ thành phần, đủ nhân vật, cảnh sát, từ đám tân khách béo tới người nghèo hèn. Tất cả ko người nào ân cần tới người đã khuất dù rằng họ có vẻ vẻ ngoài rất hợp đám tang. Đám tang vang lên 2 lớp âm thanh: khóc lóc những người trong tang gia ấy là tiếng khóc giả ko đau thương và âm thanh nói chuyện của những người đưa đám. Đã vẽ ra 1 xã hội bịp bợm luôn khoác trên mình chiếc áo đạo đức giả cố tô son trát phấn.
Cảnh cử hành tang lễ “đám cứ đi” còn đó vẫn diễn ra. Câu khẳng định liên kết tín hiệu 3 chấm của tác giả khẳng định đám tang điêu trá vẻ ngoài tranh nghiêm, cận cảnh lố lỉnh. Sự điêu trá đấy vẫn còn đó vẫn được bằng lòng. Phải chăng “chó điểu” với những con người bất nghĩa lí.
Cảnh hạ huyệt là cảnh trào lộng lố lỉnh nhất với cụ thể cậu Tú Tân lôi thôi trong chiếc áo thụng trắng đã hạch sách từng người 1 để chụp ảnh. Cậu làm đạo diễn cho 1 màn hài kịch được lập ngay trên màn hạ huyệt. Đám rước đám hội chứ chẳng hề đám ma. Cụ thể ông phán mọc sừng khóc béo mãi ko thôi cả đại gia đình phải ghi nhớ công ơn. Âm thanh “Hứt!.Hứt!” thoạt nghe tưởng tiếng khóc của đàn ông nhưng mà nghe kĩ là tiếng hất đất thật nhanh để về chia của nả. Hay tiếng hất của tác giả muốn hất cả đất trời. Cụ thể ông phán dúi Xuân tờ giấy bạc năm đồng gấp tư để cảm ơn Xuân là cụ thể trào lộng tinh xảo nhất là đỉnh cao sự điêu trá bới đây là giờ khắc từ giã sinh li dành sự quân tâm cho người đã khuất nhưng vẫn còn thời kì nghĩ tới tiền. Lợi dụng cái chết của người nhà để kiếm tiền.
Qua cái chết của cụ cố Tổ thú vui ko chỉ ngừng lại trong gia đình nhưng còn lan ra ngoài xa hội. Đoạn đức gia đình bằng loạn, đạo đức xã hội ko có. Cả đám tang là sàn diễn kịch đời và đám con cháu là diễn viên cuốn hút nhất, con cháu bất nhân, xã hội vô đạo đều vì tiền, tình, lợi danh.
Tác phẩm đã khắc họa bức tranh xã hội khi bấy giờ với quyền lực của đồng bạc đặt lên trên tình cảm người nhà trong gia đình. Từ ấy nhưng tác giả muốn lên tiếng phê phán và là bài học cho chúng ta để thấy được gia đình luôn là điều quan trọng nhất.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 14
Năm 1939, Vũ Trọng Phụng bước sang tuổi 24. Ông vua phóng sự đất Bắc liền cho có mặt trên thị trường năm tác phẩm nổi danh: “Giông tố”, “Số đỏ”. “Làm đĩ”, ” Vỡ đê”. “Hạnh phúc của 1 tang gia” là đoạn trích nằm trong tác phẩm “Số đỏ”.
Tang gia là gia đình đau thương buồn thảm. Đó vậy cơ mà hạnh phúc. Lúc cụ Tổ hơn 80 tuổi phải chết đã “sướng lắm”.
Tác giả đã xây dựng thành công 1 cảnh huống tiêu biểu để phơi bày sự đồi tệ trong cái gia đình trưởng giả này, phanh phui những quái thai của cái xã hội dở Ta dở Tây buổi đấy. Bố chết, ông chết “bọn con cháu vô tâm cũng phấn kích thỏa thích”. Đây là dịp hiếm có để khoe của, kheo giàu, phô cái sang ra cho người đời biết. “Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê xe đám ma, vân vân. Thú vui tràn trề:” tang gia người nào cũng vui vẻ cả”.
Người đàn ông cả – cụ cố Hồng – hút liền 1 chập 60 điếu thuốc phiện, hỉ hả lim dim đôi mắt. Hôm nay, cha chết, cụ vui vẻ lắm, nhưng mà thằng bồi tiêm vẫn còn đếm được 1872 cậu gắt: “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Trong cái dư vị êm ái của thuốc phiện, cụ “nhắm nghiền mắt lại để mơ mòng ” tới cái giờ khắc hạnh phúc “hạnh phúc nhất: mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu” để cho người đời phải trằm trồ::” 1 cái đám ma như thế 1 cái gậy như thế”, rồi kinh ngạc chỉ trỏ: úi giời, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa.,.”. Đàn ông đã “báo hiếu” cha tương tự! Ấy là 1 nét biếm họa thần tình. Tâm hồn sa đọa, đạo lí suy đồi tới khốn cùng, từ cha tới con.
2 đứa cháu nội của cụ Tổ hiện ra giữa đám tang với bao nét kệch cỡm nhố nhăng, Văn Minh đi Tây du học 6-7 năm nhưng chẳng có 1 “mảnh bằng nào cả” về nước hắn mở hiệu may để khích lệ cho trò đời “Âu hóa” nhằm “phô ra những bộ phận bí ẩn của phái đẹp”. Ông nội chết, đứa cháu quý hóa này lăm lăm nghĩ đến chuyện chia gia tài, ham thích ra mặt vì “cái di chúc kia đã vào thời gian thực hành chứ ko còn là lí thuyết viển vông nữa”. Cậu Tú Tân thì mở cờ trong bụng trong bụng, được dịp trổ tài bấm lách tách “mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Khi đưa tang, cậu xăng xít chạy lên chạy xuống, cậu dàn cảnh, cậu đạo diễn khi hạ huyệt hạch sách từng người cách “chống gậy”, “gục đầu”, “cong lưng”, “lau mắt”, như thế này, thế nọ để cậu bấm máy. Y “lôi thôi trong chiếc áo thụng trắng” như 1 tên hề!
Vũ Trọng Phụng đã tả đám ma cụ Tổ bằng nhiều nét hoạt kê, châm biếm chua cay cái rởm đời của bọn thượng lưu tha hóa. 1 đám ma béo tát “1 đám ma kiểu mẫu” nhưng mà chẳng qua là 1 đám rước xách. Có kiệu bát cống lợn quay đi lọng. Có lốc bốc xoảng và bu dích. Có nhiều vòng hoa, 300 câu đối, vài 3 trăm người đi đưa. Đúng là 1 đám ma tạp pí-lù “theo cái lối Ta Tàu, Tây”. Bởi vậy nên bầy con cháu thì hạnh phúc, còn “người chết nằm trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích nếu ko gật cái đầu.”. Lấy cái bất hợp lí để phanh phui cái nhố nhăng, đồi tệ là 1 nét vẽ cực kì sắc sảo, lạ mắt trong nghệ thuật trào lộng của Vũ Trọng Phụng.
“Có bao đám tân khách” quý phái và ” cao sang” tới đưa ma cụ cố Tổ. Nữ giới chiếm 1 nửa, là ‘”giai thanh gái lịch”, là bạn của Tuyết và bà Phó Đoan. Họ tới đưa ma là để “cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, hò hẹn nhau.”. Bọn mày râu, bạn của cụ cố Hồng tới đưa tang để khoe mẽ “ngực đầy những huy chương” của “mẫu quốc” hay của bọn bù nhìn ban phát cho. Lúc tả bộ râu của đám tân khách này, tác giả “Số đỏ” đã sáng hình thành những cụ thể, những ngôn từ và giọng điệu trào lộng cay chua. 1 lối nói nhạo, giễu thần tình. Trên mép và cằm các ông trưởng giả khoe tài khoe đức đấy “đếm đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung hoặc lún phún hay rầm rạp, loăn xoăn,.”. Người đọc phải ôm bụng nhưng cười lúc đọc đoạn văn tả những bộ râu đấy. Đằng sau bộ râu kia là những mặt người tha hóa vô luân!
Vũ Trọng Phụng đã dùng thủ pháp “phục bút” lúc tả sự hiện ra của Xuân Tóc Đỏ. Tuyết mặc bộ ” thơ ngây” để đi mời trầu và thuốc lá tân khách với “vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt 1 nhà có đám”. Cô cực kỳ phấn kích lúc thấy “anh Xuân” đã tới bên “liếc mắt đưa tình . để tỏ ý cảm ơn” Xuân Tóc Đỏ đã tới đưa đám 1 cách cao sang cực kì, với 6 chiếc xe, với sư chùa Bà Banh, với sư cụ Tăng Phú, 2 vòng hoa béo. đã khiến cho cụ bà phấn kích kêu lên: “Đó, giá nhưng ko có món đấy thìa là thiếu chưa được béo, may nhưng ông Xuân đã nghĩ hộ tôi!”. Xuân chẳng giận lại còn tới điếu phúng rất béo, khiến cho đám ma cụ cố Tổ trở thành “danh giá nhất tất cả”.
Xuân Tóc Đỏ hiện ra, ông Phán “mọc sừng” vốn đã nhờ “đôi sừng hươu” đấy nhưng được bố vợ chia cho thêm vài ngàn đồng tiền, trong khi khóc thật béo: “Hứt!. Hứt!.. Hứt!.” để báo hiếu vẫn ko quên giữ chữ “tín” với ân nhân. Ông ta đã “dúi vào tay” Xuân ” 1 cái giấy bạc 5 đồng gấp tư”. Cuộc sắm bán hay trả nghĩa diễn ra song phẳng và bí ẩn quá! Xuân và ông Phán “mọc sừng” như 1 cặp bài trùng, 2 diễn viên hài siêu đẳng. Chính cảnh này là tột bực của sự trào phúng trong màn hài kịch “đám ma kiểu mẫu”. Chính ở cảnh này, sự bịp bợm, điêu trá và thô bỉ của bọn “thượng lưu”, đã lên đến độ trâng tráo quá kinh tởm. Những con người ‘ chó đểu” trong cái xã hội “chó đểu” là như thế ấy!
Tóm lại. qua chương “Hạnh phúc của 1 tang gia”, Vũ Trọng Phụng trình bày tuyệt vời tài kể chuyện và nghệ thuật hoạt kê trong mô tả. Cái tài của tác giả “Số đỏ” là đã thổi phồng những bức chân dung biếm họa, những cảnh đời nhố nhăng theo thủ pháp của nghệ thuật trào lộng khiến cho người ta cười nhưng thấy được bao sự thực chứa đựng ở trong ấy. Chuyện kể đầy kịch tính với bao sự bất hợp lí tới ghê người đã lật tung cái mặt nạ của bọn đạo đức giả !
Tiếng cười trong “Số đỏ” là tiếng cười châm biếm có trị giá cáo giác và mang ý nghĩa xã hội thâm thúy. Đám ma cụ cố Tổ thực sự là 1 màn hài kịch, diễn viên là bầy con cháu và lũ tân khách, đã phơi bày tất cả cái thực chất nhố nhăng và đồi tệ của xã hội nhuốm màu sắc “Âu hóa” kệch cỡm.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 15
Có người nói rằng: Hài vồn là cái bi được đẩy lên tới đỉnh cao. Gốc của cái hài là cái bi, và sâu xa hơn là khao khát cái đẹp. Đằng sau tiếng cười ta thấy sự phê phán, bất bình của tác giả trước hiện thực. Điều này hoàn toàn có thể kiểm chứng qua những sáng tác của Vũ Trọng Phụng. Mỗi tác phẩm của ông là 1 chuỗi cười dài đầy phẫn nộ ném vào cái xã hội nhố nhăng, đồi tệ đương thời. Trong số ấy, số đỏ (1936) là tác phẩm điển hình. Tiếng cười sắc nhọn của ông bật ra ở tất cả các chương trong cuốn tiểu thuyết. Rực rỡ nhất là đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia, nằm ở chương XV. Đoạn trích đã lột tả được toàn thể chân dung các đối tượng phê chuẩn 1 cảnh huống đặc trưng.
Mỗi chương trong tiểu thuyết số đỏ đều có 1 đầu đề riêng và đầu đề nào cũng giật gân, lạ mắt, hấp dẫn sự để mắt của người đọc. Ngay trong cách đặt tên: “Hạnh phúc của 1 tang gia” đã biểu lộ cảnh huống trào lộng: “Tang gia” cơ mà “hạnh phúc”, Nhà có người chết cơ mà vui. Đầu đề này cho thấy tang gia quả có lúng túng thật nhưng mà lúng túng 1 cách phấn kích, lúng túng chẳng hề để tổ chức 1 đám ma nhưng để tổ chức 1 ngày hội, 1 đám rước. Tiếng cười chỉ bật lên khỉ có tranh chấp, những chuyện ngược đời, trái lẽ thường, nhân sinh. Từ tiếng cười có thuộc tính mở màn rất quan trọng này, người đọc theo sự hướng dẫn của tác giả khám phá hàng loạt tranh chấp tiếp theo và ở mỗi tranh chấp, tiếng cười lại được bật ra thành 1 chuỗi cười dài đầy chua xót. Phê chuẩn cảnh huống trào lộng này, chân dung các đối tượng trong xã hội “Số đỏ” cũng hiện lên cực kỳ sinh động, từ chân dung các tư nhân đến chân dung cả 1 cộng đồng, từ các thành viên trong gia đình đến các đối tượng đám đông ngoài xã hội. Nếu chân dung các tư nhân hiện lên rõ nét nhất trong cảnh tang gia thì chân dung đối tượng đám đông lại được bổ sung ở cảnh đưa đám.
Người chết là cụ cố tổ. Cụ để lại cho con cháu 1 gia tài béo nhưng mà cụ già quái ác này lại ghi trong chúc thư là chỉ chia của nả cho con cháu sau lúc cụ nhắm mắt xuôi tay. Do vậy đám con cháu nóng ruột mong đợi cái chết của cụ như kì vọng 1 niềm hạnh phúc. Và “cái chết kia đã khiến cho nhiều người phấn kích lắm”. Tương tự, bước trước tiên, Vũ Trọng Phụng đã phát xuất hiện cái hạnh phúc chung của đám con cháu cụ cố tổ. Cái hạnh phúc của họ khiến cho nỗi ai oán tử biệt sinh li hoàn toàn mất ý nghĩa. Ko khí đám ma cứ rộn rã, tâng bừng như đang vào chính hội: “Người ta tâng bừng vui vẻ đi đưa giấy báo tang, gọi phường kèn, thuê đám ma”; “bọn con cháu vô tâm người nào cũng phấn kích tha hồ”, Khách khứa tới chia buồn cũng “nhộn nhịp” ko kém.
Ko ngừng lại ở việc phát xuất hiện thú vui chung của đám thân thích trước thây ma bất hạnh, Vũ Trọng Phụng còn tiến thêm 1 bước quan trọng, đưa ngòi bút sắc sảo lách sâu vào nghĩ suy của mỗi đối tượng để vạch trần và tung hê lên ko tiếc thương tất cả cái vui, cái hạnh phúc riêng đầy ích kỉ của chúng.
Cụ cố Hồng hiện lên là kẻ rởm đời, đua đòi. Mới 60 tuổi nhưng đã thích người ta gọi là cụ cố. Từ trước đến nay cụ chỉ được diễn trò đời già lão trong gia đình. Thì nay, cái chết của ông bố dã tạo cho cụ cái thời cơ vàng để ông có cơ hội khoe già với người đời. Cụ nhắm mắt nhắm mũi mơ mòng đến cảnh mình mặc đồ xô gai, vừa ho khạc vừa khóc mếu để cho người đời phải chỉ chỏ: “úi kìa, con giai nhớn đã già tới thế kia kìa”. Trong khi tang gia lúng túng, thẳng bồi tiêm đếm được đúng 1782 câu gắt “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Cụ biết gì? Chúng ta ko biết, chỉ thấy rằng lồ lộ trên trang giấy là 1 kẻ thích trình bày. Cụ lặp lại câu nói đấy như 1 con vẹt . Ko tư tưởng bởi chính câu nói ấy cụ cũng ko tinh thần được nó là thế nào. Cũng như con số 1782 câu nói “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”, người đọc chẳng thể ko để mắt đến con số 60 điếu thuốc phiện. Người ta thường nói “tang gia lúng túng” nhưng mà ở đây nghe đâu cụ cố Hồng ko có chút mảy may lo âu nào. Việc ông bố nằm xuống chẳng liên can gì đến nếp sinh hoạt, của cụ cố. Cái khoái lạc của thuốc phiện để lại trong phổi đã xua tan hết thứ tình cảm cha – con sơ khai. Ko chỉ bất hiếu, cụ cố Hồng còn đáng khinh bỉ hơn vì cố nhập vai 1 người con hiếu đễ. Người đọc sau tiếng cười bật ra trước sự dị dạng của cụ thì lại càng chua xót và phẫn nộ hơn lúc nhìn thấy thực chất điêu trá, hợm mình, phô trương ở đối tượng.
Dân gian có câu: “nhà dột từ nóc”, đám con cháu của cụ cố cũng tỏ ra ko chịu thua kém ông cha mình. Chân dung đám con cháu phải kể đến trước tiên là ông Văn Minh. Đối tượng này hiện lên với khuôn mặt đăm đăm chiêu chiêu rất thích hợp với cảnh nhà có đám. Ngoài ra, cái khiến ông mang khuôn mặt đấy chẳng hề là nỗi niềm dành cho người đã khuất nhưng là nghĩ cách làm sao “mời luật sư tới chứng kiến cái chết của ông cụ” để “cái chúc thư kia sẽ vào thời gian thực hành chứ chẳng hề là lý thuyết viển vông nữa”, Thêm vào ấy, ông băn khoăn ko biết nên đối xử với Xuân Tóc Đỏ thế nào. Xuân có tội đã cáo giác 1 em gái ông hoang dâm và thu hút 1 cô em gái khác khiến cho gia phong nhà ông phải 1 phen nghiêng ngả nhưng mà lại có công khiến cho cụ tổ “mệnh chung”. Với Văn Minh, 2 cái tội kia chỉ là tội bé còn công của Xuân mới thực là béo. Thế ra, danh dự, phẩm chất của gia đình ko có trị giá bằng những đồng bạc nhưng ông sắp được lợi. Vũ Trọng Phụng đã rất tài tình lúc phát xuất hiện cái tranh chấp giữa hiện thực và thực chất, giữa bên ngoài và bên trong của đối tượng này. Gương mặt đăm chiêu kia ko khởi hành từ tình thương nhưng mà lại rất hợp với cảnh 1 người đang khi tang gia lúng túng.
Cậu Tú Tân thì “điên người lên” vì đã sẵn sàng mấy cái máy ảnh nhưng chưa được dùng đến. Với cậu, đám ma cụ cố tổ chỉ là dịp được 1 thị hiếu, 1 thú giải trí.
Ông Phán mọc sừng tuy là người trực tiếp gây ra cái chết của cụ cố nhưng mà lại tỏ ra rất hạnh phúc. Thậm chí ông còn “trù hoạch ngay với Xuân 1 công cuộc doanh thương”, ông cháu rể quý hoá này lộ rõ là 1 kẻ hám tiền bất nhân. Hắn ko chỉ coi đồng bạc hơn hạnh phúc nhưng còn coi nó quan trọng hơn cả danh dự bản thân. Do vậy Phán Mọc Sừng mới hả hê và kinh ngạc “ko ngờ rằng đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”. Cái chết của cụ cố tổ chính là mở đầu cho 1 cuộc làm ăn béo của ông.
Với bà Văn Minh và ông Typn thì đám tang là thời cơ nghìn năm có 1 để quảng bá, PR cho các mốt áo quần của trào lưu Âu hoá, Chính thành ra, lúc chưa thấy cụ cố Hồng ra lệnh phát phục, Văn Minh vợ “sốt cả ruột vì mãi ko được mặc những đồ xô gai tân thời” còn “ông Typn rất bực mình vì mãi ko được thấy những sự chế tác âm đạo ra mắt công chúng để xem các tạp chí phê bình ra sao”.
Tương tự, Vũ Trọng Phụng đã lật tẩy nề nếp gia phong của giai cấp tư sản trong công cuộc “Âu hoá”, “Giải phóng”. Cái chết của cụ cố tổ trưởng là mất song lại được rất béo; được tiền, được danh, được tình. Cái buồn hoá thành cái vui, đại tang biến thành đại hỷ. Nếu buồn trong khi vui là khiếm nhã, vui trong khi, buồn là bất nhân thì gia đình cụ cố Hồng là 1 gia đình đại bất nhân, bất lương. Qua gia đình này, tác giả đã nói lên 1 sự thực đắng cay: lối sống Âu hóa đã làm băng hoại đạo đức, tấn công vào những thành trì tưởng cứng cáp nhất là tình cha – con, vợ – chồng, ông – cháu.
Nếu ở cảnh tang gia, đám ma cụ cố tổ mới chỉ làm cho 1 gia đình hạnh phúc thì ở cảnh đưa đám, chẳng những gia đình nhưng còn cả xã hội cũng nô nức, tâng bừng theo.
Đám tang giống như 1 đám hội tâng bừng, rộn ràng, “đưa tới đâu làm huyên náo tới ấy”. Nó theo cả lối ta, Tây, Tàu, “có kiệu bát cống và lợn quay đi lọng, cho tới lốc bốc xoảng và bú-dích, và vòng hoa, có tới 3 trăm câu đối”. Đây là đám ma của nhà giàu, hơn nữa còn là của những kẻ hợm mình, khoa trương, nhố nhăng, kệch cỡm, thừa tiền nhưng mà thiếu học.
Trong cảnh đưa đám, Vũ Trọng Phụng đã thật tinh tường lúc phát xuất hiện mỗi người đều có những thú vui riêng.
Min Đơ và Min Toa phấn kích đến đỉnh điểm lúc được “thuê giữ trật tự cho đám ma” vào giữa khi “đang buồn như nhà buôn sắp phá sản” vì “ko có người nào đáng phạt nhưng phạt”. Cụ cố tổ nằm xuống đã khắc phục nạn thất nghiệp cho 2 viên cảnh sát này nên cái hết dạ của chúng cũng chỉ là cái hết dạ vì tiền. Vũ Trọng Phụng đã phanh phui thực chất của nghề cảnh sát trong xã hội thực dân. Bản chất nó chỉ có 1 tính năng độc nhất vô nhị là lăm lăm phạt tiền tài người khác nhưng thôi.
Trong đám ma này “người nào cũng vui vẻ cả, trừ 1 Tuyết”. 1 mình Tuyết âu sầu tới độ: “muốn tự vẫn được”, nhưng mà chẳng hề vì người chết nhưng là âu sầu vì tình; “Kiếm tìm khắp mặt trong bọn người đi đưa đám ma cũng ko thấy bạn trai đâu cả, Tuyết như bị kim châm vào lòng”. Đặc trưng, vẻ mặt và y phục của cô có vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt: “Bữa nay Tuyết mặc bộ trang phục thơ ngây – cái áo dài voan mỏng, trong có coóc-xê, trông như hở cả nách và nửa vú – cơ mà viền đen và đội 1 cái mũ mấn xinh xính để cho người đời phải biết rằng mình chưa đánh mất cả chữ trinh”. Với đối tượng này, đám ma là dịp để thanh minh với người đời về sự “trắng trong” của mình, nhưng mà ngay trong sự thanh minh đã lộ ra thực chất “hư hỏng hợp lí luận” của cô “gái mới tân thời”.
Giống như cụ cố Hồng, bạn của cụ tới đám tang chẳng hề để chia buồn nhưng là để khoe râu và khoe huân chương: “Những ông bạn thân của cụ cố Hồng, ngực đầy huân chương như Bắc đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh, Vạn tượng bội tinh, vân vân… trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn xoăn”. Với tiếng nói trào lộng, mai mỉa, tác giả đã kiến lập trên trang vãn những bộ mặt nhôm nhoam, dị dạng, đầy thuộc tính biếm hoạ. Đặc trưng, “những ông tai béo mặt béo thì sát ngay với linh cữu, lúc nhận ra làn da trắng trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết, người nào nấy đều cảm động hơn lúc nghe tiếng kèn Xuân nữ người nào ân oán, não nuột”. Tương tự, cái đạo mạo bên ngoài của các vị đã bị Vũ Trọng Phụng phanh phui thực chất.
Cái chết của cụ cố tổ khiến cho nhiều người phấn kích lắm. Trong ấy có cả sư cụ Tăng Phú: “Sư cụ Tăng Phú thì phấn kích nhưng vênh váo ngồi trên 1 cái xe, vì sư cụ chắc rằng trong số người đời đứng xem ở các phố, thế nào cũng có người nhận rằng sư cụ đã đánh đổ được Hội Phật giáo, và như thế thìa là 1 cuộc đắc thắng trước tiên của báo Gõ mõ vậy”. Cái xấu xa chưa bao giờ lại lộ ra sức khai, trơ tráo, ko cần che giấu như thế. Đấng tu hành tưởng đã dứt bỏ được mộng trần ngày giờ đây hiện nguyên hình là 1 kẻ hãnh tiến, mưu mô, xấu xa.
Sau lúc khắc họa những bộ mặt tư nhân, Vũ Trọng Phụng tiếp diễn khắc họa những bộ mặt cộng đồng. Hàng loạt những từ ngữ tranh chấp đã được tác giả như dụng để làm bật lên chân dung các đối tượng: “Thật là đủ giai thanh gái lịch, nên họ chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông tuông nhau, hò hẹn nhau bằng những vẻ mặt rầu rĩ của những người đi đưa đám ma”, Những diễn viên dân chúng này đóng vai rất tài tình. Họ đi đưa ma song chẳng phải có 1 lời hỏi han đến người nằm xuống nhưng chỉ thì thào những câu “vui vẻ, ý nhì, rất xứng đáng với những người đi đưa đám ma”.
Thế ra, đâu chỉ có lũ con cháu cụ cố tổ bất hiếu nhưng cả cái xã hội đương thời cũng là 1 xã hội bất nhân, đạo đức giả. Đám ma đầy đủ tất cả, từ vòng hoa, câu đối, đến khăn xô mũ mấn song lại thiếu độc nhất vô nhị 1 thứ, ấy là tình thương, Thậm chí, tiếng khóc rốt cục của ông Phán mọc sừng khép lại đoạn trích cũng chỉ khiến cho điều này biểu lộ rõ thêm: “ông ta khóc quá, muốn lặng đi (…). Ông Phán cứ oặt người đi, khóc mãi ko thôi..Hứt!… Hứt! …Hứt”. Tiếng khóc song lại gây cười. Ông khóc đến chẳng thể đứng nổi để nhưng tiến hành tốt công cuộc doanh thương với Xuân Tóc Đỏ: “Xuân Tóc Đỏ muốn bỏ quách ra thì chợt thấy ông Phán dúi vào tay nó 1 cái giấy bạc năm đồng gấp tư”. Đây là đối tượng rốt cục khép lại đoạn trích “Hạnh phúc của 1 tang gia” và cũng là 1 trong những diễn viên tuyệt vời. Hắn xí gạt ko chì người dưng nhưng ngay đến Xuân là người trong cuộc cũng chẳng phải biết.
Trong đám tang có kẻ vô tình song cũng có kẻ hữu ý đóng vai kịch rất đạt. Cái đám tang này hiện lên là 1 sàn diễn cuộc đời. Nó cũng là 1 tấn cái trò nhưng đám con cháu chính là diễn viên. Lũ con cháu thì bất nhân, xã hội thì vô đạo, tất cả đều chỉ vì tiền, vì tình, vì danh, vì lợi. Theo mạch truyện, sự băng hoại đấy càng ngày càng lan rộng hơn, từ gia đình nhưng ra cả xã hội. Cũng giống Balzac xưa viết về người sống chết là để nói người sống, đằng sau tiếng cười của Vũ Trọng Phụng, ta thấy được sự căm uất cao độ của tác giả đối với xã hội thượng lưu đương thời. Có thể xem đoạn trích là số đỏ thu bé, trong ấy tư tưởng và nghệ thuật của tác giả được trình bày 1 cách rực rỡ.
Phân tách đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia – Mẫu số 16
Trước những năm 1945 xã hội Việt Nam lâm vào cảnh rối ren, binh lửa. Những trị giá văn hoá và tư cách con người hình như bị bóp nghẹt trong toàn cầu “thượng lưu” rởm. Hạnh phúc của 1 tang gia của nhà văn Vũ Trọng Phụng là câu chuyện “cười ra nước mắt” đề đạt 1 cách chân thực và sinh động bối cảnh non sông ta khi bấy giờ. Thực chất nhố nhăng, đồi tệ của giai cấp tư sản dần được biểu lộ dưới ngòi bút trào lộng và giọng văn hóm hỉnh của người nghệ sĩ tài ba.
Vũ Trọng Phụng (1912 – 1939) sinh ra tại Hà Nội trong 1 gia đình nghèo khổ. Ông là nhà văn hiện thực tuyệt vời của nền văn chương Việt Nam tiên tiến, lừng danh với các tiểu thuyết và truyện ngắn, ngoài ra lại đặc trưng thành công ở lĩnh vực phóng sự. Cuộc đời làm nghệ thuật tuy ko dài nhưng mà ông đã để lại cho kho tàng văn chương những tác phẩm có trị giá rực rỡ, điển hình là các phóng sự: Cạm bẫy (1933), Kỹ nghệ lấy Tây (1939),… Các tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê (1936), Lấy nhau vì tình (1937),… Tiểu thuyết Số đỏ được đăng báo lần đầu năm 1936 cho tới năm 1938 thì được in ra thành sách. Đây là câu chuyện kể về Xuân hay còn được gọi với cái tên Xuân Tóc Đỏ, cuộc đời ấu thơ trải qua nhiều xấu số nhưng mà lúc béo lên với bản tính khôn lỏi của mình, hắn luôn tìm mọi cách để vụ lợi cho bản thân, Xuân Tóc Đỏ luôn gặp “hên” bởi mồm lưỡi khôn khéo xu nịnh của mình. Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia thuộc chương XV của tiểu thuyết số đỏ, trọng điểm quay quanh đám tang của cụ cố tổ với những nghịch lý bi hài gợi cho người đọc nhiều suy ngẫm về đạo đức con người.
Đoạn trích với đầu đề đã gây nhiều bất thần, kinh ngạc, nó chứa đựng những tranh chấp trào lộng khêu gợi sự tò mò, ham thích cho người đọc. Lạ thay! 1 tang gia sao lại có hạnh phúc? Vốn dĩ mỗi gia đình lúc có người mất đều chìm trong đau buồn, tiếc thương, đấy vậy nhưng gia đình cụ Hồng lại tỏ ra vui vẻ, thậm chí là hạnh phúc. Chỉ bằng 1 đầu đề nói chung Vũ Trọng Phụng đã cho ta thấy cảnh huống truyện xuyên suốt tác phẩm. 1 lũ con cháu bất hiếu, vong ân, nhố nhăng và đồi tệ đang mừng rỡ trước cái chết của cụ cố tổ. Tác giả đã khắc hoạ 1 hiện thực bi hài, trình bày sự châm biếm mai mỉa trước phân khúc “thượng lưu” tha hoá, thối nát.
Lúc nghe tin cụ tổ mất mọi thành viên trong gia đình đều mang trong mình những thú vui riêng, ngoài ra có 1 thú vui chung nhưng ko người nào có thể phủ nhận rằng: “Thế là từ nay nhưng đi, cái di chúc kia sẽ đi vào giai đoạn thực hành chứ ko còn là lý thuyết viển vông nữa”. 1 gia đình tư sản chẳng có gì lạ lúc sở hữu 1 khối của nả đồ sộ, những đứa con cháu ngày ngày tìm đủ mưu mẹo chỉ mong thâu tóm hết cả cái gia tài đáng giá kia. Thú vui trong tang gia dần đã được hé lộ nguyên cớ, sự thực phơi bày trước mắt khiến người đọc ko khỏi xót xa. Tình thân giờ đây chẳng còn nghĩa lý gì lúc lũ con cháu đã bị mờ mắt trước vật chất xa hoa, phù phiếm. Chúng thậm chí còn mong cụ cố tổ mau chết, sự ra đi đột ngột của ông cụ chính là do tên Xuân Tóc Đỏ gây ra, biết vậy nhưng mà cụ cố Hồng chẳng những hèn nào phạt nhưng còn cho rằng mình đang mang “1 cái ơn béo” đối với tên Xuân. Cụ thể truyện này 1 lần nữa khẳng định cái chết của cụ cố tổ là thú vui cực kỳ béo béo đối với đại gia đình tư sản này, mỗi ngày những kẻ này đều lặng lẽ mong đợi cái chết ấy, chúng kì vọng trong sự khó chịu bực bõ rằng: Vì sao cụ cố tổ đã 8 mươi, đã sống đủ rồi còn chưa chết cho con cháu được nhờ ?
Hoà vào thú vui chung là sự tỏa sáng của từng thành viên trong đại gia đình. Tiêu biểu cho loại người hám lợi danh phù hoa, cụ cố Hồng – đàn ông cả trong nhà sướng rơn người lúc nhắm nghiềm mắt nghĩ đến cảnh tượng được “Mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu máo”. Là người đàn ông cật ruột thế nhưng mà chẳng đau khổ trước sự ra đi của bố, cụ cố Hồng lại chỉ ham thích lúc được đóng cảnh thương tiếc tiễn đưa cho bàn dân người đời nhìn vào hâm mộ “Úi giời, đàn ông nhớn đã già tới thế kia kìa”. Vợ chồng ông Văn Minh cũng vui tươi chẳng phải kém cạnh, cháu ruột lòng đầy tham vọng dã tâm chỉ mong chúc thư kia sẽ nhanh đi vào giai đoạn tiến hành, cốt sao ông ta được chia đông đảo là lòng đã chẳng còn thiển nghĩ gì tới cái chết của ông nội. Bà Văn Minh hớn hở ra mặt, đây là dịp bà ta được diện những bộ đồ sành điệu, táo nhất cho bàn dân người đời ngắm nhìn nhưng ước ao. Cô Tuyết được dịp “mặc bộ trang phục Thơ ngây” để chứng minh rằng mình ko hư hỏng như lời người đời đồn. Cậu tú Tân hot lòng như sắp phát điên lên vì “đã chuẩn bị mấy cái máy ảnh nhưng mãi cậu ko được dùng tới”. Những lứa tuổi trẻ trong gia đình thượng lưu, được ăn học đầy đủ thế cơ mà hành xử 1 cách thiếu hiểu biết, thiếu tình người và vô đạo đức. Chạm đáy của sự trâng tráo và thiếu tư cách ấy là lúc ông Phán – người chồng bị vợ cắm sừng cơ mà cho rằng “trị giá đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta cơ mà béo tới như thế”. Quả thực là 1 kẻ hám lợi tới nỗi vất bỏ tự tôn và uy nghiêm của bản thân.
Đám ma của đại gia đình thượng lưu đấy có sức tác động cực kỳ béo tới cả những người bao quanh. Chừng như những kẻ lạ lẫm cũng đón chờ thú vui đang lan toả đấy, 2 tên cảnh sát đang thất nghiệp bỗng sướng như điên vì được thuê dẹp trật tự trong đám đông. Những ông bạn của cụ cố Hồng được dịp phô bày đầy những huân, huy chương trên ngực nào là “Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh”,… Những bà phu nhân quý phái cùng đám trai gái giới thượng lưu được dịp tán dóc, hò hẹn, bình phẩm chê bai người này người kia. Xem ra đám tang nhưng mà lại được coi như 1 dịp hiếm có để tụ họp, nói cười, “chim chuột” nhau, đây là bộc lộ của 1 phân khúc xã hội tha hoá về đạo đức trầm trọng, sự tuột dốc của ko phanh của tư cách con người.
Đám ma được diễn ra rùng beng ko khác gì cái hội chợ, tiếng cười nói bàn tán của người đi đưa, tiếng kèn tiếng trống vang danh cả trục đường. Đám ma được diễn ra theo lối “Ta, Tây, Tàu” liên kết nhố nhăng cực kỳ , nào là “vòng hoa”, “3 trăm câu đối” và phải có tới “3 trăm người đi đưa”. Đây quả thật là 1 đám ma béo tát tới nỗi Vũ Trọng Phụng phải giễu đau xót rằng: “khiến cho người chết trong cỗ áo cũng phải mỉm cười phấn kích”. Giọng văn châm biếm sắc sảo của nhà văn giúp ta phần nào tưởng tượng ra xã hội đạo đức giả đang còn đó song song với lối sống Âu hoá “nửa mùa” của giới tư sản khi bấy giờ.
Nhưng mà có nhẽ cực điểm của sự tha hoá là nằm ở cảnh hạ huyệt cho cụ cố tổ. Đây quả thật là 1 màn kịch siêu việt lúc tất cả những người đưa tang đều là những diễn viên tuyệt vời làm tròn vai diễn. Cậu tú Tân đon đả bắt mọi người tạo dáng “hoặc chống gậy, hoặc gục đầu, hoặc cong lưng,…” cốt làm sao để cậu chụp được bức ảnh khi hạ huyệt. Cụ Hồng “ho khạc mếu máo và ngất đi”, đặc trưng là màn khóc như “chết đi sống lại” của gã con rể quý hoá, vì lời hứa hẹn chia thêm gia tài của cụ cố Hồng nhưng lần này lão ra công diễn cho đạt vai “ông ta khóc quá, muốn lặng đi thì may có Xuân đỡ khỏi ngã”. Tất cả những gì lũ người này trình bày chỉ là đóng kịch điêu trá, chẳng phải có chút tình thương giữa đồng loại. Tác giả Vũ Trọng Phụng phê phán hiện thực xấu xa, đồi tệ, giáng 1 đòn mạnh bạo vào lối sống của phân khúc tư sản “chó đểu, khốn nạn” lúc đấy.
Đoạn trích Hạnh phúc của 1 tang gia đã biểu lộ rõ tài năng nghệ thuật sắc bén của Võ Trọng Phụng. Dưới ngòi bút trào lộng và những giải pháp tu từ ẩn dụ, nói ngược, nói quá,… nhà văn đã khiến cho quang cảnh xã hội trở thành chân thực như đời thực, ông tập hợp khai thác những góc cạnh tranh chấp trong từng sự vật, hiện tượng từ ấy lột tả rõ thực chất thật của chúng hình thành tiếng cười chua cay cho bạn đọc. Đám ma diễn ra như 1 tấn kịch bi hài, lố lỉnh của xã hội “thượng lưu” thành phố trước những năm Cách mệnh tháng 8 thành công.
**************
Chờ đợi với 16 bài Phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia của Vũ Trọng Phụng, các em đã thông suốt được tiếng cười trào lộng, mai mỉa của tác phẩm.
Đăng bởi: THPT Lê Hồng Phong
Phân mục: Giáo dục
Bản quyền bài viết thuộc THPT Lê Hồng Phong. Mọi hành vi sao chép đều là ăn gian!
Tác giả: https://c3lehongphonghp.edu.vn – Trường Lê Hồng Phong Nguồn: https://c3lehongphonghp.edu.vn/phan-tich-doan-trich-hanh-phuc-cua-mot-tang-gia-tac-gia-vu-trong-phung/
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push();
TagsNgữ Văn lớp 11
Bạn vừa xem nội dung
16 Bài phân tách Hạnh phúc của 1 tang gia hay nhất
. Chúc bạn vui vẻ
