Khu vực bán đảo Quảng An luôn được Hà Nội chú trọng
– Thưa ông, từ năm 1992 và sau này là Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội 1998, Hồ Tây được định hướng biến thành trung tâm mới của thành thị. Vừa mới đây, Đồ án quy hoạch trục ko gian trung tâm bán đảo Quảng An 1/500 tiếp diễn khẳng định tiêu chí xây dựng khu vực Hồ Tây biến thành trung tâm văn hóa nghệ thuật mới của thủ đô với hệ thống nhiều công trình… Xin ông cho biết, những trị giá ưu việt nhưng mà quy hoạch này đem lại cho thủ đô là gì?
+ Hà Nội ko chỉ là trung tâm hành chính, chính trị đất nước nhưng mà còn là trung tâm văn hóa, giáo dục, khoa học – kỹ thuật và trung tâm kinh tế, giao lưu quốc tế.
Từ sau năm 1954 tới bây giờ, Hà Nội đã có 7 lần quy hoạch chung và 4 lần điều chỉnh địa giới. Sau lúc điều chỉnh lại địa giới giữa Hà Nội và Hà Tây thì quy hoạch chung của toàn thủ đô Hà Nội năm 1992 đã xác định Hà Nội có các khu vực đặc biệt, các khu vực trung tâm văn hóa của thành thị. Trong quyết định đã nói rất rõ, ngoài khu vực 3 Đình, hồ Hoàn Kiếm còn có khu vực Hồ Tây. Từ định hướng quy hoạch năm 1992 đã xác định phát huy trị giá của các khu vực này cùng lúc đưa ra 1 đề nghị rất chặt chẽ ấy là bảo tồn phong cảnh tự nhiên của khu vực, ko để xâm phạm hoặc làm sai phép tới phong cảnh ấy.
Ngay sau quy hoạch chung năm 1992, Hà Nội rất ân cần tới các khu trung tâm. Hà Nội đã có quy hoạch khu phố cổ, quy hoạch khu vực Hồ Gươm và năm 1994 có quy hoạch khu vực Hồ Tây và bán đảo Quảng An. Trong quy hoạch này, khu vực Hồ Tây và bán đảo Quảng An đã xác định được rõ tác dụng, có các trung tâm văn hóa công cộng và đặc thù đưa ra đề nghị dùng cho cho du hý, khai thác phong cảnh, đây là 1 điểm đặc sắc mới của thủ đô Hà Nội.
TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm. Ảnh: Thái Linh
Có thể thấy, ngay từ năm 1994 chúng ta đã rất chú trọng khu vực bán đảo Quảng An và khu vực ven phía tây Hồ Tây, và từng bước chúng ta đã tạo nên được 2 trục ko gian. 1 là trục ko gian ở phía tây Hồ Tây và điểm xuất hành từ vòng đai 3 (Công viên Hòa Bình) và 1 trục ở bán đảo Quảng An – sau năm 1995 được đặt tên là đường Đặng Thai Mai.
Tới năm 1998, chúng ta lại có Quy hoạch chung thủ đô Hà Nội và tiếp diễn nhấn mạnh thêm nữa về vai trò của khu vực bán đảo Hồ Tây. Trong quy hoạch lần này, xác định rõ rằng có trục ko gian nối từ phía tây Hồ Tây (tức từ Công viên Hòa Bình – ấy là trung tâm thương nghiệp, dịch vụ công cộng, thậm chí có cả các cơ quan trung ương) giao cắt với trục Cổ Loa, Đặng Thai Mai, bán đảo Quảng An để tạo thành 1 trục ko gian Thăng Long – Hà Nội truyền thống nhưng mà tiên tiến.
Quy hoạch năm 1998 cũng đã tạo ra 1 điểm đặc sắc của giao điểm này là khu vực Đầm Trị – khu vực gắn kết với các di tích lịch sử bao quanh. Có thể nói, sau quy hoạch năm 1998, khu vực bán đảo Quảng An và phía tây Hồ Tây đã nở rộ lên những công trình kiến trúc nhưng mà tới bây giờ còn trình bày là dấu ấn của kiến trúc Hà Nội, của Việt Nam như khách sạn Sheraton, Khách sạn Thắng Lợi… Chúng ta đã chỉnh trang, cải tạo công trình này và không thừa nhận việc cải tạo làm phá vỡ những di tích, bảo tồn rất chặt chẽ đường ven hồ.
Tương tự, tới quy hoạch năm 1998, chúng ta đã khẳng định lại được trị giá của khu vực bán đảo Quảng An trong định hướng chung. Tới năm 2008, sau lúc mở mang địa giới, chúng ta có 3 năm nghiên cứu với sự tham dự của các tổ chức tham vấn trong nước và nước ngoài, đánh giá, Thủ tướng Chính phủ đã phê chuẩn quy hoạch Hà Nội mới tới năm 2030 tầm nhìn năm 2050 là Quyết định 1259 (hay còn gọi quy hoạch năm 2011). Trong quy hoạch năm 2011 đã xác định được rất nhiều vấn đề như xác định trung tâm dịch vụ, văn hóa, thương nghiệp nằm ở phía tây Hồ Tây và đặc thù khu vực bán đảo Hồ Tây.
Khi này chúng ta đặt ra những tác dụng như cơ quan sưu tầm, rạp hát cấp đất nước. Có thể nói sau quy hoạch năm 2011, vấn đề tác dụng văn hóa được nhấn mạnh hơn nữa và đây là thời đoạn chúng ta rất chú trọng tới tìm địa điểm để xây dựng những rạp hát cấp đất nước.
Quy hoạch năm 2011 lần này đã xác định rõ khu vực bán đảo Hồ Tây sẽ có 1 rạp hát hoặc 1 cơ quan sưu tầm phù hợp. Tiếp diễn tiến hành ý kiến này, chúng ta có quy hoạch phân khu hay còn gọi là quy hoạch phân khu A6 Hồ Tây, bán đảo Hồ Tây. Đây là quy hoạch đồng nhất với quy hoạch năm 1994 (tức sau gần hơn 20 năm). Trong quy hoạch phân khu A6 khẳng định rõ địa điểm giao điểm giữa trục tây Hồ Tây và trục Cổ Loa là 1 rạp hát đa năng, xác định rõ địa điểm các công trình phải bảo tồn, tu tạo và đặc thù có thể trình bày lại các ý tưởng, các phong cảnh bao quanh.
Tương tự để có được quy hoạch phân khu A6, chúng ta đã trải qua 1 thời kì rất dài. Gần 30 năm, chúng ta đã đặt ra vấn đề làm trung tâm văn hóa nhưng mà làm cái gì thì tới quy hoạch A6 mới xác định ấy là 1 rạp hát đa năng.
Lần này chúng ta bạo dạn đặt ra 1 công trình mới, có thể nói đây là kế thừa định hướng rất xác thực và đúng hướng từ quy hoạch năm 1992. Thứ 2, đã rút kinh nghiệm các bài học để bảo vệ phong cảnh tự nhiên, đặc thù là mặt nước ở đây. Thứ 3, tạo điều kiện thuận tiện về cơ sở vật chất – kỹ thuật để quyến rũ tập thể dân cư, bè bạn nước ngoài vào trung tâm mới, nhằm giảm sức ép cho nội thành lịch sử của thành thị Hà Nội.
Qua tất cả những điều trên, dù có trái chiều nhau đi chăng nữa, phải khẳng định rằng 1 rạp hát đa năng ở địa điểm Đầm Trị là cân đối. Địa điểm này phải được thiết kế xứng tầm là công trình văn hóa thủ đô nhưng mà vẫn phải tôn trọng phong cảnh tự nhiên, tôn trọng các di tích lịch sử, đặc thù kế thừa các công trình kiến trúc đã để lại dấu ấn của Hà Nội suốt từ quy hoạch bán đảo Hồ Tây từ năm 1994 tới bây giờ.
Tăng trưởng Hà Nội ko chỉ bó hẹp trong khu vực nội thành
– Qua luận bàn mới rồi có thể thấy, xây dựng khu vực Hồ Tây thành trung tâm văn hóa của Hà Nội đã nằm trong quy hoạch từ rất lâu rồi nhưng mà tới bây giờ vẫn chưa hiện thực hóa được. Theo ông, vấn đề gian nan nhất nhưng mà quy hoạch này gặp phải là gì, và cần biện pháp gì để hiện thức hóa quy hoạch này?
+ Có thể nói, về mặt định hướng, khu vực Hồ Tây đã được xác định quy hoạch từ năm 1992, nhưng mà chi tiết từng lô đất, từng khu vực được xếp đặt những công trình gì thì còn có sự không giống nhau. Mà riêng bán đảo Quảng An đã có rất nhiều quy hoạch, tỉ dụ như quy hoạch phía tây Hồ Tây năm 1994, sau ấy tới quy hoạch quận Tây Hồ, mới đây quy hoạch phân khu A6 cũng đã xác định rõ tác dụng. Tương tự, có 1 vấn đề được đặt ra là làm thế nào để gắn kết các quy hoạch khu vực Hồ Tây này với toàn cục tăng trưởng của thành thị Hà Nội. Đây là bài học từ khu vực phố cổ, khu vực Hoàn Kiếm như chúng ta đã thấy. Khu vực Hoàn Kiếm từ năm 1995 đã đặt ra phố đi bộ nhưng mà mãi tận hơn 15 năm sau chúng ta mới tổ chức được con phố đi bộ.
Gian khổ phệ nhất ngày nay là phải tuyên truyền để dân chúng thấy rõ rằng tăng trưởng của Hà Nội ko chỉ bó hẹp trong khu vực nội thành lịch sử, ở những khu vực chúng ta thường ân cần như Hồ Hoàn Kiếm, 3 Đình hay phố cổ nhưng mà phải tăng trưởng xa hơn, nhưng mà Hồ Tây cũng là khu vực có tiềm năng rất phệ về văn hóa.
Đi trái lại lịch sử, từ thời phong kiến, rất nhiều doanh nhân, nhà văn hóa đã ân cần tới khu vực Hồ Tây như Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm, Nguyễn Trãi… Hơn nữa, khu vực Hồ Tây và bán đảo Quảng An cũng có nhiều di tích tầm cỡ đất nước. Tại đây, có đến 30 di tích đất nước đã xếp hạng và còn gần 25 di tích chưa xếp hạng nhưng mà rất có trị giá.
1 điều đặc thù nữa, đây là khu vực mang đậm dấu ấn văn hóa Thăng Long Hà Nội, đặc thù là làng nghề, cả làng nghề thủ công, làng nghề ẩm thực… 1 vấn đề nữa, phong cảnh ở bán đảo Hồ Tây và Hồ Tây được những người làm công việc quy hoạch, kiến trúc từ những năm 2012 trở đi đã nghiên cứu kỹ hơn. Đặc trưng có hội thảo quốc tế, rất nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đã yêu cầu rằng nhà nước xác nhận khu vực Hồ Tây là danh lam thắng cảnh đất nước, là di tích đặc thù, ngoài ra tới bây giờ chưa khai triển được. Tôi cho rằng vấn đề cốt lõi nhất để tránh những quan điểm trái chiều với nhau là phải tiếp cận được toàn cục, thấy được tiêu chí phát huy, khai thác trị giá văn hóa rất phong phú, rất đa năng của khu vực này. Đặc trưng, tạo động lực mới để tiếp diễn phát huy những định hướng nhưng mà chúng ta đã đặt ra từ gần 30 năm nay. Đây là 1 tiềm lực rất phệ để chúng ta tăng trưởng Hà Nội hướng đến năm 2030 biến thành thành thị xanh, tiến bộ, văn hiến, tiên tiến.
– Quan sát đồ án, ta thấy quy hoạch trục ko gian trung tâm bán đảo Quảng An 1/500 đang trả lại khoảng xanh vốn có cho các quần thể tâm linh như chùa Hoằng Ân, chùa Phổ Linh, cùng lúc bổ sung thêm ko gian xanh và quảng trường bao la để người dân và du khách có 1 điểm sinh hoạt văn hóa xứng tầm với vị thế của thủ đô 1 non sông 100 triệu dân. Theo ông, đây có phải là 1 trị giá đặc bặt tăm cực nhưng mà dự án sẽ mang đến cho Hà Nội, trong bối cảnh gương mặt đô thị ở khu vực này vẫn còn nhếch nhác, cần sự điều chỉnh kịp thời?
+ Trong điều chỉnh quy hoạch lần này đã rất chú trọng tới nhân tố phong cảnh của khu vực trục trung tâm bán đảo Quảng An. Ở đây cũng đã kế thừa, phát huy những trị giá đã có, nhưng mà vấn đề chúng ta có nhẽ phải mày mò kỹ hơn là về mối quan hệ giao thông, về kết hợp giữa khu vực này với bao quanh như thế nào?
Tỉ dụ Hồ Tây có trị giá như thế cứng cáp ko lâu chúng ta sẽ khai thác, tổ chức các hoạt động du hý, dịch vụ trên mặt nước và điều này đã được đặt ra từ rất lâu. Vậy việc kết nối giữa giao thông thủy với các dịch vụ mặt nước Hồ Tây như thế nào phải khiến cho rõ hơn. Đặc trưng là giao thông đường bộ, kết nối ko chỉ qua trục đường Đặng Thai Mai, nhưng mà còn qua các trục đường đê Lạc Long Quân, Âu Cơ như thế nào và gắn kết với các trục đường vòng đai ở ven Sông Hồng nhưng mà chúng ta đang nỗ lực khai triển như thế nào?
Tôi cũng cho rằng chúng ta nên dành thời kì để nghiên cứu kỹ hơn về phong cảnh, cây xanh, mặt nước… đã tôn trọng nguyên lý phát huy trị giá của bán đảo Quảng An chưa, hình dạng như thế nào, kết hợp với mặt hồ ra sao? Đặc trưng ko gian của công trình như thế nào để gắn với bao quanh thì chúng ta phải nghiên cứu kỹ.
Chưa bao giờ chúng ta thấy được tiềm năng mạnh bạo của công nghiệp văn hóa, ko gian văn hóa như ngày nay
– Ông có đánh giá thế nào về vai trò của những công trình văn hóa tầm cỡ đối với sự tăng trưởng văn hóa xã hội và kinh tế của 1 thành thị thủ đô, và cao hơn nữa là đối với 1 đất nước?
+ Đối với Hà Nội đã có nhiều sự đột phá nhưng mà có nhẽ chưa bao giờ chúng ta ân cần, thấy được tiềm năng mạnh bạo của công nghiệp văn hóa, ko gian văn hóa như ngày nay. Có thể nói đây là 1 vấn đề rất mới ko chỉ Trung ương ân cần tới nhưng mà chính người dân Tây Hồ cũng đã nhận thấy. Những bài học kinh nghiệm tỉ dụ như khai thác khu vực Rạp hát Phệ, khai thác khu vực Hoàng thành Thăng Long, thành công từ trung tâm hội nghị quốc tế hay các cơ quan sưu tầm đã cho chúng ta thấy văn hóa có tiềm năng và sức mạnh rất phệ. Đặc trưng ko chỉ những di sản vật thể nhưng mà kể cả phi vật thể cũng được ân cần.
Chắn chắn sắp đến Hà Nội sẽ đạt được nhiều thành tựu hơn nữa lúc chúng ta có định hướng đối với các hoạt động kinh tế đô thị, kinh tế đêm… Đây là vấn đề tôi cho rằng phải ân cần hơn nữa. Rõ ràng càng ngày công nghiệp văn hóa, thông minh càng biến thành 1 động lực và là 1 điểm cộng của Hà Nội cũng như của các đô thị lịch sử ở Việt Nam. Có nhẽ chúng ta phải nắm bắt được, để từ ấy có những biện pháp phù hợp.
– Hà Nội là thủ đô của Việt Nam – non sông 100 triệu dân, được UNESCO vinh danh là “thành thị thông minh”. Song có phải chừng như thành thị vẫn còn thiếu những công trình đích thực thông minh để nâng tầm dung mạo thủ đô, xây dựng hình ảnh Việt Nam vang dội toàn cầu. Ông nghĩ sao về đánh giá này?
+ Để tham dự thành thị thông minh và bình chọn thông minh thì ko chỉ có kiến trúc nhưng mà còn ẩm thực, văn hóa, trình diễn… Mà đối với Hà Nội, phải thừa nhận rằng thông minh công trình kiến trúc là bước đi trước nhất và Hà Nội đã có truyền thống ấy.
Nhìn lại lịch sử kiến trúc Hà Nội, chúng ta thấy quy hoạch thành thị Hà Nội là đan xen hài hòa giữa quy hoạch của thời phong kiến (tỉ dụ như các khu kinh đô, hoàng thành) với thời Pháp thuộc ở các quy hoạch khu phố cũ cùng với quy hoạch tăng trưởng mới.
Riêng về công trình kiến trúc, Hà Nội cũng tập trung nhiều loại hình. Chúng ta có kiến trúc dân gian Việt Nam truyền thống trong khu phố cổ. Chúng ta tiếp cận thông minh kiến trúc Trung Hoa. Chúng ta cũng tiếp cận kỹ thuật mới tạo ra kiến trúc Pháp trong cả khu phố cổ tạo kiến trúc Đông Dương…
Do đó, đừng vội cho rằng vì sao Hà Nội ko có ko gian thông minh? Chúng ta có nhiều ko gian tiền đề cho ko gian thông minh nhưng mà vấn đề đặt ra là thông minh theo phương hướng nào? Theo kiểu gì và người nào là người thông minh? Chúng ta cần có thời kì để giải đáp.
– Việc xây dựng các công trình, nhất là những công trình tầm cỡ mang tầm biểu trưng chẳng phải 1 sớm 1 chiều, thời kì tính từ lúc phê chuẩn đến lúc chấm dứt cũng có thể mất đến cả chục năm, như rạp hát Opera Sydney là khoảng 20 năm, Rạp hát Bắc Kinh 7 năm. Vậy những quy hoạch ở thời khắc hiện nay cũng cần xem xét điều gì để thích hợp với sự tăng trưởng của ngày mai, lúc chúng ta đang tăng cường hội nhập với toàn cầu, thưa ông?
+ Để tiến hành được đề nghị này, kế bên sự thông minh, kế bên việc bám sát những điều kiện thiên nhiên, lịch sử văn hóa của từng vùng miền, từng đặc khu thì bài học kinh nghiệm nước ngoài là cái cần học hỏi. Mà ở đây phải là tiếp nhận có chọn lựa thì chúng ta mới ra vấn đề ở Việt Nam.
Có nhẽ chẳng phải thiên nhiên nhưng mà trong định hướng tăng trưởng quy hoạch và cũng trong định hướng tăng trưởng thủ đô đặt ra vấn đề Hà Nội sẽ tăng trưởng theo hướng xanh. Xanh là vấn đề môi trường, nhưng mà kế bên ấy còn đặt vấn đề văn hiến, kế thừa chọn lựa truyền thống. Và đề nghị nữa đặt ra là tiến bộ, nghĩa là tiếp cận, hội nhập có chọn lựa để Hà Nội biến thành thành thị tiên tiến, tăng trưởng vững bền. Tương tự, tôi cho rằng tất cả phải tổng hòa lại với nhau để có được biện pháp phù hợp thì chúng ta mới có thể thành công, để lại cho lứa tuổi sau những di sản như ngày nay chúng ta đang thụ hưởng.
– Trân trọng cảm ơn ông ông đã dành thời kì luận bàn!
Nguồn: cafeF.vn
